Morgunblaðið - 11.11.1987, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 11. NÓVEMBER 1987
21
Að biskupaþingi loknu:
Engar tímamótaákvarðan-
ir um leikmenn eða konur
eftír Torfa Ólafsson
Biskupaþingi kaþólsku kirkjunn-
ar um hlutverk og köllun leikmanna
í kirkjunni og heiminum lauk um
sl. mánaðamót. Fyrri hluta þess var
varið í allsheijarfundi þar sem þing-
fulltrúar fluttu framsöguerindi sín,
byggð á niðurstöðum biskuparáð-
anna, en þau höfðu aftur byggt
sínar niðurstöður á svörum lærðra
manna og leikra við spumingum
þeim sem kirkjan hafði lagt fyrir
þá. Síðari hluta þingsins var varið
til umræðna í starfshópum sem
myndaðir voru með hliðsjón af þeim
tungumálum sem fulltrúum eru
tömust. Síðan voru enn haldnir alls-
heijarfundir þar sem afgreiddar
voru ályktanir og tillögur starfs-
hópanna og unnar upp úr þeim
tillögur sem ekki voru birtar opin-
berlega heldur lagðar fyrir páfa í
þinglok.
I rauninni er mjög erfitt að gera
sér grein fyrir þingi eins og þessu.
Fréttamenn fengu ekki aðgang að
fundunum og fyrsti fréttamanna-
fundurinn var ekki haldinn fyrr en
þingið hafði setið í þijár vikur af
fjórum. Biskupamir máttu ekki
halda fréttamannafundi upp á eigin
spýtur og á fréttamannafundinum
20. október var aðeins skýrt frá
tilhögun fundanna en ekki umræðu-
efnunum. Fréttatilkynningar vom
að vísu lagðar fram á fréttastofu
þingsins en þær þóttu þokukenndar
í meira lagi og fannst fréttamönn-
um lítið sem ekkert á þeim að
græða, enda kvörtuðu þeir sáran.
Irskur fréttamaður orðaði það svo
að baráttan við að setja saman
fréttir af þinginu, eftir þeim upplýs-
ingum sem það gæfí, væri jafn erfið
og éta ávaxtahlaup með gaffli.
Þess var vandlega gætt að engar
fréttir bæmst af fundahöldum
starfshópanna og síðustu allsheijar-
fundunum, en þó hefur eitt og
annað frést að þinginu loknu, svo
sem það að ýmsar tillögumar vom
strikaðar út með öllu áður en niður-
stöður þingsins vom lagðar fyrir
páfa. Þar munu hafa fokið út í veð-
ur og vind tillögur um að leyfa
skyldi konum að inna af hendi þá
þjónustu í messunni sem ekki þyrfti
vígslu til að gegna, að konur mættu
jafnt og karlar annast sálgæslu
sjúkra og að leyfa skyldi smástúlk-
um að þjóna í messu við hlið
kórdrengja. í stað þess var sagt (
niðurstöðunum að reglur Páls VI
páfa frá 1972 skyldu verða endur-
skoðaðar.
Þó var lagt til í niðurstöðunum
að ráðstafanir yrðu gerðar til að
tryggja virðingu kvenna, svo sem
með þátttöku þeirra í ráðgefandi
og ákvarðandi nefndum'kirkjunnar.
Staða leikmanna
Staða ýmissa samtaka leik-
manna, sem páfanum em að skapi,
virðist hafa batnað. Biskuparáðin
eiga að meta störf þeirra samtaka
sem starfa á þeirra umráðasvæði
en Vatíkanið tekur ákvarðanir um
störf þeirra á breiðari gmndvelli.
Gert er ráð fyrir að Leikmannaráð
kirkjunnar í Róm geri skrá yfir þau
atriði sem miða ber slíka leik-
mannastarfsemi við, til þess að hún
hljóti formlega virðurkenningu
kirkjunnar.
