Morgunblaðið - 02.12.1992, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ MiÐVIKUDAGUK 2. DESEMBER 1992
I
A100 ára ártíð upp-
stígningar Baha’u’llah
eftirLoftM.
Sigurjónsson
í tilefni af 100 ára ártíð upp-
stigningar höfunda Baha’i-trúar-
innar, er hófst á degi uppstigningar
Hans, hinn 29. maí, síðastliðinn,
er vert að fara nokkrum orðum um
sögu og tilgang þessa mikla trúar-
skipulags, en grundvöllur þess hef-
ur verið lagður í öllum löndum
heims, og mun smám saman og í
fyllingu tímans leiða af sér einingu
mannkynsins og veita því lækningu
á aldagömlum sjúkleika þess.
Mírza Husayn ’Alí, er síðar tók
sér nafnið Baha’u’llah, er merkir
„Dýrð Guðs“, hinn fyrirheitni allra
trúarbragða, andaðist árið 1892,
þá 75 ára að aldri. Hann hafði orð-.
ið að líða hörmulegar þjáningar og
útlegðir fyrir kenningar sínar, en
megininntak þeirra er eining mann-
kynsins og nýtt heimsskipulag.
Hann var fæddur 12. nóvember,
1817, í Teheran, höfuðborg Persíu,
og var ættaður úr héraðinu Mazind-
aran. Enda þótt hann væri af tign-
um ættum, hafnaði hann verald-
legu ríkidæmi og hóf snemma að
þjóna hinum fátæku og lægra sett-
um. Strax á bamsaldri sýndi hann
undursamlega þekkingu og vizku,
enda þótt hann hefði aldrei notið
neinnar hefðbundinnar skóla-
menntunar.
í Persíus á þeim tíma rfktu öfl
fáfræði og trúarofstækis, og varð
Bah’u’llah fyrir miklum ofsóknum
fyrir kenningar sínar, sem enduðu
með innilokun hans í neðanjarðar-
dýflissu í Teheran árið 1852, þar
sem fæðing hinnar nýju opinberun-
ar átti sér stað. Síðan var hann,
eftir þessa hræðilegu fangavist, er
stóð í 4 mánuði, gerður útlægur
frá heimalandi sínu til Bagdað, þar
sem hann í apríl, árið 1863 kunn-
gerði fylgismönnum sínum köllun
sína, þ.e. að hann væri hinn fyrirhe-
itni, sá, er allir fyrri spámenn Guðs
höfðu sagt fyrir um. Eftir það, eða
í ágúst, árið 1868, var hann gerður
útlægur, ásamt flölskyldu sinni og
26 lærisveinum, til Konstatinópel
og Adríanópel og að lokum til virk-
isborgarinnar Akka, þar sem hann
var fangi í hvorki meira né minna
en 24 ár. í útlegð sinni, einkum í
Adríanópel og í Akka, opinberaði
hann lög og fyrirmæli trúar sinn-
ar. í meir en 100 ritum gerði hann
ljósar meginreglur hennar og kunn-
gerði konungum og stjórnendum
austurs og vesturs boðskap sinn,
jafnt moslemum sem kristnum.
Hann lézt síðan, eins og fyrr segir
1892, og hafa fylgjendur hans, þ.e.
Bah’íar (fylgjendur dýrðarinnar),
nýverið haldið minningarathafnir
víðs vegar um heim, eða aðfara-
nótt 29. maí sem sem í heimsmið-
stöð trúarinnar í Haifa í ísrael, en
einnig í öllum þjóðarsamfélögum,
t.d. hér á íslandi, á Álfabakka í
Reykjavlk, en þar er þjóðarmiðstöð
Baha’i-samfélagsins. Jafnframt
verður haldin heimsráðstefna í New
York í nóvember I tilefni Ársins
helga, er svo nefnist í Baha’i-
Kork*o*Plast
KOftK-gótmhu»r
mmð vinyt-ptast áferð
Kork*o-Plast:
/ ZO ffúrðum
Kork O Ftoor
er ekkert annað en
htð viðurkennda
Kork O Plast, limt á
þéttpressaðar
viðartmQaplðtur.
kantar með nót og gróp.
UNDIRLAGSKOftK IÞREMUR ÞVKKTUM.
VEÖQTÖFLUKORKPLÖTURIÞREMUR ÞYKKTUM.
