Ársrit Torfhildar - 01.04.1991, Síða 65

Ársrit Torfhildar
velur blindu karlveldisins á glæpinn í stað þess að vera sammála
hinmn konunum.
Græni liturinn ræður ríkjum í myndmálinu.18 Hann styður við
óhugnað sögunnar, ásamt brosi Mr. Emrick’s. Grænn slímugur
botngróður tjarnarinnar umvefur líkama systurinnar og hún er sjálf
orðin hálfgræn af langri dvöl þar og rotnun líkamans. Skógurinn er
dökkgrænn, kæfandi og yfirgnæfandi í sumarhitunum. Græni liturinn
tengist því köfununar- og drukknunarmyndmáli sem ríkir í
frásögninni. Tengist dauðanum sem aftur tengist því óþekkta,
kvenlíkamanum og því óhugnanlega leyndarmáli sem fær mann til að
liggja á botni tjarnar, langt inni í skóginum, fljótandi í grænu slími.
***
Rússneski formalistinn Viktor Sklovsky taldi aðal listaverks vera
framandleikann, því þannig gæti listin gert hið hversdagslega
sérstakt. Hér er reyndar verið að lýsa hlutum sem verða vonandi
seint hversdagslegir, en frásagnaraðferðin er engu að síður sú að
gera allt undarlegt. Svava Jakobsdóttir beitir þessari frásagnartækni
gjarnan í verkum sínum til að sýna fram á mismun kynjanna og hvað
sé kvenleg reynsla. En hún segir að kvenleg reynsla eigi "rót að rekja
til þess að konan er ofurseld félagslegu valdi sem er stærra en hún
sjálf og hún á alltaf yfir höfði sér hættu á andlegu og líkamlegu
ofbeldi".19 Það er mjög algengt í sögum kvenna að einhver ógnun
eða hætta sé yfirvofandi, í sögum Svövu sjálfrar líka, til dæmis í
sögunni f draumi manns þar sem óhugnaðurinn verður ekki ljós fyrr
en alveg í lokin en hefur þó verið yfirvofandi alla söguna.
Uppspretta frásagnarinnar er óttinn við kynþroskann. Um það
bil sem stúlkan er að breytast í konu er henni nauðgað af
karlmanninum, hún fær ekki að þroskast í konu í friði, hún er bæld
og þaggað niður í henni (sbr. Augustu) og áður en hún fær sjálf að
upplifa sig sem konu er henni þröngvað til þess. Janey er hrædd en
hún veit ekki við hvað hún er hrædd, hún skynjar einhverja
yfirvofandi hættu sem hún getur ekki skilgreint. Sagan er tilraun til að
skilgreina þessa ógn sem hún lifir við. Allt er séð með augum
barnsins, sem er hluti af frásagnaraðferðinni sem beitt er -
framandgervingu. Þar sem sagan er bundin sjónarhomi Janey verður
allt óhugnanlegt, en allt sem tengist óhugnaði gæti ekki gerst í
raunveruleikanum. Heldur gerir skynjun hennar og geðveiki það
63