Morgunblaðið - 02.12.1992, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 2. DESEMBER 1992
39
Kóralviður í fullum blóma.
KÓRALVIÐUR
(Euphorbia fulgens)
Blóm vikunnar
Umsjón: Ágústa Björnsdóttir
Kóralviður mun lítt hafa verið
ræktaður hér á landi og fáum
kunnur. Hann er nákominn ætt-
ingi Jólastjörnunnar (Euphorbia
pulcherrima) sem náð hefur fá-
dæma útbreiðslu hér hin síðustu
ár. Bæði eru þau upprunnin í
Mexíkó en í heimkynnum sínum
vex kóralviðurinn sem runni með
löngum bogadregnum blómþökt-
um greinum. í nágrannalöndum
okkar t.d. Danmörku — en Dan-
ir kalla hann Koralranke — er
hann aðallega ræktaður til af-
skurðar og munu greinar af hon-
um hafa verið fáanlegar í blóma-
verslunum hér öðru hverju, þó
ekki sé það bundið við sérstaka
árstíð.
Þessir ólíku ættingjar eiga það
sammerkt að þeirra fagurrauðu
„blóm“ eru í raun svokölluð há-
blöð sem umkringja sjálft blómið
en það er lítið og óásjálegt, gult
að lit. Þessi litfögru háblöð eru
mjög einkennandi fyrir ættkvísl-
ina Euphorbia og þarf í því sam-
bandi ekki lengra að leita en til
mjólkurjurtanna sem um langt
skeið hafa verið vinsælar og eft-
irsóttar garðplöntur. Ef til vill
fá lesendur þáttanna eitthvað að
heyra um þær þegar vorar.
Vegna misstaka við vinnslu
á þættinum sl. laugardag,
birtist hann aftur um leið
og beðist er velvirðingar.
Afmæliskveðja
Snorri Kristjánsson
Á námsárum mínum í Sauðár-
króksbakaríi um 1950 kom eitt
sinn í heimsókn þangað vörpuleg-
ur, fullorðinn maður, Kristján
Jónsson, bakarameistari frá Akur-
eyri. Þessi heimsókn stendur mér
enn ljós fyrir hugskotssjónum.
Maðurinn var stór og gjörvulegur
á velli og sópaði af honum. Hann
ræddi við lærimeistara minn, Guð-
jón Sigurðsson, um bakarafagið
og rekstur brauðgerða af mikilli
kunnáttusemi þannig að ég sem
unglingur fékk það á tilfinninguna
að hann hefði yfirburða þekkingu
á málefninu. Hann hafði líka mikla
reynslu af slíkum rekstri því
Brauðgerð Kr. Jónssonar & Co.
hafði hann þá rekið um áratuga
skeið með miklum myndarbrag.
Stuttu síðar kom ég þar í heim-
sókn og undraðist hve þar var allt
stórt í sniðum og framleiðslan
mikil. Allt var þar mjög þrifalegt
og vel um gengið.
Það var ekki fyrr en mörgum
árum síðar, eftir að ég var fluttur
til Akraness, að ég kynntist syni
þessa heiðursmanns, Snorra.
Kynni okkar tókust í Landssam-
bandi bakarameistara. Frá þeim
tíma hefur þróast mikil og góð
vinátta okkar á milli og hefur þar
aldrei fallið skuggi á. Það sést
kannski best á því að vart líður
meira en vika eða hálfur mánuður
svo að við höfum ekki samband í
síma. Er þá gjarnan slegið á létta
strengi um leið og við spyrjum um
gengi og líðan hvor annars.
Margar utanlandsferðirnar höf-
um við farið saman, ýmist með
eiginkonum okkar í skemmtiferðir
eða einir sér á fagsýningar fýrir
bakarí. Höfum við í síðara tilvikinu
gjarnan deilt saman herbergi.