KORK-PARKETT, VENJULEQT, ITVEIMUR ÞYKKTUM.
£8 Þ.Þ0RGRÍMSS0N & C0
Ármúla 29 - ReykjavíK - sími 38640
trúnni, en þetta ár, þ.e. 1992, er
helgað uppstigningu Baha’u’llah.
Hin andlega sól
Sendiboðar Guðs eru andlegar
sólir mannkyns. Rétt eins og hin
efnislega sól skín á líkamann, þá
skín sól sannleikans á hugi og sál-
ir mannanna og gerir þeim kleift
að ná andlegum framförum og
þroska. Og enda þótt hin andlega
sól fyrir gervallt mannkyn sé geng-
in til viðar fyrir liðlega 100 árum,
er hinn fyrirheitni allra alda yfírgaf
þessa veraldlegu umgjörð sína, þá
heldur hún áfram að ljóma frá
„konungdæmi ófölnandi dýrðar" og
valda þeim umskapandi breyting-
um, sem eru að gerast um gervall-
an heim og eru ei nema þáttur i
þeirri allsheijar þróun, sem er í átt
til einingar mannkynsins.
Upphafsaðili nýrrar alheims-
hringfarar og stofnandi nýs heims-
skipulags, höfundur guðlegrar op-
inberunar, sem er jafnframt upp-
fylling spádóma allra fyrri trúar-
bragða og dögunarstaður dags
Guðs, hvarf hann fyrir rúmlega 100
árum af þessu jarðneska sviði yfír
til æðri heima. í 40 ár hafði jörðin
verið umlokin úthafí opinberunar,
sem leysti úr læðingi ómældan
andlegan mátt til endursköpunar
mannkynsins, mátt, sem átti eftir
að leiða til, í fyllingu tímans, fæð-
ingar Baha’i-siðmenningar, sem er
ætlað að vera undanfari tíma-
skeiðs, er mannkynið mun öðlast
slíka lyndisgöfgi, að þessi heimur
mun endurspegla konungsríki
Guðs. Með uppstigningu Ba-
ha’u’llah var lokið mikilvægasta og
fijóasta tímabili í sögu trúarbragð-
anna. Hinir andlegu sköpunar-
kraftar voru svo miklir, að áhrifa
þeirra hefur gætt ekki aðeins innan
Baha’i-samfélagsins sjálfs, heldur
einnig utan þess.
Einn af þeim miklu atburðum,
sem munu eiga sér stað á degi
þessarar guðlegu birtingar, er sá,
að dreginn verður að húni gunn-
fáni Guðs meðal alira þjóða, og er
þá átt við að allar þjóðir og ætt-
flokkar jarðarinnar muni safnast
saman undir skuggann af þessum
guðlega fána og verða að einni
þjóð. Allir munu heyra til einum
trúarbrögðum, og kynþættir munu
blandast. Allir munu dvelja í einu
sameiginlegu föðurlandi, sem er
plánetan sjálf.
Dagur Guðs, sem „allir spámenn
og hinir útvöldu" höfðu þráð að
.vera vitni að, var hafínn. „Mark-
mið allrar sköpunarinnar", sem
eins og Baha’u’llah vitnar um, var
„opinberun þessa upphafnasta,
þessa helgasta Dags“ hafði verið
uppfyllt. Hinn „eilífí Faðir“, hinn
„máttugi Guð“, sem átti að birtast
í umgjörð hins mannlega musteris,
eins og Jésaja og aðrir spámenn
höfðu spáð, hafði birzt.
Með uppstigningu Baha’u’llah
var opinberun ritningargreina frá
Guði lokið og endir bundinn á náð
úthellingar andlegrar orku, sem
átti ekki eftir að birtast mannkyni
aftur fyrr en eftir tímabil að
minnsta kosti fullra 1000 ára.
Níu mánuðum fyrir uppstigningu
sína hafði Baha’u’llah þegar látið
i Ijós þá ósk að hverfa úr þessum
heimi. Enda þótt hann talaði aldrei
um það beinlínis, mátti ráða af
tóni hvatninga hans og ummæla
við vini, er komu að heimsækja
hann, að endir jarðneskrar tilveru
hans var í nánd. Hann fékk hita-
sótt fímmtíu dögum eftir Naw-Rúz
(nýársdag), enda þótt hann segði
engum frá því, og þótt ástand hans
væri óbreytt í nokkra daga, og
þrátt fyrir að honum batnaði einn
daginn, sem færði vinum hans
ómældan fognuð, þá var ljóst, að
endir jarðvistar hans var nálægur.
