Morgunblaðið - 09.03.1988, Blaðsíða 42

42
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 9. MARZ 1988

:

■
■—.■. . ■■-- ... - --•'■• ■•- '... . .. .. . ■ . ... » ■ ■.-..'.■ ..'■.. - -••-..;
--
' st
.
JXasSSA,
Þannig leit leitin að gúmbátnum út á tölvuskjá um borð í Beskytteren
ekki ósvipað tölvuleik. Inn á skjáinn voru merkt leitarsvæði sem
„ . ... ... '"*»?'***■' ■• *'iSfe'-
, a--*' »
..***,*£?§. • '

Morgunblaðið/Ami Sæberg
Varnarliðið og Landhelgisgæslan höfðu reiknað út og staðsetning Þyrla Varnarliðsins og gúmbátur frá Beskytteren æfa staðsetningu með reykblysum og björgun úr sjó
allra skipa og flugvéla, auk gúmbátsins. á Faxaflóa.
„Bláa lónið“ - umfangsmikil björgunaræfing þriggja þjóða:
Getur skipt sköpum að
menn þekki hver annan
og hafi unnið saman
- segir Axel Fiedler, skipherra á Beskytteren
ÞAÐ MÁ telja öruggt að aldrei hefur staðið yfir jafn umfangsmikil
leit að 20 vatnsbrúsum innan íslenskrar landhelgi. Tilgangurinn með
björgunaræfingunni „Bláa lóninu“, sem haldin var föstudaginn 12.
febrúar sl., var þó ekki sá að ná brúsunum, heldur var hér um ein-
stakt tækifæri að ræða til að æfa samskipti og samræmingu að-
gerða þeirra þriggja aðila sem sameiginlega mynda gæslusveit í
stríðinu við náttúruöflin á hafinu milli Islands og Grænlands: Land-
helgisgæslunnar, Varnarliðsins og danska flotans.

