Morgunblaðið - 31.03.1987, Blaðsíða 55

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 31. MARZ 1987
55
Með Sjálfstæðis-
flokkinn undir stýii
Pólitíkin getur heldur betur
verið skondin á stundum
eftír Guðna
Jóhannesson
Austur í Sovét blæs félagi Gorba-
tsjof ferskum lýðræðisvindum inn í
stimað kerfi skrifræðisins, sker upp
herör gegn spillingu, vill meira
frelsi handa fólkinu og heimtar að
fleiri en einn verði í kjöri í öllum
kosningum. Hann dembir sér meira
að segja á þing verkalýðshreyfíng-
arinnar til að skamma forystuna
fyrir ódugnað.
Á íslandi heldur hins vegar
stærsti flokkur þjóðarinnar gamal-
dags hallelújasamkomu, þar sem
brésnefskur andi svífur yfir flokks-
vötnunum. Þar má bara einn vera
í framboði í hvert embætti og allir
verða að kjósa hann. Það heitir að
sýna flokkslega samstöðu útávið.
Mikið hefði nú Brésnef hlýnað um
hjartarætur, hefði hann mátt heyra
þessi rök Morgunblaðsins fyrir sov-
éskri kosningu þeirra Friðriks og
Þorsteins á landsfundinum.
Þannig er Sjálfstæðisflokkurinn
orðinn á íslandi tákn fyrir gamal-
dags vinnubrögð og tryggasti
varðhundur kerfisins á sama tíma
og æðsti leiðtogi Grýlu gömlu, Sov-
étríkjanna, er orðinn miðdepill
athygli heimsins fyrir allt hið gagn-
stæða. Og víst má segja að sjaldan
hafi Sjálfstæðisflokkurinn borið
með jafn miklum rentum sitt forn-
kveðna nafn: Ihald.
Út af landsfundinum fræga þar
sem allt þetta kom í Ijós, ók síðan
Sjálfstæðisflokkurinn eins og ekk-
ert hefði í skorist undir kjörorðinu
„Á réttri leið“!
Rétta leiðin?
Það er fróðlegt að skoða, hvað
það er sem sjálfstæðismönnum
finnst vera á réttri leið undir þeirra
stjóm. Og það er einkum tvennt
sem þeir hæla sér af eftir 4 ára
stjórnartíð: góðærið og minnkandi
verðbólga.
Skoðum nú málið ögn nánar.
Hvert má í rauninni rekja góðærið?
Það felst einkum í fjórum sam-
verkandi þáttum.
í fyrsta lagi gífurlegri lækkun
á olíu. Hún leiddi til þess að olíu-
reikningurinn sem íslendingar
greiddu á síðasta ári varð 3,7 millj-
arðar króna í staðinn fyrir 5,3
milljarðar. Þama varð því skyndi-
legur og lítt fyrirséður sparnaður
upp á heila 1,6 milljarði króna!
Þessi olíulækkun varð einungis t.il
vegna ósættis olíuframleiðenda inn-
an OPEC. Vissulega er ríkisstjórn
Íslands á köflum í meira lagi sund-
urvirk, en þó tæpast svo að henni
takist meira að segja að slíta sund-
ur friðinn austur í Arabíu. Hún
getur því tæpast vænst þess að
nokkur maður með heilbrigða skyn-
semi þakki henni olíulækkunina.
í öðru lagi hafa vextir lækkað
vemlega á alþjóðlegum gjaldeyris-
mörkuðum. Á síðasta ári lækkuðu
lægstu meðalvextir (svonefndir Lib-
or-vextir) þannig úr 9,3 prósentum
árið 1985 í 8,6 prósent 1986. Þessi
vaxtalækkun hafði í för með sér
umtalsverða lækkun á greiðslubyrði
okkar af erlendum lánum, og spar-
aði íslendingum þannig miklar
upphæðir. En vaxtalækkunin varð
vegna alþjóðlegs bata í efnahagslífi
úti í hinum stóra heimi, sem íhald
og Framsókn munu seint geta
þakkað sér.
Þorskar á sjó og landi
I þriðja lagi hefur aflasæld orð-
ið meiri en nokkur þorði að vona.
Þorskafli jókst um tæp 40 þúsund
tonn á síðasta ári og afli á öðmm
botnfiskum um næstum 20 þúsund
tonn. í ofanálag veiddist um þriðj-
ungi meira af rækju en árið áður
sem varð eins konar bónus ofan á
allt hitt.
En þessi mikla og í sumum tilvik-
um næsta ófyrirséða aflasæld á
ekkert skylt við stjómvisku ríkis-
stjórnar lýðveldisins. Það er nefni-
lega staðreynd, að þó að miklu sé
stjórnað úr höfuðstöðvum Fram-
sóknar- og Sjálfstæðisflokksins við
Nóatún og Háaleitisbraut, þá er það
enn í höndum guðs almáttugs að
ráða hitastigi og átumagni sjávarins
og þar með vexti og frjósemi þeirra
þorska sem enn lifa í sjónum.
í fjórða lagi hefur verðlag á
fiskafurðum okkar á Bandaríkja-
markaði hækkað örar og meira en
nokkm sinni fyrr. Allt síðasta ár
var markaðurinn fyrst og fremst
hagstæður seljendum. Það stafaði
af tvennu: Annars vegar breyting-
um á neysluvenjum sem hafa leitt
til þess að mun meira er nú neytt
af fiski í Bandaríkjunum en áður.
