Morgunblaðið - 02.12.1992, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 2. DESEMBER 1992
37
Vaxtaokið
eftir Sigurð
Gunnarsson
Þar sem sparifé í landinu er 700
milljarðar (700 þúsund milljónir)
þá eru raunvaxtatekjur í landinu
ekki minni en 60 milljarðar króna
á þessu ári, þ.e. 1.154 milljónir á
viku eða 231 milljón á hvern virk-
an dag, sem gera 29 milljónir á
hverja dagvinnustund eða 480 þús-
und kr. á hveija dagvinnumínútu
ársins! Þar með gjaldfalla 4 kr. á
mínútu að meðaltali á hvern vinn-
andi mann í landinu eða 240 kr. á
hveija vinnustund.
Hugsið ykkur bara - og þessi
kostnaður var ekki til í samfélag-
inu fyrir 12 árum. Þar áður var
sparifé gefið. Þau taka aldeilis
breytingum, grundvallargildin í
okkar litla eyríki og við verðum
svo sannarlega að leggja okkur öll
fram ef við eigum að geta skilað
sparifjáreigendum 480 þúsund
króna hagnaði hveija mínútu áður
en nokkuð kemur til skiptanna.
Skattlagning vaxtatekna
Skattlagning allra raunvaxta-
tekna myndi í einu vetfangi leysa
tekjuvanda ríkissjóðs, enda eru
vextir helsta form hagnaðar á ís-
landi í dag. Og þó allar vaxta-
greiðslur væru frádráttarbærar frá
tekjum til skatts hjá einstakling-
um, eins og nú er hjá fyrirtækjum,
myndi tekjuaukning ríkissjóðs
eyða fjárlagahallanum. í flestum
siðmenntuðum ríkjum eru vextir
skattlagðir eins og aðrar tekjur og
engum finnst neitt merkilegt við
það. Hvers vegna hefur skattlagn-
ing váxtatekna ekki komist á hér
þó svo síðustu 4 fjármálaráðherrar
hafi opinberlega haft það í huga
og þó svo hér sé um að ræða upp-
hæðir sem nema fjórföldum
samanlögðum hagnaði fyrirtækja
í landinu.
Væru allar vaxtagreiðslur frá-
dráttarbærar til skatts og allar
vaxtatekjur skattskyldar eins og
' aðrar tekjur, myndu tekjuskattar
launatekna (39,78%) lækka um ca.
6 milljarða króna og tekjuskattar
sparifjáreigenda (35%) verða ca.
15 milljarðar. Skatttekjur ríkisins
ykjust því um 9 milljarða en það
gæfi þriggja milljarða greiðsluaf-
gang miðað við forsendur fjárlaga.
Slík afgerandi breyting á tekju-
jöfnuði ríkissjóðs myndi hafa af-
gerandi áhrif á sparifjármarkaðinn
þar sem ríkið gæti dregið úr lán-
tökum sínum innan lands um 800
milljónir á mánuði. Það hefði í för
með sér heiftarlegt offramboð
sparifjár á markaðnum og vaxta-
hrun. Það vaxtahrap myndi síðan
að sjálfsögðu minnka vaxtaskatt-
inn en lækkun vaxtakostnaðar rík-
isins myndi fullkomlega bæta rík-
inu það upp.
Jákvæðast af öllu væri þó að
vaxtakostnaður fyrirtækja og fjöl-
skyldna myndi stórlækka og spari-
fé þyrfti að leita í áhættu^árfest-
ingar til ávöxtunar. Að sjálfsögðu
færi þá sparifé í einhveijum mæli
úr landinu til að leita betri ávöxt-
unar erlendis. Það þyrfti þó alls
ekki að vera neikvætt því ríkið
gæti jafnað gjaldeyrissjóði þjóðar-
„ Að sjálfsögðu færi þá
sparifé í einhverjum
mæli úr landinu til að
leita betri ávöxtunar
erlendis. Það þyrfti þó
alls ekki að vera nei-
kvætt því ríkið gæti
jafnað gjaldeyrissjóði
þjóðarinnar með er-
lendum lánum á lágum
vöxtum.“
innar með erlendum lánum á lág-
um vöxtum. Eina breytingin yrði
sú að til landsins kæmu erlend lán
á lágum vöxtum og úr landinu
færi sparifé á háum vöxtum. Þann-
ig héldist ávöxtun sparifjár lands-
manna en vaxtagjöld þjóðarinnar
myndu minnka. í fyrsta sinn kæmi
vaxtagróði inn í eyríkið okkar.
