Morgunblaðið - 01.07.1988, Qupperneq 45

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR l. JÚLÍ 1988
Kfc
45
EHLVEST HEFUR
KOMIÐ MEST Á ÓVART
þessa leiks, færir svarti ekki
nægilegt spil. Til greina kom að
leika hér 20. — Rce4.
21. Hxa4 - d4?! 22. Hxd4 -
Bc5 23. Hxd8+ - Hxd8 24. De2
- a5 25. Hdl - h5!T 26. Bfl -
Hd5 27. Hxd5 - Bxd5 28. Ddl
- h4 29. gxh4?! De8 30. Bg2?
- Bxg2 31. Kxg2
Skák
Margeir Pétursson
Það sem langmest hefur
komið á óvart hér á öðru heims-
bikarmótinu er glæsilegur ár-
angur 25 ára gamals Eistlend-
ings, Jans Ehlvests. Eftir níu
umferðir á mótinu var hann
einn í efsta sæti með sjö vinn-
inga, á undan bæði Kasparov
og Karpov. í tíundu umferðinni
tapaði hann örlitlu lakara hrók-
sendatafli gegn Karpov og
missti við það forystuna til
Kasparovs. Ehlvest er nú í
þriðja sæti á eftir Kasparov og
Karpov.
Hann er ekki fyrsti skáksnill-
ingurinn frá smáríkinu Eistlandi
við Eystrasalt, sem innlimað var
í Sovétríkin í lok síðustu heims-
styijaldar. Þaðan kom líka Paul
Keres, sem hiklaust má fullyrða
að hafi verið einn af fímm sterk-
ustu skákmönnum í heimi í þrjá
áratugi. Hann lézt árið 1975. Það
er nokkuð óumdeilt að Keres sé
öflugasti skákmaður sögunnar,
sem aldrei fékk að spreyta sig í
heimsmeistaraeinvígi, en óheppni
hans í áskorendamótum var með
eindæmum. Nú virðast Eistlend-
ingar á leiðinni með að eignast
nýjan Keres, en það er spurt að
leikslokum og í gegnum tíðina
hefur Ehlvest átt það til að til að
fatast flugið í lok skákmóta. Má
þar t.d. nefna Skákþing Sovétríkj-
anna í fyrra. Þá nægði honum
jafntefli í síðustu umferð til að
verða efstur, en hann tapaði illa
fyrir Jusupov og missti af titlin-
um. Á millisvæðamótinu í Zagreb
í fyrra tapaði hann einnig illa í
síðustu umferð, en hann var svo
heppinn að hættulegasti keppina-
utur hans, Júgóslavinn Predrag
Nikolic, tapaði líka svo Ehlvest
komst samt sem áður áfram.
Honum gekk síðan mjög illa í
áskorendaeinvígi sínu við Artur
Jusupov í janúar, tapaði IV2-3V2
og vann ekki skák. Nú gengur
Jusupov hins vegar mjög miður,
en tími Ehlvests virðist kominn.
Við skulum líta á tvær síðustu
vinningsskákir Jans, Ehlvests auk
tapskákar hans gegn Kasparov á
miðvikudag. í þeirri fyrstu lék
lánið við hann er Ulf Ándersson
víxlaði leikjum í byijuninni.
Líklega hefur Svíinn, sem er
frægur fyrir sinn trausta skákstíl,
aldrei fengið jafn hrikalega útreið
á skákferli sínum. Eftir aðeins 19
leiki blasti mátið við og hann
gafst upp.
í skákinni gegn Beljavskíj virt-
ist Ehlvest tefla fulldjarflega með
svörtu en hann hafði undirbúið
byijunina gaumgæfílega og náði
síðan frumkvæðinu með skipta-
munsfóm sem gaf honum sérlega
glæsilega sóknarstöðu. Hvort-
tveggja em þetta skákir sem
minna á Paul Keres, þegar hann
var upp á sitt bezta.
Hvítt: Jan Ehlvest
Svart: Ulf Andersson
Sikileyjarvörn
1. e4 - c5 2. Rf3 - e6 3. d4 -
cxd4 4. Rxd4 - Rc6 5. Rc3 -
a6 6. Be2 - Dc7 7. f4 - Rxd4
8. Dxd4 - b5 9. Be3 - Bb7 10.
0-0-0 - Hc8 11. Hd2 - Rf6 12.
Bf3 - Be7 13. Hhdl - 0-0 14.
e5 - Bxf3?
Andersson víxlar leikjum.
Nauðsynlegt er að leika fyrst 14.
— b4 og svartur fær ágæta stöðu.