Lögð var áhersla á að sóknin
(parish), „gmndvallartjáning lífs
kirkjunnar, að því leyti sem tekur
til sýnilegrar myndar hennar, sé og
verði óhjákvæmileg". í tillögunum
var mælt með samstarfi í þjónustu
og þess getið að í borgum eða á
trúboðssvæðum, þar sem ekki væri
hægt að halda uppi sóknarstarfí að
neinu gagni, bæri kirkjunni að
hvetja til stofnunar „grasrótar-
hrejrfinga" og sjá til þess að þeim
væm valdir leiðtogar til að leiðbeina
söfnuðunum þar sem presta nyti
ekki við.
Kröfur kvenna um möguleika á
prestvígslu munu ekki hafa verið
ræddar enda engin von til þess að
á þær yrði fallist.
Það lítur því ekki út fyrir að
neinar ákvarðanir sem máli skipta
hafi verið teknar á þingi þessu.
Allt virðist vera í sömu skorðum
og áður hvað þjónustu leikmanna
snertir en ýmsar almennar ályktan-
ir verið gerðar, svo sem að leikmenn
verði betur en áður innlimaðir í
starfsemi kirkjunnar, kanna beri
hvort kaþólskum stjómmálamönn-
um sé skylt að fara eftir kenningum
kirkjunnar í pólitisku starfi og at-
huga beri hlutverk kaþólskra
félagasamtaka, bæði íhaldssamra
og fijálslyndra.
Þingið sátu 232 biskupar frá 92
löndum og 51 leikmaður og það
stóð yfir í heilan mánuð. Frétta-
menn velta því fyrir sér hvort
skynsamlegt hafí verið af kirkju-
stjóminni að efna til svo kostnað-
arsams þinghalds fyrir ekki meira
en eftir það liggur, ekki síst þar
sem fjárhagur Vatíkansins sé eins
bágur og hann er (stefnir í 60 millj-
ón dollara halla á þessu ári).
Baráttuglaðar konur
Mikill fyöldi fréttamanna
streymdi til Rómar til að fylgjast
með þinghaldinu. Þar á meðal var
hópur amerískra kvenna úr samtök-
unum „National Catholic Coalition"
sem þykja íhaldssöm í meira lagi.
Telja þau það hlutverk sitt að beij-
ast gegn mistúlkunum á samþykkt-
um 2. Vatíkanþingsins og öðmm
kenningum kirkjunnar. Á stefnu-
skrá þeirra er einnig að „beijast
fyrir afnámi kommúnismans á
Vesturlöndum og öllum áhrifum
marx-leninista meðal fólks".
Konur þessar komu sem frétta-
menn og gerðust það aðsópsmiklar
á fréttastofu Vatíkansins í fyrstu
viku biskupaþingsins, er þær héldu
sinn eigin fréttamannafund á Col-
umbus-hótelinu skammt þaðan, að
ekki reyndist annað fært en svipta
þær fréttamannapössum sínum,
sem þær fengu þó aftur þegar þær
höfðu lofað að haga sér skikkan-
lega. Þetta em yfirleitt ríkar konur
og hafa sumar það sterk ítök í
heimalandi sínu að þær ráða fyrir
miklu meiri áhrifum en félagatalan
segir til um, en hún hleypur á
nokkram þúsundum.
Tilefni þessa fundar kvennanna
var umræðan um stöðu konunnar
á biskupaþinginu og þótti þeim ekki
nógu mikil áhersla lögð á að konan
ætti að vera heima og ala böm.
Ekki væri hægt að ræða stöðu kon-
unnar í kirkjunni án þess að ræða
flótta kvenna af heimilunum og
fóstureyðingar, sem þær fordæma
harðlega. Náttúran sjálf geri kynin
ójöfn, konur fæði böm en karlar
ekki. Þá segjast þær engan trúnað
á það leggja að konur hafí verið
kúgaðar í kirkjunni og sé María
mey gott dæmi um það.
Þær hafa deilt harðlega á ýmsa
biskupa sína, svo sem Rembert
Weakland erkibiskup frá Milw-
aukee sem taldi rétt að veita konum
heimild til þjónustu og ritningarlest-
urs í messum. Kathleen Sullivan,
formaður samtakanna, hellti einnig
úr skálum reiði sinnar yfir Bemard-
in kardínála frá Chicago sem hefði
varið það athæfí presta að blanda
sér í stjómmál og einnig hefði hann
ekki beitt sér nógu kröftuglega
gegn „fóstureyðingum, getnaðar-
vömum, kynvillu, hjónaskilnuðum
og öðm siðleysi".
