Víðförli - 01.05.1951, Side 20

18
VÍÐFÖKLl
Á þessu ári hyggst gríska kirkjan að minnast með hátíðlegum
hætti, að 19 aldir eru liðnar síðan Páll postuli kom til landsins.
Með vissu veit enginn, hvaða ár það var, sem Páll sá í sýn um
nótt makadónskan mann, er sagði: Kom yfir til Makedóníu og
hjálpa oss (Post. 16,9). Því hefur þótt mega til sanns vegar færa
að fresta hátíðahöldunum, sem ráðgerð voru í fyrra, til þessa árs.
Þetta á að verða „anno santo,“ heilagt ár, „rétttrúaðra,“ hin liell-
enska kristni á að bera anda sínum vitni í augsýn umheimsins.
Vitjað verður borganna, sem Páll dvaldist í, Filippi (Kavalla),
Saloniki, Bereu, Korintu, en hámark hátíðarinnar verður á Péturs
messu og Páls, 29. júní. Þá eiga allir boðsgestir og mannfjöldinn
að safnast saman við óásjálegt klapparholt við rætur Akropolis,
Aresarhæð, þar sem Páll flutti hina frægu ræðu sína (Post. 17.22-
31).
Tímar liðu og kirkjan efldist. Grísk menning var eftir daga
Konstantins mikla í nánum tengslum við „Borgina“, þ. e. Konstani-
nopel. Enn í dag merkir „Borgin“ í rnunni Grikkja Istanbul
nafnið þýðir „til Borgarinnar“, eis ten polin. Grikkland var lengi,
ásamt höfuðborg bysantiskrar menningar, aðili að hinni blómlegu
menningu hins forna aust-rómverska ríkis, en sú menning var
fremri menningu Vesturlanda á þeirri tíð og náði miklum blóma
á miðöldum, já, komst hæst á 14. öld. Því miður erum vér Vestur-
landabúar næsta ófróðir um þessa menningu. Grikkir nútímans
hafa ekki einu sinni megnað að kanna auðlegð hennar.
Þegar Konstantinopel var fallin x hendur Tyrkjum, bárust áhrif
þessarar menningar vestur á bóginn og urðu með öðru orsök end-
urvakningarinnar (renessans-tímans).
Valdatími Tyrkja var kirkjunni erfiður. Patriarkinn (yfirbisk-
upinn) í Konstantinopel hlaut að vísu sum embættisstörf keisar-
ans og varð leiðtogi þjóðarinnar, bæði í andlegum og veraldlegum
málum. En eigi að síður varð kirkjan tíðum fyrir hörðum ofsókn-
um. Kirkjum var lokað, messur bannaðar, reynt að útrýma sjálfri
tungunni og frá hinum nýbyggðu turnspírum hljómuðu arabísku
bænaköllin. Á þessu langa tímabili voru það prestarnir og einkum
klaustrin og leynilegir skólar þeirra, sem héldu lífinu í grískri