Hann kallaði átrúenduma til sín í
síðasta sinn, og lýsti hann yfír vel-
þóknun sinni í þeirra garð, vegna
þjónustu þeirra, og hvatti þá til
einingar.
Sjötíu dögum eftir Naw-Rúz,
þegar enginn vottur hitasóttar var
eftir, á tuttugasta og fyrsta degi
eftir að hafa tekið hitasóttina, var
vilji Konungs Eilífðarinnar um að
yfirgefa fangelsið í Akka og stíga
upp til „annarra hýbýla hans, sem
augu fólks nafna hafa aldrei getið
að líta“ að lokum orðinn að raun-
veruleika. Frá öðrum degi eftir
upprisu hins eilífandi, hins sjálfum-
nóga Drottins til sinna helgustu og
upphöfnustu valdsviða hið efra,
tóku lærðir menn og skáld, bæði
moslemar og kristnir, að senda
samúðarskeyti og ljóð, þar sem
dygggðir hins ástfólgna og missir
var tjáður af mælsku og orðsnilld.
Uppstigning Baha’u’llah kallaði
fram úthaf angistar og óteljandi
vitnisburði um takmarkalausa
helgun, sem á stundu sólseturs
sólar sannleikans runnu fram úr
hjörtum hinna mörgu þúsunda
sálna, sem höfðu gengið málstað
hans á hönd.
Stighækkandi opinberun og
innbyrðis tengsl trúarbragða
Enda þótt sól sannleikans sé
gengin til viðar fyrir rúmlega 100
árum, eins og fyrr segir, er sköpun-
armáttur orðs Guðs frá opinberun
Baha’u’llah sífellt virkur, og er sá
máttur, sem veldur því, að þróun
í átt til einingar á sér stað um
gervallan hnöttinn, og þrátt fyrir
að upplausnarástand og hinn gífur-
legi glundroði, sem ríkir víðs vegar
um heim kunni að virðast boða
endalok siðmenningarinnar, er
hann engu að síður eðlilegt stig í
þróunarferli, sem mun óhjákvæmi-
lega leiða til sameiningar mann-
kynsins.
Trúarbrögðin eru mörg, en raun-
veruleiki trúarbragða er einn. Dag-
amir em margir, en sólin er ein.
Uppsprettumar eru margar, en
aðaluppsprettan er ein. Greinamar
eru margar, en meiðurinn er einn.
Grundvallarmeginregla, sem boðuð
er af Baha’u’llah, er, að trúarlegur
sannleikur sé ekki algildur, heldur
afstæður, að guðleg opinberun sé
áframhaldandi og stighækkandi
ferli, að öll stærri trúarbrögð
heimsins séu guðdómleg að upp-
runa, að grandvallarmeginreglur
þeirra séu í fullkomnu samræmi,
að markmið þeirra og tilgangur séu
einn og hinn sami, að kenningar
þeirra séu aðeins hluti af sama
sannleika, að framkvæmd þeirra
séu gagnkvæmt uppfyllandi, að þau
séu aðeins frábragðin hvað snertir
mikilvæga þætti kenninga þeirra,
og að ætlunarverk þeirra snerti
keðjubundið stig í andlegri þróun
mannlegs samfélags. Markmið Ba-
ha’u’llah er ekki að bijóta niður
heldur að uppfylla opinberanir for-
tíðarinnar, að sætta fremur en að
leggja áherzlu á þá ólíku þætti
hinna stríðandi trúarbragða, sem
era að sundra samfélagi nútímans.
Grundvöllur guðlegra trúar-
bragða er raunvera. Raunveran er
ein. Hún gefur ekki tilefni til marg-
földunar eða skiptingar. Raunveran
er eins og sólin, er skín fram frá
ólíkum stöðum dögunar. Þar af
leiðir, að ef trúarbrögðin rannsaka
raunverana og leita innsta kjama
sannleika í undirstöðum þeirra,
munu þau vera í samræmi, og eng-
inn munur mun koma í ljós. Það
sem hefur hindrað menn í að kom-
ast að þessari gagnkvæmu niður-
stöðu, er fastheldni við kennisetn-
ingar og ytra form. Má líkja henni
við ský, er degur fyrir sólarapp-
komuna, en raunveraleikinn er sól-
in. Ef skýin dreifðust mundi sói
raunveruleikans skína á alla. Trú-
arbrögðin mundu þá vera í innra
Loftur M. Siguijónsson
„Nú er mannkynið að
fara í gegn um róstu-
samt og sársaukafullt
skeið unglingsáranna,
en framundan eru ár
fullþroska.“
samræmi, þvi í grandvallaratriðum
eru þau ein og hin sömu.
