Morgunblaðið - 12.09.1986, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 12. SEPTEMBER 1986
25
riskírteina
issjóðs
þeir fyrst að skoða þennan mögu-
leika áður en þeir taka ákvörðun
um að kaupa skiptibréfin. Athygli
skal vakin á því að löglega starf-
andi verðbréfamiðlarar taka að sér
án þóknunar að annast innlausn
spariskírteina fyrir viðskiptavini
sína. (Um viðskipti í gegnum Verð-
bréfaþing íslands verður fjallað
síðar í grein þessari.)
Öll spariskírteini ríkissjóðs hafa
þann kost umfram önnur verðbréf
að þau eru eignarskattfrjáls, en
eignaskattur manna er í dag 0,95%
af nettóeign frá kr. 1.248.000 og
1,2% af nettóeign frá kr. 2.176.000.
Þess ber þó að geta að eignaskatt-
ur er ennþá eftirágreiddur og rýmar
því vegna áhrifa verðbólgunnar.
c) Bankatryggð skuldabréf
Svokölluð bankabréf eða banka-
tryggð verðbréf eru tiltölulega nýr
kostur á verðbréfamarkaði. Þau em
ýmist gefin út beint af veðdeildum
banka eða af stómm öflugum fyrir-
tækjum, og þá með ábyrgð banka.
Bankabréfin em álitlegur kostur
fyrir þá sem vilja mjög trygg bréf,
en þó með hærri ávöxtun en spari-
skírteini ríkissjóðs gefa. Vegna
mikils framboðs bankatryggðra
bréfa að undanfömu em vextir
þeirra nú sem stendur mjög háir,
en þeir em nú á bilinu 10—12%.
d) Verðtryggð veðskuldabréf
Þessi bréf em bæði gefin út af
fyrirtækjum og einstaklingum, og
em sú tegund bréfa sem lengst
hafa verið í boði á verðbréfamark-
aði fyrir utan spariskírteini ríkis-
sjóðs. Þau em tryggð með veði í
fasteignum innan við 50% af bmna-
bótamati eða sölumati fasteigna á
Stór-Reykjavíkursvæðinu. Verð-
tryggð veðskuldabréf gefa hvað
hæsta ávöxtun allra verðbréfa, eða
á bilinu 14—17% miðað við núver-
andi aðstæður, enda geta þessi bréf
verið áhættusöm, sérstaklega hvað
varðar greiðsluhæfí skuldara á
gjalddaga.
e) Verðbréfasjóðir
(Einingabréf og Kjarabréf)
Nýjustu bréfin á markaðinum era
þau bréf sem verðbréfasjóðimir
hafa gefið út. Segja má að með
tilkomu verðbréfasjóðanna hafi
skapast ný vfdd á markaðnum sem
gengur þvert á þá kosti sem að
framan hafa verið nefndir. Tegund-
um verðbréfa sem verðbréfasjóðim-
ir bjóða upp á má skipta í Ijóra
þætti, eftir því í hvemig verðbréfum
þeir hafa Qárfest og þá um leið í
hvaða áhættuflokki þau liggja.
Eins og fram kemur í töflu 3 þá
em sjóðir Einingabréfa 1, 2 og 3
sérhæfðir hver fyrir sig í ákveðnum
tegundum verðbréfa eftir áhættu-
flokkum og gefa þess vegna misháa
ávöxtun. Sjóður Kjarabréfanna hef-
ur aftur á móti valið þá leið að
spanna sem flest svið markaðarins
að undanskildum kröfukaupum og
dreifa þannig áhættuþættinum.
Nú er komin um 15 mánaða
reynsla á Einingabréf 1 og Kjara-
bréf. Þessi bréf hafa átt sívaxandi
vinsældum að fagna og má segja
að eftirfarandi atriði séu helstu
ástæður þess:
1. Sérfræðingar í verðbréfavið-
skiptum á verðbréfamarkaði
hafa umsjón með sjóðnum.
2. Leitast er við að ná hámarks-
ávöxtun innan þeirra tegunda
bréfa sem keypt em, t.d. með
nýtingu á stærðarhagkvæmni.
3. Áhættudreifing, þó mismikil eft-
ir tegundum.
4. Bréfin em einföld fyrir alian al-
menning: Dagleg verðskráning
(gengisskráning). Engir fastir
gjalddagar (að undanskildum
lokagjalddaga). Oftast hægt að
L selja samdægurs.
