Úrval - 01.05.1979, Blaðsíða 102

100
ÚRVAL
ÞEGAR HJARTA MITT opnaðist,
flaug Galja beint inn. Hún hjálpaði
mér að verða ég sjálfur. Mikilvægast
var að vera ekki lengur að láta sem ég
væri ekki gyðingur. Hún styrkti þá
tilfmningu, sem ég hafði fyrst kennt
eftir arab-ísraelska sex daga stríðið.
Breytingin á sovéskum gyðingum
hafði orðið ótrúleg. Bök, sem í
margar kynslóðir höfðu verið bogin,
réttust nú fyrir augum mér, áköf
inngjöf sjálfsvirðingar hreinsaði af
smán og niðurlægingu. Allt í einu gat
ég fundið til samstöðu með þeim.
Þetta var tilfinningaljómun, sem gaf
mér nýtt, sólríkt land fyrir loftkastal-
ana mína.
Mér varð loksins ljóst, að hið
raunverulega frelsi lá ekki aðallega í
því að losna undan sovésku helsi,
heldur undan sjálfsblekkingu. Það lá
allt í einu fyrir mér eins og opin bók,
hvers virði þau voru öll þessi ár, sem
ég hafði reynt að telja sjálfum mér og
öðmm trú um að ég ætti ekkert
sameiginlegt með gyðingum. Ég
hafði lítillækkað sjálfan mig með
þeim skilningslausa skrípaleik að ég
væri „sovéskur”.
Nafnbreytingin hafði aðeins gefið
fólki fleira til að fyrirlíta. ,,Hann er
einn þeirra, en hann tók sér rússneskt
nafn. Þú veist hvernig þeir em.”
Meira að segja ánægja mín af því að
dansa hlutverk ,,litla mannsins” var
hluti af þessu hegðunarmunstri.
,,Auðvitað kýs hann helst hlutverk
hins kúgaða. Þau em dæmigerð fyrir
gyðinga.”
Þau löngu ár, sem ég hafði grát-
beðið um skilning vom vitleysan ein.
Þau vom engin mistök, engin
óheppni, ekkert sem beindist að mér
persónulega. Stærri stjörnur í öðmm
listgreinum vom ofsóttar fyrir jafnvel
enn gagnsærri sakir. Úr því mér var
nú ljóst að ég myndi alltaf vera
þjónn, var engin skynsemi í því að
biðja um persónulegt réttlæti, heldur.
komast burtu.
,,Lttill maður”
Alek bróðir minn, sem var átta
árum eldri en ég, hafði verið að
hnotabítast við stjórnina síðan á
skólaámnum. Það var ekki nema eðli-
legt að leita ráða hjá honum. Hann
hafði daðrað við hættuna jafn lengi
og jafnþrákelknislega og ég, en í stað
þess að gera hlutina hálfkaraða,
minnkaði hann áhættuna niður í
lágmark með því að gera nákvæmar
áætlanir.
Alek hófst þegar handa af sinni
venjulegu nákvæmni. Landamæra á
landi var svo vel gætt, að þar komst
ekki hundur yflr óséður. Vatnaleiðin
var okkar eina von. Við völdum
Batumi, Iltinn hafnarbæ við
Svartahaf. Þangað ætluðum við til að
kynna okkur aðstæður fyrir loka-
áætlunina. Það var ómögulegt að
gera sér grein fyrir aðstæðum í
Batumi af sovéskum bókum; þvílíkar
upplýsingar um strandsvæði vom
leyndarmál. En Alek kunni ráð við
því. Og það reyndist rétt: Tékkneski
hernaðaratlasinn í sérversluninni fyrir