Þessar ferðir eru okkur báðum
örugglega ógleymanlegar og hafa
treyst vináttuböndin.
Snorri Kristjánsson fæddist 2.
desember 1922 á Akureyri, sonur
hjónanna Kristjáns Jónssonar,
bakarameistara, sem áður er get-
ið, og konu hans, Elísu Ragúels-
dóttur. Þau eru bæði löngu látin.
Snorri ólst upp á Akureyri og að
lokinni skólagöngu þar fór hann í
Verslunarskóla Islands og braut-
skráðist þaðan 1943. Hóf hann
þá störf hjá föður sínum í brauð-
gerðinni og hefur starfað þar alla
tíð síðan.
Snorri kvæntist 27. janúar 1951
Helgu Leósdóttur tannsmið, mjög
glæsilegri konu, og var á orði
haft að vart hefði farið um götur
Akureyrar glæsilegra par en þau.
Snorri og Helga eignuðust fjóra
syni, Kristján, Júlíus, Birgi og
Kjartan. Allir eru þeir lærðir bak-
arar. Helga lést langt um aldur
fram, aðeins 39 ára. Varð hún
öllum, sem hana þekktu, mikill
harmdauði. Þá hafa áreiðanlega
farið í hönd erfiðir tímar hjá Snor-
ra, vini mínum, og sonunum fjór-
um.
Öðru sinni kvæntist Snorri 26.
maí 1972, Hebu Helgadóttur, mik-
illi ágætismanneskju. Hún er afar
hjartahlý kona sem ekkert aumt
má sjá. Snorra hefur hún reynst
hinn ágætasti lífsförunautur. Þau
eru mjög samrýnd og samhuga í
öllu sem þau taka sér fyrir hend-
ur. Unaðsreit eiga þau, sumarbú-
stað í landi Laxamýrar við Laxá
í Suður-Þingeyjarsýslu. Þar dvelj-
ast þau jafnan á sumrin, gjarnan
frá því snemma á vorin fram á
harða haust. Mjög skemmtilegt er
að heimsækja þau þangað. Þau
hafa gróðursett þar hundruð tijá-
plantna sem þau hlúa að með mik-
illi nærgætni.
Árið 1973 veiktist Snorri hast-
arlega og varð að ganga undir
erfiða höfuðaðgerð. Hefur hann
ekki gengið heill til skógar síðan.
Honum hefur samt heilsast vonum
framar enda hefur hann verið
mjög ötull að æfa sig, syndir dag-
lega og gengur sér til heilsubótar.
Snorri varð aðaleigandi Brauð-
gerðar Kr. Jónssonar & Co. 1961
og eftir að synir hans höfðu lokið
skólagöngu komu þeir hver af
öðrum inn í reksturinn og eins og
áður er getið luku þeir allir námi
sem bakarar. 1978 fluttist fyrir-
tækið að Hrísalundi 3 þar sem
þeir höfðu byggt glæsilegt 2000
fermetra hús. Þar er öllum hlutum
mjög haganlega fyrir komið. Þeir
hafa verið í fararbroddi um að til-
einka sér nýjungar í faginu. Er
ekki á neinn hallað þótt ég full-
yrði að Brauðgerð Kr. Jónssonar
& Co. á Akureyri er eitt glæsileg-
asta fyrirtæki sinnar tegundar á
landinu.
Árið 1990 verður breyting á
rekstri brauðgerðarinnar á þann
veg að tveir yngstu bræðurnir,
Birgir og Kjartan, kaupa fyrirtæk-
ið og reka það af miklum dugnaði
og með glæsibrag. Er gaman að
geta þess að fýrirtækið er nú rek-
ið af þriðja ættlið og átti 80 ára
afmæli ekki aljs fyrir löngu.
Kæri vinur. í þessu greinarkorni
hef ég stiklað á stóru. Við Inga
sendum hér og Hebu innilegaqr
hamingjuóskir á þessum tímamót-
um í lífí ykkar. Ég veit að sú góða
vinátta, sem tekist hefur með okk-
ur, mun endast til æviloka.