Hin guðlegu trúarbrögð era lík
framvindu árstíðanna. Þegar jörðin
er andvana og afskipt og ekkert
er eftir, vegna frosts og kulda, sem
minnir á liðið vor, tekur að vora
aftur, og allt færist í nýjan búning
lífsins aftur. Og síðan kemur vetur-
inn aftur og öll spor sumarsins
hverfa. Þessi er hin stöðuga endur-
tekning árstíðanna. Þannig er því
einnig farið með hina guðlegu
sendiboða, koma þeirra er sem
koma vorsins, hver og einn þeirra
endurnýjar og endurlífgar kenning-
ar þess, sem kom á undan. Þannig
er kjami ætlunarverks sérhvers af
birtendum Guðs einn og hinn sami,
rétt eins og vortíminn er í innsta
eðli sínu einn hvað varðar endumýj-
un lísins, vorskúri og fegurð. En
mannkynið hefur misst sjónar af
innsta eðli raunveru hins andlega
vortíma. Það hefur haldið fast við
form og etirlíkingar forfeðranna,
og þar af leiðir að það er tog-
streita og sundurlyndi á milli trúar-
bragðanna.
Þannig hafa sendiboðar Guðs
komið í stighækkandi opinberan til
mannkynsins til að birta því end-
umýjuð og aukin sannindi í sam-
ræmi við móttækileika þeirra og
þroska, á mismunandi tímum í
mannkynssögunni, rétt eins og sól-
in eykur ljósmagn sitt, er hún nálg-
ast hádegisstað, þar sem hún gefur
mesta birtu. Maðurinn verður að
elska ljósið, alveg sama frá hvaða
dagsbrún það birtist. Hann verður
að elska rósina, hvaða jarðvegi svo
sem hún annars vex í. Hann verður
að leita sannleikans, alveg sama
frá hvaða uppsprettu hann kemur.
Að vera bundinn ljóskerinu er ekki
að elska ljósið. Að vera bundinn
jörðinni sæmir eigi, en það er verð-
ugt að njóta fegurðar rósarinnar,
sem vex af jörðinnil
Um þetta líf og hið næsta
Við lestur orðs Guðs verður
mannssálin fyrir miklum andlegum
áhrifum, og gleðin og ánægjan
verða mikil, er hann verður upplýst-
ur um leyndardóma Konungsríkis-
ins. Það er hin innri merking Orðs-
ins, sem skiptir máli, og að upp-
tendrast af andblæ heilags anda
og uppljómast af geislum sólar
sannleikans og öðlast eilíft lff.
Maðurinn verður að öðlast skýra
sjón, öðlast skilning á leyndardóm-
um hjartans og raunveraleikans.
Fallvaltleiki og hverfulleiki eru ein-
kennandi fyrir þessa efnislegu til-
vera, enda segir í Baha’i-ritningun-
um, að öll sú sorg og mæða, sem
til sé, komi frá henni, en hin and-
lega veröld færi aðeins fögnuð og
ennfremur, að dauðinn sé sendiboði
gleðinnar. Hann er aðeins umskipt-
ing á ástandi, en þetta líf er aðeins
undirbúningur fyrir hina sönnu til-
vera, sem er sú næsta, en í saman-
burði við hana er þessi éfnislega
tilvera einungis sem eivera, þ.e.
hefur aðeins óraunverulega tilvist.
Þessi heimur er sem skuggaveröld
í samanburði við hinn næsta, hún
endurspeglar hina næstu veröld,
ber líking af veruleika.
Eins og öll önnur trúarbrögð er
Baha’i-trúin í innsta eðli sínu dul-
úðug. í henni eru margir leyndar-
dómar fólgnir, en engin leyndar-
mál. Baha’i-kenningamar afhjúpa
þá hulu, sem hingað til hefur byrgt
mönnum sýn að baki hins mikla
leyndardóms dauðans og færir leit-
andi mannshjörtum von og huggun.