Hann þarf t.d. ekki að óttast 15.
Bxb7 — bxc3 16. Bxc8 — bxd2+
17. Hxd2 — Hxc8 18. exf6 —
Bxf6 19. Dxd7 - Bxb2+! og
svartur jafnar taflið.
Refsingin fyrir það að leika
Bxf3 og b4 í rangri röð er ótrú-
lega grimmileg.
15. gxf3 — b4 16. exf6 — bxc3
17. Hg2!
Nú sézt hvers vegna var nauð-
synlegt að leika strax 14. — b4,
eftir 15. exf6? — bxc3 á hvítur
auðvitað ekki þennan óþægilega
hróksleik.
17. - Db7
Svarta taflið er tapað, svo sem
sézt á afbrigðinu 17. — Bc5 18.
Hxg7+ - Kh8 19. Dd3 - Bxe3+
20. Kbl og svartur er óveijandi
mát.
18. Hxg7+- Kh8 19. Hg8+! og
svartur gafst upp. 19. — Kxg8
gengur auðvitað ekki vegna 20.
Hgl+ — Kh8 21. fxe7+ og 19. —
Hxg8 er einnig vonlaust vegna
20. fxe7+ — Hg7 og einfaldast
virðist 21. Hgl! - Dxb2+ 22. Kdl
og mátið blasir við svarti.
Skákin gegn Beljavskíj er ein
sú laglegasta á mótinu til þessa.
Hvítt: Alexander Beljavskíj
Svart: Jan Ehlvest
Móttekið drottningarbragð
I. d4 — d5 2. c4 — dxc4 3. e4
- c5 4. d5 - Rf6 5. Rc3 - b5!?
í næstu umferð á eftir þessari
skák lagði Ehlvest ekki í að endur-
taka þetta hvassa afbrigði gegn
Karpov. Hann lék 5. — e6 og eft-
ir 6. Rf3 - exd5 7. e5 - Rfd7
8. Bg5 — Be7 9. Bxe7 — Dxe7
10. Rxd5 — Dd8 11. Bxc4 kom
upp vel þekkt staða.
6. Bf4!? - a6 7. e5 - b4 8. exf6
— bxc3 9. bxc3 — Rd7
Ehlvest hirðir ekki um að drepa
peðið á f6, heldur flýtir hann liðs-
skipan sinni sem mest.
10. Rf3 - Rb6 11. Bxc4
Þetta er mögulegt, því 11. —
Rxc4 er auðvitað svarað með 12.
Da4+
II. - gxf6 12. Db3 - Hg8 13.
0-0 - Hg4! 14. d6?
Hvítur ofmetur sóknarfæri sín.
Betra var að halda skálínunni
hl-a8 lokaðri og leika strax 14.
g3.
14. — e6 15. g3 — Rxc4
16. Dxc4 - Bb7 17. h3
17. - Hxf4!
Þetta er skólabókardæmi um
vel heppnaða skiptamunsfóm.
Svartur fær peð fyrir skiptamun-
inn og biskupapar sem stefnir
beint á hvítu kóngsstöðuna.
Ehlvest var hér búinn að eyða
miklum tíma, en það kemur ekki
að sök, sóknin teflir sig næstum
því sjálf.
18. Dxf4 - Bxd6 19. De3 -
Dc7 20. Kh2 - f5 21. Rd2 -
f4 22. Dd3 - Dc6 23. Hgl -
fxg3+ 24. fxg3 - Bc7 25. De2
- 0-0-0 26. Rc4 - h5 27. h4 -
Hg8 28. Hael - Da4!
Vinningsleikurinn. Svartur
hótar 29. Bd5 og þegar riddarinn
víkur sér undan er peðið á h4 í
uppnámi. Hvítur hlýtur að tapa
liði.
29. Re5 - f6 30. Rf3 - Bxf3
31. Dxe6+ - Kb7 32. Db3+
Sennilega hefði hvítur gefist
upp strax ef Ehlvest hefði ekki
átt aðeins u.þ.b. mínútu eftir á
klukkunni.
32. - Dxb3+ 33. axb3 - Hg4
34. Kh3 - Be5 35. He3 - Bd5
36. c4 - Be6 37. Kg2 - Bd7
38. Hdl - Bc6+ 39. Kh3 - Kc7
40. Hd2? - Bd7 41. Kg2 - Bf4
og hvítur gafst upp.
Þótt heimsmeistarinn fengi
ekki sérlega upplagða stöðu upp
úr byijuninni gegn Jan Ehlvest,
þá hugsaði Eistlendingurinn allt
of mikið í miðtaflinu og I tíma-
þröng tók hann ranga ákvörðun.