Lifðu heill!
Hörður Pálsson.
Snorri og kona hans taka á
móti gestum nk. laugardag, 5.
desember, á Hótel Hörpu kl.
17-19.
Enn segir frá
NOKDIU 92
Beðið eftir, að sýningin vérði opnuð.
Frímerki___________
Jón Aðalsteinn Jónsson
í tveimur undanförnum þáttum
hefur ver.3 greint nokkuð frá
NORDIU 92. Þessi samnorræna
sýning var haldin í Gimlehallen i
Kristiansand, en það er stór
íþróttahöll utanvert við sjálfan
miðbæinn. Er höllin mjög rúmgóð,
enda fór þar vel um frímerkjasýn-
inguna. Var mjög þægilegt að
ganga milli sýningarrammanna,
og lýsing var mjög góð. Eins var
vel rúmt í kringum sölubása póst-
stjórna og frímerkjakaupmanna.
Kom það sér vel, því að mikil ös
virtist mér vera þar víða flesta
daga. Aðsókn að sýningunni var
líka einstaklega góð. Heyrði ég
haft eftir húsverðinum, að hann
hefði aldrei áður séð svo mikla
aðsókn að Gimlehallen. Beið yfír-
leitt tugur manna eftir því, að
opnað yrði á morgnana. Má sjá
sönnun á meðfylgjandi mynd.
Mjög vel v.ar búið að sýningar-
gestum, því að borð og stólar
voru um allan sal, þar sem menn
gátu hvílt sig og rabbað saman
um sýninguna eða þá um frímerki
almennt. Ef nokkuð mátti finna
að, var það helzt, að kaffístofan
var í þrengra lagi. Ég býst líka
við, að sýningarnefnd hafi tæp-
lega átt von á jafngóðri aðsókn
og raun varð á. En allt fór hið
bezta fram, og allir virtust ánægð-
ir.
Nú skal haldið áfram að segja
frá árangri íslenzku safnaranna.
Hjalti Jóhannesson hlaut 72 stig
og silfur fyrir safn sitt af íslenzk-
um stimplum frá 1873 fram und-
ir 1930. Er þetta safn svonefndra
upprunastimpla og eins kórónu-
og tölustimpla. Safn Hjalta er vel
þekkt, enda hefur það oft verið á
sýningum hér heima og erlendis.
Nokkuð virðist það eiga erfítt að
komast hærra en í silfur, enda
verður að segjast eins og er, að
til þess þarf trúlega að vanda
betur til ýmissa stimpla, sem eru
í safninu, og eins nokkurra um-
slaga með stimplum á. Hins vegar
eru í safni Hjalta margir skemmti-
legir hlutir og sumir fáséðir.
Þorvaldur S. Jóhannesson fékk
71 stig og silfur fyrir flugpóstsafn
sitt frá íslandi 1945-1960. Frómt
frá sagt, varð ég hrifínn af þessu
safni, þótt vitaskuld sé eitthvað í
því af svonefndu „tilbúnu efni“.
En Þorvaldur hefur hér dregið að
margt skemmtilegra ekta flug-
bréfa og sum hver með heldur
sjaldgæfum burðargjöldum. Man
ég þar t.d. eftir verðgildunum
2.20 kr. og 2.45 kr. stökum úr
seríum milli 1952-56 á pósti til
Bretlands. Mér segir svo hugur
um, að þetta safn eigi eftir að
komast lengra á sýningum 'en nú
varð raunin, því að vissulega má
enn bæta mörgu við.