Hins vegar var samdráttur í afla
samkeppnissjóðanna. Fyrir bragðið
varð meiri eftirspurn eftir afurðum
íslendinga og þess vegna hækkaði
verðið jafn mikið og raun bar vitni.
Þetta, ásamt auknum afla, gerði
að verkum að samtals hækkaði út-
flutningsverðmæti sjávarafla um
13 prósent að raungildi árið 1986.
Lækkandi gengi Bandaríkjadals
varð meira að segja hagstætt okk-
ur, þegar á allt er litið. Vissulega
fékkst minna fyrir fiskinn á Banda-
ríkjamarkaði en ella, þó hækkandi
verðlag hafi gert meira en vinna
það upp (og lækkun dalsins styrkti
jafnframt stöðu okkar á Evrópu-
mörkuðum í staðinn). En lækkun
hans leiddi líka til mjög verulegrar
lækkunar á skuldum okkar erlend-
is, sem flestar eru bundnar í dölum.
Þannig gekk okkur allt í haginn
á síðasta ári vegna ótrúlega hag-
stæðra ytri skilyrða, eins og hér
hefur verið rakið. Að halda því hins
vegar fram að góðærið sé ríkis-
stjórninni að þakka er fölsun, sem
á einna helzt skylt við sagnfræði
eins og hún var rekin í Sovétríkjun-
um á meðan Gorbatsjof var enn í
bemsku.
Verðbólga —
tímasprengja
Önnur gróf fölsun af hálfu ríkis-
stjórnarflokkanna er sú staðhæfing
að þeir hafi náð niður verðbólgunni.
Það er að sönnu rétt að um tíma
var verðbólgan á niðurleið. En ekki
vegna aðgerða ríkisstjórnarinnar,
heldur fyrst og fremst vegna þeirra
byrða sem launafólk var látið bera
með einni hrikalegustu kjaraskerð-
ingu sem sögur fara af hér á landi.
Kaupmáttur taxtakaups var
skertur um þriðjung með aðgerðum
ríkisstjórnarinnar. Þetta jafngildir
því að sérhver vinnandi maður hafi
í tíð ríkisstjómarinnar verið rændur
hvorki meira né minna en 300 þús-
und krónum. Þetta var framlag
launafólks til að kveða niður verð-
bólgudrauginn. Hugarflug ríkis-
stjórnarinnar náði ekki lengra en
til að beita skurðhnífnum á kaupið.
En þrátt fyrir þessa miklu fóm
launamanna hefur óreiðan í farteski
ríkisstjórnarinnar samt sem áður
orðið til þess að í hinum svokallaða
„efnahagsbata“ er fólgin tíma-
sprengja, sem í haust mun þeytast
í andlit þjóðarinnar með þeim afleið-
ingum að verðbólgan snareykst.
Guðni Jóhannesson
„ Að halda því hins veg--
ar fram að góðærið sé
ríkisstjórninni að
þakka er f ölsun, sem á
einna helst skylt við
sagnfræði eins og hún
var rekin í Sovétríkjun-
um á meðan Gorbatsjof
var enn í bernsku.“
Þrátt fyrir allt góðærið hefur
ríkisstjórninni nefnilega tekist að
klúðra ríkisfjármálunum svo ágæt-
lega, að ríkissjóður er nú rekinn
með 3 milljarða halla. Þennan halla
á hvorki að brúa með niðurskurði
né erlendum lánum, og allra síst
með því að auka skattheimtu á fyr-
irtækin eins og Alþýðubandalagið
hefur lagt til. Afleiðingin verður því
í raun sú, að ríkisstjómin mun
prenta fleiri innistæðulausa seðla
til að greiða hallann. Það er hins
vegar ekkert annað en ávísun á enn
meiri verðbólgu eins og Alþýðu-
bandalagið hefur margsinnis bent á.
Það hefur líka gengið eftir. Ríkis-
stjórnin lofaði við síðustu kjara-
samninga að ábyrgjast að
verðbólgan yrði ekki meiri en 7—8
prósent. í dag er hún orðin 20 pró-
sent og virtir hagfræðingar á hægri
vængnum spá því að hún verði ár
bilinu 20 til 40 prósent þegar líður
á árið.
Hin þvingaða þijú hundmð þús-
und króna fórn launamannsins
hefur þar með orðið að engu. Þetta
heitir að vera á „réttri leið“ með
Sjálfstæðisflokkinn undir stýri . . .
Höfundur er verkfræðingur og
skipar 6. sætiálista Alþýðubanda-
lagsins í Reykjavík.
Hvar þarftu
að dæla?
Hverju þarftu
að dæla?
Fjölbreyttar, öflug-
ar dælur til flestra
verka.
Réttu dælurnar frá
= HÉÐINN =
VÉLAVERSLUN, SÍMI 24260
SÉRFRÆÐIÞJÓNUSTA-LAGER
HÁÞRÝSTI-
VÖKVAKERFI
Sérhæfó þjónusta.
Aóstoóum vió val
og uppsetningu
hvers konar
háþrýstibúnaóar.
r ^
RADIAL
^timpildælur
= HÉÐINN =
VÉLAVERZLUN-SIMI: 24260
LAGER-SÉRPANTANIR-ÞUÓNUSTA
EimSTAÐW -EITTMJMER-ÞRÍRMIÐIAR
ÖRKIN/SÍA