Til að halda taflinu gangandi varð
hann að fóma manni og féll á
tíma í 34. leik í vonlausri stöðu:
Hvítt: Garrí Kasparov
Svart: Jan Ehlvest
Drottníngarindversk vöm
1. d4 - Rf6 2. c4 - e6 3. Rf3
- b6 4. a3 - Bb7 5. Rc3 - d5
6. cxd5 — Rxd5 7. Dc2 — Rxc3
8. bxc3 - Be7 9. e3!?
Hér er miklu algengara að leika
9. e4. Ehlvest hefur vafalaust
búist við þeim leik, en þessi held-
ur fleiri leiðum opnum.
9. - Dc8 10. Bb2 - c5 11. Bb5+
- Rc6 12. 0-0 - 0-0 13. Bd3 -
Kh8 14. De2 - Dc7 15. Hadl -
Had8 16. e4
Hvítur hefur eytt miklum tíma
í byijuninni, t.d. hefur hann eytt
tveimur leikjum í drottningu sína,
tveimur í kóngsbiskup sinn og
tveimur í að koma e peðinu til e4.
Þetta skiptir þó ekki sérlega miklu
máli, því svartur hefur einnig eytt
tveimur leikjum í drottningu sína.
16. - Ra5 17. Hfel - Bf6 18.
e5!?
Þessi leikur er mjög gallaður
að því leyti að svartur fær óskor-
uð yfírráð yfír d5 og peðið á d4
verður bakstætt. Yfírleitt veigra
stórmeistarar sér við að leika
slíkum leikjum, en Kasparov
treystir á að sóknarfæri hans á
kóngsvæng bæti þetta upp.
18. - Be7 19. Rd2 - cxd4 20.
cxd4 — Bd5 21. Re4
Hér hafði Kasparov eytt einni
klukkustund og átta mfnútum, en
Ehlvest klukkustund og 34 mínút-
um. Hann átti því aðeins 26
mínútur eftir fram að tímamörk-
unum í 40. leik. Næsti leikur
Ehlvest er skiljanlegur þegar
tímaskortur hans er tekinn með í
reikninginn, auk þess hann hefur
viljað kæfa sóknaraðgerðir heims-
meistarans í fæðingu. Það kom
hins vegar einnig vel til greina
að leika 21. — Hc8 og reyna að
færa sér gallana á hvítu stöðunni
í nyt.
21. — f5!? 22. exf6 (Framhjá-
hlaup) Bxf6 23. Rxf6 - Hxf6
24. Bcl - Hdf8 25. f3 - Rc6
26. Be4 -
Bxe4?
Um þetta leyti í skákinni miss-
ir svartur þráðinn. Eftir 26. —
Bb3 eða jafnvel 26. — Ra5 til
baka, er staðan u.þ.b. í jafnvægi.
27. fxe4 - e5?! 28. d5 - Rd4?
Nauðsynlegt var 28. — Ra5.
Gallinn við þennan leik er að ridd-
arinn verður innlyksa á d4 og
svartur hlýtur að tapa peði. í tíma-
hraki bregður Ehlvest á það ör-
þrifaráð að fóma manni.
29. Dd3 - Df7 30. Bb2 - Rf3+
3,1. gxf3 - Hxf3 32. He3 -
Dg6+ 33. Khl - Hf2 34. Hgl
- Dh6 og um leið og Ehlvest lék
þessum leik féll hann á tíma.
Hvítur svarar auðvitað með 35.
Hh3 og stöðvar svörtu sóknina.
Tímahraksbarátta Jóhanns. og
Riblis á miðvikudag gekk þannig
fyrir sig: Hvítt: Zoltan Ribli
Svart: Jóhann Hjartarson
Katalónsk byrjun
1. Rf3 - Rf6 2. c4 - e6 3. g3
- d5 4. Bg2 - Be7 5. d4 - 0-0
6. 0-0 - c6 7. b3 - b6 8. Bb2
- Bb7 9. Rc3 - Ra6 10. Hcl -
Hc8 11. Re5 - Hc7 12. e3 -
Da8 13. De2 - Hcc8 14. Hfdl
- Hfd8 15. a3 - c5 16. cxd5 -
exd5 17. Bh3 — Hb8 18. Ra4 —
cxd4 19. Hxd4 - Rc5 20. Ddl
- Rxa4
Peðsfómin sem fylgir í kjölfar
31. - Bxa3!
Svo einfalt var það! Svartur
vinnur peð til baka og í tímahrak-
inu er staða hans miklu auðtefld-
ari.