Markmið íslenskrar
efnahagsslj órnar
Núverandi staða íslensks spari-
fjár er úr öllum takti við tilveruna.
Ahætta í atvinnurekstri hefur aldr-
ei verið meiri, ávöxtun fjárfestinga
aldrei minni og samdráttur í at-
vinnulífinu aldrei meiri. Hvemig í
ósköpunum má það þá vera að
vextir hafa aldrei verið hærri og
að spariféð er undanskilið allri
áhættu með verðtryggingu ávöxt-
unarinnar og ríkisábyrgð flestra
skuldbindinga. Öðru vísi mér áður
brá þegar mikill skortur var á
lánsfé en vextir voru samt dúndr-
andi neikvæðir. Fyrir rúmum ára-
tug voru menn settir í steininn ef
þeir lánuðu út á helmingi lægri
vöxtum en nú tíðkast.
Og þá hefur fagnaðarerindið um
gnægð lánsfjár á markaðnum al-
gerlega brugðist. Á verðbólguár-
unum þegar spariféð hvarf jafn-
harðan, var alltaf nóg af fjármagni
í umferð. í raun of mikið, því það
var sama hvað vörur hækkuðu,
alltaf voru kaupendur.
Raunvextir í landinu eru jafn
gamlir fijálshyggjunni í íslenskum
stjórnmálum, baráttunni fyrir at-
hafnafrelsi ávöxtunar og fijálsum
fjármagnsmarkaði. Pijáls ávöxtun
átti að auka spariféð og tryggja
fjármagn til athafna.
Unga kynslóðin gleypti í sig
þessa nýju frelsishyggju því allir
ætluðu að „meikaða". Ungt fólk
vildi fá aðgang að framkvæmdafé
til stórræða og háa ávöxtun vænt-
anlegs hagnaðar. Þá voru einnig
sterk öfl innan miðaldra forystu
verkalýðshreyfingarinnar sem litu
hávaxtastefnu hýru auga. Þeir sáu
fram á greiðsluþrot lífeyrissjóð-
anna nema sjóðunum færi að
græðast fé. Þeir voru af einhveij-
um ástæðum á móti gegnumstrey-
missjóðum og höfðu áhyggjur af
ævikvöldinu.
Það var því víðtæk samstaða
um raunvaxtastefnuna og að sjálf-
sögðu vildi enginn greiða skatt af
þessum nýja tekjustofni. Það mátti
Jólakort KFUM og K
SALA er hafin á jólakorti KFUM
og KFUK í Reykjavík. Þetta er
annað árið sem félögin gefa út
jólakort og gengur andvirði þess
til æskulýðsstarfs þeirra.
KFUM og KFUK starfa í flest-
um hverfum Reykjavíkur og í ná-
grannasveitarfélögum meðal barna
og unglinga. Einnig eru starfandi
KFUM og KFUK félög á lands-
i byggðinni. KFUM og KFUK eru
kristileg félög sem hafa að mark-
miði að boða ungu fólki trúna á
Jesúm Krist og byggja upp jákvæð
lífsviðhorf og siðgæðisvitund
þeirra.
Kortið hannaði Bjarni Jónsson
myndlistarmaður og prentun ann-
aðist Prentbær. Jólakortin eru seld
á skrifstofu KFUM og KFUK við
Holtaveg (gegnt Langholtsskóla)
og kostar hvert kort 65 krónur.
(Fréttatilkynning)
ekki íþyngja blessuðum spörurun-
um, eða tvískatta smáspamað
gamla fólksins eins og það var
gjaman kallað í áróðrinum.