Baha’u’llah dregur til hliðar nokkr-
ar af þeim hulum, sem hylja hið
ósýnijega og útskýrir margt af
því, sem fram að þessu hefur virzt
óljóst. Samt nær dulúð næstu til-
veru ekki að upplýsast fyllilega,
þar sem tungumál manna er tungu-
mál barns, og það væri okkur
ókleift að skilja réttilega slíka af-
hjúpun á þessu jarðneska sviði,
þessu fósturstigi tilveru mannsins.
Dauði holdsins, þ.e. þegar öreindir
taka að sundrast, er þegar líkaminn
sem slíkur hættir að vera til. Þessu
er öðruvísi farið með sálina, sem
er gerð af einum ódeilanlegum
kjarna og er þess vegna eilíf og
ódauðleg og algerlega utan við svið
hinnar efnislegu sköpunar. Sálin
er ekki í Iíkamanum, heldur aðeins
tengd honum eða endurspegluð í
honum, t.d. eins og sólin í speglin-
um. Hún heldur áfram að skína,
enda þótt spegillinn brotni. Hún
hefur sjálfstæða getu og getur at-
hafnað sig bæði með og án milli-
göngu síns jarðneska skapnaðar,
eins og sést í veröld svefnsins, þar
sem við getum t.d. séð, heyrt og
íerð^zt, án þess að nota hina líkam-
legu hæfíleika. Sálin er ósýnileg
og tilheyrir veröld handan tíma og
rúms. Hinir aðrir tveir andlegu
þættir mannsins, þ.e. hugur og
andi, gera honum bæði kleift að
uppljúka leyndardómum tilverann-
ar, útgeisluninni frá hinni him-
nesku veröld, ljósinu frá sól raun-
veraleikans. Þetta vald heilags
anda frá hinum guðlegu birtendum,
svo sem Búdda, Jesú, Múhammad
og öðrum mikilmennum andans á
öllum tímum aðstoðar mannkynið
á þróunarbraut þess. Því ekkert
stendur í stað í sköpuninni, allt
hreyfist og færist til, samkvæmt
eðlislægum lögmálum, einnig þjóð-
félög breytast og allt mannkynið
þróast fram á við. Hér gildir lög-
mál tímans.
Hvað er framundan?
Nú er mannkynið að fara í gegn
um róstusamt og sársaukafullt
skeið unglingsáranna, en framund-
an eru ár fullþroska. Þjóðir verða
óhjákvæmilega að taka skrefíð úr
fortíðinni inn í hina geislandi fram-
tíð réttlætis og jafnvægis; þær
munu samneyta hver annarri á
annan hátt en fyrr. Viðloðun og
fastheldni við gömul og úrelt hug-
myndakerfí verða ekki lengur þjóð-
um fjötur um fót í þeirri alheims-
legu þróun í átt til einingar og
bræðralags, sem á sér stað í heim-
inum. Nýtt heimsskipulag er að
rísa af granni, er mun svara efnis-
legum og andlegum þörfum alls
mannkynsins, alheimslegt kerfí
sem á sér enga hliðstæðu í gerv-
allri sögu mannkynsins. Nýtt efna-
hagskerfí, er mun spanna yfír alla
plánetuna, mun leysa þann gífur-
lega vanda efnahagsmála, sem
mannkynið á við að etja, en al-
heimsleg lausn þeirra er aðeins ein
af fjölmörgum kenningum, sem
Baha’u’llah hefur birt mannkyni
fyrir okkar tíma. Tímar endurupp-
byggingar í hinum vaxandi glund-
roða meðal mannkyns era fram-
undan og hin geislandi framtíð al-
heimslegs réttlætis er í vændum.
Megi hinn læknandi boðskapur
Baha’u’llah fjörga og endurlífga
sálir, er þyrstir í lífsins vatn og
þekkinguna á Guði, opinberaða fyr-
ir okkar tímabil.
Heimildir Baha’i World Faith, Ridvan boðskap-
ur 1992, Paris Talks, Revelation of Baha’u’ilah,
Promulgation of Universal Peace, Call to the
Nations.
Höfundur er löggiltur
skjalaþýðandi og hefur fengist við
þýðingar & Baha ’í-bókmcnntum
undanfarin ár.