Viðskipti í gegnum
Verðbréfaþing íslands
Á síðastliðnu ári var Verðbréfa-
þing íslands stofnað og vom eftir-
farandi aðilar auk Seðlabanka
íslands valdir sem þingaðilar: Ejár-
festingarfélag íslands hf., Iðnaðar-
banki íslands hf., Kaupþing hf. og
Landsbanki íslands.
Hlutverk þingsins er meðal ann-
ars það að vera vettvangur við-
skipta með skuldabréf, hlutabréf
og önnur verðbréf og starfrækja í
því skyni skipulegt viðskiptakerfí
meðal þingaðila. Skráð bréf á þing-
inu í dag em flestir flokkar spari-
skírteina ríkissjóðs og nokkrir
flokkar bankabréfa og fyrirtækja-
bréfa sem uppfyllt hafa kröfur
þingsins. Viðskipti þingaðila sín á
milli í gegnum þingið hafa til þessa
farið rólega af stað. Aðallega hafa
það verið viðskipti með spariskír-
teini ríkissjóðs, en Seðlabankinn
hefur tekið að sér að greiða fyrir
viðskiptum á þinginu með því að
hafa jafnan takmarkaðar birgðir
af eldri flokkum spariskírteina sem
hann selur af eða kaupir inn á
skráðu gengi. Við þetta skapast
þær aðstæður, að kaupendur eða
seljendur eldri flokka spariskírteina
geta ávallt í gegnum þingaðila, þ.e.
Fjárfestingarfélagið, Iðnaðarbank-
ann, Kaupþing og Landsbankann,
treyst því, hvort sem þeir em að
kaupa eða selja, að þeir fái bestu
kjör sem í boði em á þinginu hveiju
sinni.
Eins og nú hagar til, og þrátt
fyrir vaxtalækkun ríkissjóðs á
skiptibréfum í 6,5%, er enn hægt
að fá eldri flokka spariskírteina með
allt að 9% raunvöxtum og með
binditíma frá 1 mánuði upp í 5 >/2
ár. Kaupendur slíkra bréfa þurfa
ekki annað en snúa sér til einhvers
þingaðila og biðja hann að annast
DÆMIUM RAUHAUKNINGU 1 00 ÞÚS KRÖNA MIDAD
VIÐ MISMUNANDI RAUNYEXTI EFTIR

ÞOS
KR.
«0D
3D0 _
'w?7//yy'.
5 AR
R: Dæmi um raunávöxtun p. ár.
T: Dæmi um tegund ávöxtunar.
304 t>
220 f>
17%
Veðskulda-
bref
15%
Einingabréf
Kjarabréf
8>/2%
Eldri
sparisk.
6>/2%
Skipti-
bréf
Tafla 3
Skipting verðbréf a- eignar í % hjá 4 verðbréfasjóðum Spari- skírteini Banka- bréf Veð- skuida- bréf Sjálfs- skuldar- bréf Ýmsar kröfur samtals Núverandi raun- ávöxtun
Einingabréf 1 10% 90% 100% 16,4%
Einingabréf 2 33% 67% 100% 10,4%
Einingabréf 3 10% 90% 100% 18-21%
Kjarabréf 30% 8% 47% 15% 100% 13,9%
viðskiptin fyrir sig. Hvort þessi háa
ávöxtun helst til langframa skal
ósagt, en meðan svo er, er þetta
gott tækifæri fyrir þá sem em að
innleysa spariskírteini sín nú í haust
og vilja halda áfram að ávaxta fé
sitt í spariskírteinum ríkissjóðs.
Þessi góðu kjör standa vissulega
öllum sparifjáreigendum til boða.
Niðurlag
Þessari grein er ekki ætlað að
vera tæmandi lýsing á þeim við-
fangsefnum sem hér er fjallað um,
heldur er henni ætlað að sýna al-
menningi og öðmm þeim er sparifé
hafa með höndum hvaða kjör em
í boði á verðbréfamarkaðnum í dag,
mismuninn á hinum ýmsu tegund-
um verðbréfa svo og hvemig
sparifjáreigendur geta í ríkari mæli
notfært sér viðskipti í gegnum
Verðbréfaþing íslands. Vafalítið
þykir mörgum þetta fmmskógi
líkast þrátt fyrir að vaxtafmmskóg-
ur innlánsstofnana sé ekki tíundað-
ur hér. Samt sem áður era sýnd
dæmi um það hvemig sparifjár-
eigendur geta ávaxtað peningana
sína með mismunandi ávöxtun og
tryggingum hafí þeir áhuga á og
notfært sér þá þekkingu og þjón-
ustu sem löglega starfandi verð-
bréfamiðlarar bjóða. t
í lokin er sýnt dæmi um áhrif
mismunandi raunávöxtunar á upp-
safnaðan spamað eftir 5 og 10 ár.