Kári Sigurðsson sýndi í sömu
unglingadeild og Björgvin Ingi
safn sitt, sem hann nefnir Merkir
fslendingar. Uppsetning safnsins
er góð að mínu mati, og víða kem-
ur fram skemmtileg hugkvæmni
við val efnis. Þetta mótíf er mjög
áhugavert, en vissulega nokkuð
vandmeðfarið. Þar bregzt Kára
því miður bogalistin á nokkrum
stöðum. Hann sýndi þetta safn
hér heima í vor. Komu þá fram
nokkrar óþarfar misfellur. Því
miður sá ég ekki betur en þær
væru hér áfram. Sagt er t.d., að
Alexander Jóhannesson prófessor
hafí látizt á Sauðárkróki í stað í
Reykjavík. Séra Bjarni Þorsteins-
son á Siglufírði var að vígu prest-
ur í Hvanneyrarprestakalli, en
frímerki af Hvanneyri í Borgar-
firði á ekkert skylt við Hvanneyri
í Siglufírði og á því ekki heima í
safninu. Eins er ekki nógu gott
að fara ekki rétt með fæðingar-
og dánardag Einars skálds Bene-
diktssonar. Þetta safn fékk 67
stig og silfrað brons.
Jón Egilsson sýndi átthaga-
safn, sem hann kallar Hafnar-
fjörður 1897 til 1951. Fyrir það
fékk hann 60 stig og bronsverð-
laun. Ég mun áður hafa minnzt
á þetta safn, enda það að stofni
til verið á sýningum hér heima.
Þetta svið er mjög þröngt og því
allerfitt að safna saman góðu efni
í það. Jóni hefur engu að síður
tekizt að draga að ýmsa verulega
góða hluti. Hins vegar er að mín-
um dómi ýmislegt, sem tæplega
á þar heima. Hér á ég m.a. við
ljósmyndir. Sumar þeirra snerta
að vísu „þemað“, ef svo má segja,
en ekki allar. Þetta hefur m.a.
haft áhrif á stigagjöfina.
í bókmenntadeild hlaut Don
Brandt 73 stig og silfur fýrir bók
sína Exploring Iceland through its
Stamps. Kom það ekki á óvart um
þessa skemmtilegu bók, sem áður
hefur verið sagt frá í frímerkja-
þætti hér í Mbl. Verðlistinn íslensk
frímerki 1992 eftir Sigurð H. Þor-
steinsson hlaut 70 stig og silfur.
Ekki verður svo skilizt við
NORDIU 92, að þeirra fáu útlend-
inga, sem sýndu íslenzkt efni,
verði ekki getið með örfáum orð-
um. Svíinn Stig Österberg átti
þarna gott safn af Tveggja kónga
merkjum. Margir íslenzkir safn-
arar munu áreiðanlega kannast
við þetta safn. Stig hefur bætt
það heilmikið á síðustu árum.
Fékk hann stórt silfur fyrir safn-
ið. — Þá sýndi Lars Ingemann frá
Svíþjóð safn eða öllu heldur úr-
drátt úr stærra safni. Því miður
var sumt af því, sem sýnt var,
ekki nógu gott og jafnvel vafa-
samt. Þetta safn fékk silfurverð-
laun. Sigvard Grelsson frá Svíþjóð
átti þama safn frímerkja frá
1876-1904, þ.e. safn aurafrí-
merkja, bæði stimplað og óstimpl-
að. Eins voru þar yfirprentanimar
þrír og í GILDI. Sigvard sýndi
enn fremur þjónustufrímerki,
prófprentanir og nýprent. Trúlega
á hann eftir að bæta þetta safn
til muna, en það fékk silfrað
brons. Kurt Bliese frá Þýzkalandi
sýndi íslenzk bréfspjöld. í þessu
safni eru margt góðra hluta, enda
fékk það stórt silfur. Loks sýndi
dr. David Kindley frá Skotlandi
brezkan og amerískan herpóst til
og frá íslandi og einnig ritskoðuð
bréf frá síðari heimsstyijöldinni.
Þetta er mjög athyglisvert safn,
sem hlaut silfui’verðlaun.