Konumar vom spurðar hvemig
þeim litist á að leyfa smástúlkum
að þjóna í kirlqum með kórdrengj-
um og svömðu þær því til að það
væri ekki annað en fyrsta skrefið
(áttina að prestvígslu kvenna. Hlut-
verk kvenna væri að vera eiginkon-
ur og mæður en ekki prestar.
Konur þessar nutu ekki mikils
stuðnings meðal fréttamanna þeirra
sem þama vom staddir, eftir um-
mælum þeirra í blöðum og tímarit-
um að dæma. Sumir sögðu að þeim
Jóhannes P&ll páfi II les rseðu sina í lok biskupaþingsins í Róm í
október sl.
væri nær að vera heima hjá bömum
sínum en reyna að setja þama allt
á annan endann, alskreyttar gulli
og gimsteinum, hafandi engan
skilning í lífi alþýðukvenna. Þeir
sögðu að þær misskildu ætlunar-
verk þingsins sem væri að ræða
hlutverk og stöðu allra leikmanna
og þær væm í andstöðu við flestar
samþykktir sinna eigin biskupa.
Hvað fóstureyðingar snerti sögðu
þeir að ekki væri nóg að ræða um
þær einar heldur þyrfti einnig að
ræða kjamorkuvá, gróðureyðingu
og mengun sem öllu mannkyninu
stæði hætta af, svo og hungrið í
þriðja heiminum sem stafaði af
efnahagsstefnu iðnaðarþjóðanna.
Sögðu þeir að ummæli þessara
kvenna minntu að mörgu leyti á
háværar raddir bókstafstrúar-
manna úr röðum mótmælenda sem
mikið hefðu látið að sér kveða í
Bandaríkjunum og þriðja heiminum
upp á síðkastið.
En þessar herskáu amerísku kon-
ur vom ekki einar um að andmæla
prestvígslu kvenna. Önnur kvenna-
samtök, til heimilis í Bahdaríkjun-
um, „Women for Faith and Family",
St. Louis, Missouri, sendu Gagnon
kardínála, yfírmanni Fjöiskyldu-
málaráðs Vatíkansins, bænarskjal
þess efnis að kirkjan léti ekki undan
þeirri þrábeiðni vissra kvenna að
konum yrði veitt prestvígsla. Konur
gætu ekki frekar orðið prestar en
karlmenn mæður, sagði í skjalinu.
Undir það höfðu skrifað 40.000
konur, aðallega frá Bandaríkjunum,
Kanada, Ástralíu og Hollandi. Með-
al þeirra var Móðir Teresa í
Kalkútta.
Heímildir: The Tablet, Catholic Herald
og Newsweek.
Höfundur er formaður Félags
kaþólskra leikmanna.
Fundað um nýjar leið-
ir í jafnréttisbaráttu
kvenna á vinnumarkaði
Á VEGUM Framkvæmdanefndar
um launamál kvenna verður
haldinn opinn fundur í Sóknar-
salnum, Skipholti 50a, miðviku-
daginn 11. nóvember og hefst
fundurinn kl. 20.15. Efni fundar-
ins er: Nýjar leiðir í jafnréttis-
baráttu kvenna á vinnumarkaði.
í fréttatilkynningu segir að á
fundinum verði fjallað um sérstakar
tímabundnar aðgerðir til að bæta
stöðu kvenna á vinnumarkaði, að-
gerðir til að draga úr misrétti sem
nú ríkir milli kvenna og karla.
Rætt verður annars vegar um hvers
konar timabundnar aðgerðir og hins
vegar hvemig koma má sKkum
aðgerðum í framkvæmd.
Ræðumaður og umræðustjórar
verða Vilborg Harðardóttir útgáfu-
stjóri, Elsa S. Þorkelsdóttir fram-
kvæmdastjóri Jafnréttisráðs,
Guðrún Ágústsdóttir fulltrúi í
Framkvæmdanefnd um launamál
kvenna og Lára V. Júlíusdóttir að-
stoðarmaður félagsmálaráðherra.
Fundurinn er öllum opinn.
i