Tekið er hér dæmi um kr. 100.000
sem ávaxtaðar era með mismun-
andi raunvöxtum og hvað sú
upphæð verður að raungildi eftir 5
og 10 ár.
Höfundur þessarar greinar er for-
stöðumaður Verðbréfamarkaðar
Fjárfestingarfélagsins.
Neyðarvakt tannlækna úr Heilsuverndarstöðinni við Barónsstíg:
„Finnst að borgin vilji losa
sig við neyðarþjónustuna“
- segir Birgir Jóhannsson, formaður Tannlæknafélags íslands
NEYÐARVAKT tannlækna, sem verið hefur í 20 ár á heilsu-
verndarstöðinni við Barónsstíg, hefur verið „úthýst þaðan
og er nú á götunni“,“ að sögn Birgis Jóhannssonar, for-
manns Tannlæknafélags íslands. Neyðarvaktin hefur haft
aðstöðu á neðstu hæð hússins þar sem skólatannlækningarn-
ar hafa verið. Nú standa hinsvegar fyrir dyrum breytingar
á því húsnæði, meiningin er að skólatannlækningarnar fari
inn í skólana sjálfa og húsnæðið tekið undir göngudeild
almennrar læknaþjónustu.
„Við fómm nokkrir úr Tann-
læknafélaginu á fund borgar-
stjóra fyrr í sumar og hef. ég
það á tilfínningunni að borgar-
yfírvöld vilji losa sig við þessa
þjónustu og koma henni inn á
tannlæknana sjálfa, en hingað
til hefur borgin lagt til hús-
næði, efniskostnað og starfsfólk
vegna neyðarvaktarinnar. Þá
hafa tannlæknamir unnið sínar
neyðarvaktir í sjálfboðavinnu og
hefur allt það fé sem inn kem-
ur, runnið beinttil Tannlæknafé-
lagsins, sem nam rúmlega
250.000 krónum á sl. ári. Við
höfum auglýst eftir tannlækn-
um, sem hugsanlega vildu taka
neyðarþjónustuna að sér og inn
á eigin stofur, en lítill áhugi virð-
ist vera á meðal þeirra. Það
vom aðeins þrír sem sýndu
áhuga, en til þess að hægt sé
að halda uppi þessari þjónustu,
verðum við að hafa 10 til 20
manna hóp,“ sagði Birgir.
Neyðarvakt tannlækna hefur
verið haldið uppi um helgar milli
10 og 11 og á sama tíma á helgi-
dögum. Um sl. helgi var neyðar-
vakt haldið uppi á Eiðistorgi 15
og um nk. helgi verður hún að
Ármúla 26. Birgir sagði að sam-
vinna Reykjavíkurborgar og
Tannlæknafélagsins hefði ávallt
verið mjög góð og slæmt ef hún
rofnaði nú. Hinsvegar væri
óskastaðan sú að koma neyðar-
vaktinni inn á Borgarspítalann,
þar sem önnur neyðarvakt
lækna er til staðar, og tíðkaðist
það í öllum öðmm löndum að
þetta tvennt fylgdist að enda
sjálfsagt að tannlæknar sitji við
sama borð og aðrir læknar.
Sigríður Dagbjartsdóttir,
framkvæmdastjóri félagsins,
sagði í samtali við Morgunblaðið
að auglýsing hefði verið send
út til allra tannlækna í Reykjavík
og væri ætlunin að bíða og sjá
hvað út úr því kæmi. „Ekki er
hægt að halda uppi neyðarvakt
með þrjá tannlækna eins og ver-
ið hefur undanfamar tvær vikur.
Tannlæknafélagið í samvinnu
við Reykjavíkurborg verða að
leysa þennan vanda, sem upp
er kominn," sagði Sigríður.