„Ef og þegar slysin verða skiptir
öllu máli að menn þekki tækjabún-
aðinn og ekki síður að menn þekki
hvem annan og hafí unnið saman
þannig að allt gangi snurðulaust
fyrir sig. Slysin gera ekki boð á
undan sér,“ sagði Axel Fiedler,
skipherra Beskytteren. Það voru
orð að sönnu, því á aðfaranótt
föstudagsins, þegar æfingin hófst,
strándaði vélbáturinn Hrafn Svein-
bjamarson III. við Grindavík, og
dagskrá æfíngarinnar fór lítilshátt-
ar úr skorðum vegna þess. Þó tókst
að komast yfir allá þá þætti sem
til stóð að æfa og var það samdóma
álit allra aðila að hún hefði tekist
mjög vel.
Neyðarkall á Faxaflóa
Það var laust fyrir klukkan eitt
á aðfaramótt 12. febrúar að Land-
helgisgæslan og Varnarliðið heyrðu
neyðarkall frá sökkvandi togara á
norðanverðum Faxaflóa. Nákvæm
staðsetning og veðurlýsing fylgdu
og það síðasta sem heyrðist var að
sex manna áhöfn hefði komist heilu
og höldnu í gúmmíbjörgunarbát.
Þetta vom einu upplýsingamar sem
leitarmenn fengu og urðu þeir því
að reikna út væntanlegt rek gúm-
bátsins um nóttina, því ekki var
hægt að he§a leit fyrr en með birt-
ingu og Landhelgisgæslan hafði
reyndar fengið fyrirmæli um að
hefja ekki leit fyrr en um klukkan
eitt eftir hádegi á föstudag.
Leitarmenn vissu þó vel að
„neyðarkallið" var komið frá Be-
skytteren og að mannslíf voru ekki
í veði. Það breytti þó ekki því að
leitin var framkvæmd af fullri al-
vöm enda ekki víst að annað tæki-
færi sem þetta til að æfa samstarf
í leitar- og björgunaraðgerðum
komi í bráð.
Beskytteren fylgdi gúmbátnum
eftir um nóttina, en hann rak um
eina sjómílu á klukkustund í suð-
suðvestur frá upphafsstaðnum.
Varðskipið hélt þó burt frá bátnum
áður en leit hófst til að vísa ekki á
hann. Fylgst var með öllum þáttum
æfingarinnar - sem kölluð var „Blue
Lagoon“, eða „Bláa lónið“ - átveim-
ur ratsjárskermum og einum tölv-
uskjá í sérstökum stjómklefa um
borð í Beskytteren, en engar upp-
lýsingar vom hins vegar gefnar frá
varðskipinu.
Tvær tölvur, tvær þyrlur
og tvær flugvélar
Varnarliðið-átti að-leita fyrst að
gúmbátnuin, en engar upplýsingar
vom gefnar á milli Vamarliðsins
og Landhelgisgæslunnar. Þyrla
Vamarliðsins komst ekki á vett-
vang vegna þess að hún var að
aðstoða menn við að reyna að koma
Hrafni Sveinbjamarsyni III., sem
strandaði um nóttina, á flot. Stjóm-
stöð Vamarliðsins gat þó sent
Gmmman Gulfstream G-3 þotu
danska flughersins af stað, en hún
flaug hingað til lands frá Grænl-
andi til að taka þátt í æfingunni.
Gulfstream þotan fór í loftið um
9:30 um morguninn og fann bátinn
um ellefuleytið. Tölva vamarliðsins
hafði reiknað út um 350 ferkíló-
metra svæði þar sem mestar líkur
væm á að finna bátinn, og á tölvu-
skerminum í Beskytteren sást bát-
urinn sem lítill rauður depill í suð-
austurhomi leitarsvæðisins - sönn-
un þess að útreikningarnir vom
réttir.
Stærsti hluti æfingarinnar fór
síðan fram eftir hádegið. Fokker-
flugvél Landhelgisgæslunnar, TF-
SYN, fór í loftið um eitt-leytið og
fann bátinn eftir um 45 mínútna
leit, ekki fjarri miðju þess svæðis
sem tölva Gæslunnar hafði reiknað
út að báturinn væri á eftir 12
klukkustunda rek. Þyrla Landhelg-
isgæslunnar, TF-SIF, var síðan
þriðja loftfarið sem spreytti sig á
því að finna gúmbátinn en þegar
hún fór í loftið um 14:30 var
Axel Fiedler, skipherra á
danska varðskipinu Beskytteren.
Þyrlupallurinn á Beskytteren er
einskonar fljótandi flugvöllur úti
á rúmsjó sem gæti komið sér vel
fyrir TF-SIF, þyrlu Landhelgis-
gæslunnar, í löngum og erfiðum
leitum. Flugmenn Landhelgis-
gæslunnar notuðu því tækifærið
og æfðu lendingu á danska varð-
skipinu eftir að þeir höfðu fund-
ið gúmbátinn.
skyggni orðið lélegt og fékk þyrlan
smávægilega aðstoð frá Beskytter-
en til að finna bátinn fyrr svo hægt
yrði að halda áfram við aðra þætti
æfingarinnar. Gulfstream-þotan,
sem nú var undir yfirstjórn Land-
helgisgæslunnar, leysti þyrluna
síðan af við að gæta bátsins, og
þar á eftir kom þyrla Varnarliðsins
á staðinn.
Öll loftförin komu síðan að Be-
skytteren og æfðu þyrlurnar sig þar
ýmis atriði, svo sem að lenda og
taka eldsneyti á þyrlupalli skipsins.
Þyrla er um borð í Beskytteren og
því er hægt að nota skipið sem
„varaflugvöll" eða bensíntank úti á
rúmsjó ef á þarf að halda. Um hálf-
fímmleytið fóru þyrlurnar á braut
og Beskytteren sigldi á átt að gúm-
bátnum og tók hann og vatnsbrús-
ana 20 upp í skipið. „Bláa lóninu“
var þar með lokið, en þetta var ein
umfangsmesta leitar- og björguna-
ræfing sem Landhelgisgæslan hef-
ur tekið þátt í, að sögn Gunnars
Bergsteinssonar, forstjóra, sem var
Þyrla Varnarliðsins æfir hér
eldsneytistöku úr Beskytteren á
Faxaflóa.
/
—'