32. Bxa3 — Dxe5 33. Dd8+ —
Kh7 34. Dxb6
Hér bauð Ribli jafntefli í um-
hugsunartíma Jóhanns, enda er
hvíta staðan orðin mjög slæm.
Tímahrakið var nú algleymingi.
34. - Rg4! 35. Dd6 - De4+ 36.
f3 - Dc2+ 37. Kg3 - Rxe3 38.
Dc5 - Rf 1+ 39. Kf4 - Dxh2+
40. Ke4 - Rg3+?
Hér hefði svartur haft fremur
auðunna stöðu eftir 40. — Dxh4+
41. Kd3 — Df4! Nú nær Ribli
mótspili með því að skapa sér
frípeð á drottningarvæng. í 42.
leik hefði hann leikið nákvæmar
með 42. Kc6! strax, en hann lék
strax og áttaði sig ekki á því að
tímamörkunum var náð. Þetta
kom þó því miður ekki að sök
fyrir Ungveijann.
41. Kd5 - Dxh4 42. Dc2+ -
g6 43. Kc6 - Df6+ 44. Kb5 -
Dxf3 45. Kxa5 - Da8+ 46. Kb4
- Db8+ 47. Kc4 - Rf5 48. Bc5
- Df4+ 49. Kb5 - Db8+ 50.
Kc4 - Df4+ 51. Kb5 - De5 52.
Ka6 - De6+ 53. Ka5 - Dd5
54. b4 - Re3 55. Dh2+ - Kg7
56. Dd8 — Rc4+ og hér var sa-
mið jafntefli.
Staðan að loknum tólf umferð-
um var sú að Kasparov var efstur
með 9V2 vinning. í öðm sæti var
Karpov með 8 vinninga. í 3. sæti
Ehlvest með 7V2 vinning. í 4.-6.
sæti Hubner, Sokolov og Spasskíj
með 7 vinninga. Ribli í 7. sæti
með 6V2 vinning. í 8. sæti var
Short með 6 vinninga. Speelman
í 9. sæti með 5V2 vinninga. í
10.-12. sæti Andersson, Nougeir-
as og Júsúpov með 5 vinninga. í
13.-15. sæti vom Beljavskíj, Jó-
hann og Ljubojevic með 4V2 vinn-
ing. Lestina rak Timman með
3V2 vinning.
stig- 1 2 3 V 5 6 ? 8 9 10 11 1Z 15 19 15 16 VINH. RÖÐ
1 SOKOLOV(So„ítr.) 2595 m /z O /2 /z i /z 'Á ‘Á i /2 /z i
2 TUSUPOV CSovíir) 2620 '4 m /2 Z. /z /z /2 0 /z /z /z 0 /z
3 UO&UtíRPSCKúiT) 2560 i '4 É ‘A 0 0 /z /2. i /z /z 0 O
H fUCbLKUr>qvtr]ej) 2620 /z 4 /z /z í Á 4 /z 'Á /2 /z
5 HÚBNEK (V-þ/M.) 2595 ÍZ 4 i /2 1 i /z /z /z /z /z 4 /z
(0 T/MMON CC/ol/a»Ti) 2615 O 4 1 /t Q m Q 0 i 0 Á O 0
? SPEELMfíUCE^l) 2625 Á /z /z O 4 I /2 /2 Á 0 /2 /2
S SPfíSSP Y CFrctkkl) 2565 /2 A /2 /z '4 ‘rþA i\ /2 /z /z /z /z /z
TÓHfíNN HJfífUfífíÓ. 2590 4 4 O '4 d m /z i 0 O i /z 0
10 l tupojev/cCjju,) 2610 O /z k /2 4 /z ‘2/A /v/z Á 'Á /z 0 0 /z
ii fiNDEPSSDNfak) 2605 Á '4 i /z 4 O /21 "//Á' /z 0 /z 0 /z
il (3EL TfíVSvyCSofílt) 2695 k /1 0 /z 4 i /z Á y/A. /// 0 /z 0 V
13 EHL VESTCfovi.ii) 2s&5 •A /z 1 i 14 i /z i i '///j Y// /z 0 0
H S/-IORTCEr>n°»T) 2630 /2 Vz Tz 'Á /z /z 0 i /z /z /z /// /z
15 KfiSPfífiOV CSovHÚ 21s0 i i /2 /z i /z /z /z i i i i /7/z ///<
16 Kfifi PO\PC$o''Hc) 21/5 O /2 i /z /z 1 i /z /z i 1 /z /á/
í töflunni má sjá úrslit i mótinu í fyrstu 12 umferðunum.