Úrval - 01.05.1979, Side 106

104
ÚRVAL
varamaður var tiltækur og fremur en
fella ballettinn niður leyfði skrifstofu-
veldið að ég dansaði í þetta eina,
síðasta sinn.
Hátt settir félagar úr flokknum og
KGB stjórnarmenn fylltu áhorfenda-
bekkina þetta kvöld. Þeir komu til
þess að hneykslast í eigin persónu yflr
dansara sem var að vanvirða sovéska
list. En annar hluti áhorfenda skynaði
að hann myndi aldrei sjá mig á sviði
framar og þótti það vera hneykslið.
Samverkun kerfisliðsins sem bældi
niður reiði sína og aðdáendanna, sem
bældu niður sorg sína, myndaði sér-
kennilega rafmagnað loft.
Þetta rafmagnaða loft barst til mín
þar sem ég beið undir sviðinu, þaðan
sem Djöfullinn kemur fyrst í ljós.
Uppi yfir mér loguðu vltiseldar sviðs-
ljósanna. Lítil lyfta lyfti mér upp
gegnum lúguna, sem Djöflinum var
ætluð. Akafara lófatak en ég hafði
áður fengið fyllti Kírofleikhúsið.
Þegar það spurðist út, að þetta væri
svanasöngur minn í sovéskum ballett
hafði fólk þotið til að kaupa blóma-
vendina sem vaninn er að færa eftir-
lætislistamönnum í Kírof þegar þeir
koma fram eftir hvern þátt. Rachinskí
gat ekkert gert til að bæla niður lófa-
takið, en hann greip til róttækra
ráðstafana til þess að andsovésk rotta
gæti ekki þegið sýnilega sönnun um
almenna virðingu. Ég fékk aldrei að
koma fram og hneygja mig einn sér
eftir annan þátt.
En kraftaverk áttu sér stað engu að
síður. Ég kom sjálfum mér á óvart. Ég
fann að þetta var næstum örugglega í
síðasta sinn sem ég kæmi fram í
Sovétríkjunum. Eg fann til þakklætis
fyrir liðinn tíma og fann væntum-
þykjuna vella fram í mér. Ég stökk
hærra en nokkru sinni fyrr, sneri mér
oftar í loftinu heldur en á
æflngunum. Svona vildi ég að mín
yrði minnst; svona vildi ég minnast
þess sem rússneksur ballett hafði
geflð mér. Og þegar tjaldið féll I
síðasta sinn, ætiaði allt um koll að
keyra.
Við Galja vorum ein í búningsklefa
mínum þegar dyrunum var hrundið
upp og blómafjallinu, sem haldið
hafði verið þar sem almenningur gat
ekki séð það, var kastað inn á gólf.
„Hugsaðu þér bara,” hvíslaði Galja,
„allir leikhúsgestirnir vissu það! ’ ’
En það sem ég hugsaði var að við
hefðum aðeins fengið ofurlítinn
forsmekk af því sem koma skyldi.
Það, hve auðveldlega leikhúsið
varpaði hátíðlegum erfðavenjum
sínum fyrir róða til þess að veita
okkur ofurlitla ráðningu sýndi hvað
hin volduga rfkismaskína gat gert
okkur „óvinunum”. En þetta datt
Gölju ekki í hug.
I hundraðasta sinn á okkar fáu
samvistarárum róaði sakleysi hennar
mig. Það var sama hvaða stefnu
baráttan myndi taka, hún yrði
léttbærari með Gölju að félaga. Á
komandi árum bjargaði það mér aftur
og aftur að heyra hana segja:
„Leyfum þeim að segja um okkur