Unga kynslóðin fékk sína vaxta-
stefnu og nú er sama fólk að kikna
undan vaxtabyrði heimilisins og
kreppu í atvinnulífinu. Þá er hætt
við að verkalýðsforystan gamla
horfi nú áhyggjufull á framtíðar-
sýn bama sinna og barnabama þó
svo þeir hafi gulltryggt sinn eigin
lífeyri.
I lok áttunda áratugarins varð
sú skoðun opinber stefna að alger
hjöðnun verðbólgu og vöxtur spari-
fjár væru forsendur áframhaldandi
hagvaxtar í landinu. Síðustu 10
árin hafa hækkun vaxta, aukið
frelsi fjármagns og baráttan við
verðbólguna verið forgangsverk-
efni allra ríkisstjórna. Ytri skilyrði
hafa verið okkur hagstæð. Viðskip-
takjör hafa batnað og fiskveiðar
og verðmæti fiskafurða jukust nær
allan síðasta áratug.
En hver er árangurinn? Við höf-
um náð því að ‘/5 hluti þjóðartekna
fer í vaxtagreiðslur til innlendra
sparifjáreigenda þar sem ekkert
fór áður. Allt atvinnulíf þjóðarinn-
ar hangir á horriminni og við horf-
um fram á stórkostlegt atvinnu-
leysi og stærri og fleiri gjaldþrot
en nokkurn tíma áður. Allt hefur
farið á versta veg en þó hefur
markmiðum stjómvalda við efna-
hagsstjóm landsins verið náð. Var
ekki eitthvað bogið við markmiðin?
Höfundur er framkvæmdastjóri
Félagsíbúða iðnnema.
HEFUR ÞIG DREYMT UM AÐ
EIGNAST Miele ÞYOTTAYÉL?
MIELE W701: VINDUHRAÐI600-1200 SN,
MIELEGÆÐI.
TILBOÐSVERÐ: 99.108,- KR. STGR.*
VENJULEGT VERÐ: 117.763,-
Tilboðið gildir meðan birgðir endast..
W W Jóhann Ölafsson & Co
--^ SIINDABOHG M • IB4 RKYKJAVlK • SfMI AHH 5HH
Opnunartími mánudaga til föstudaga 9-12 og 13-18.
Lokað á laugardögum.
*Verð miðast við gengi þýska marksins 15.10. 1992.
SPASTEFNA
haklin í Höfða> Hótel Loftíeiðum, fimmtud. 3. desémber 1992. kl. 14.00-11.00
Éfiiahagshorfur 1993 - „Sókn í íslensku atvinnulífi“
Kl. 14.00 Setning sþástefnuiyón Ásbergsson, formaður SFÍ.
Kl. 14.10 „Sókn«t(4^fonsku atvinnulífi 1993.“ Davíð Oddssjah, forsætisráðheri...
KJ. 14.30 „Árið 1993^ Stefán Ólafsson, prófessor og Ásmiypdur Stefánsson, fyrrver-
aqdi ferseti ASÍ.
Kl. 15.00 Kaffihlé
Kl. 15.20 Spá fyr||Jækja um efnahagsþróun 1993. Hagstærðir, kjarasamningar, ríkis-
búskapurinn, langtímahorfur.
Umsjón: Arnar Jónsson, cand. oecon.
Kl. 15.40 NyJ§T®!Wðir til stefnumótunar þjóða í atvinnumálúm.
Christian Mariager fulltrúi frá Mc Kinsey & C^mpany.
Kl. 16.10 1993 - Pallborðsumræður:
Brynjólfur Bjlhiason, framkvíffffðastjóri Granda hf., Stefán Ólafsson, pró-
fessor H.Í., Asmmfg^SWransson, fyrrverandi forseti ASÍ, Hannes Hólm-
steinn Gissurarson, dósent H.í. og Thomas Möller, forstöðumaður rekstrar-
deildar hf. Eimskipafélags íslands, sem jafnframt stýrir umræðum.

Skráning er hafín í síma 621066
Arnar Jónsson
Christian Mariager
Hannes Hólmsteinn
Gissurarson
Brynjólfur Bjarnason
Thomas Möller
Stjórnunarfélag
íslands
Jón Ásbergsson
Stefón Ólafsson Ásmundur Stefónsson