Morgunblaðið - 06.03.1999, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 6. MARZ 1999 43
UMRÆÐAN

i
I
færi afla sinn allan og veiðarfæri
að landi áður en ný veiðiferð getur
hafist.
Frágangur á meðferð afla skal
vera í samræmi við reglugerð nr.
162/1998 (með viðbótum) um holl-
ustuhætti við meðferð, vinnslu og
dreifingu sjávarafurða, en þó skal
allur fiskur blóðgaður og slægður í
hverjum róðri.
Til varnar fiskistofnum og öðru
lífríki hafsins innan efnahagslög-
sögu Islendinga virðist óhjá-
kvæmilegt að beita neyðarrétti við
stjórnun veiða með öðrum veiðar-
færum og annarri veiðitilhögun en
greinir í fyrrgreindri aðalreglu um
fiskveiðar hvort sem það snertir
aflaheimildir (kvóta), tegundir
afla, veiðarfæri, stærð og gerð
veiðiskipa, veiðitækni, aflamark,
sóknarmark, skiptingu eða lokun
veiðisvæða eða aðra stýringu á
veiðum, sem kann að mismuna
mönnum eða byggðarlögum, svo
sem
a. Veiði togara verði óheimil innan
20 - 30 sjómílna landhelgis-
marka.
b. Dragnótaveiðar skulu óheimilar
innan grunnlínumarka sbr.
reglugerð um fiskveiðilandhelgi
íslands nr. 299 frá 15. júli 1975,
með undantekningum um veiði-
svæði utan þröngi-a fjarða og í
stórum flóum eða fjörðum eftir
ákvörðun réttra stjórnvalda.
e. Sala, leiga eða skipti á aflaheim-
ildum hverju nafni sem nefnast
verði óheimil.
Með vísan til þess er að framan
greinir skal óháð opinber stofnun
stjórna veiðum og öflun alls sjáv-
arfangs á grundvelli reynslu og
vísinda og hafa hliðsjón af hags-
munum útgerðar í landinu á hverj-
um tíma í þeim tilgangi að skapa
öryggi og festu í rekstri og afkomu
í bráð og lengd.
Með öllum aðgerðum skal leitast
við að meta með sanngirni aðstöðu
einstakra útgerða og byggða og
gæta almenm-ar jafnræðisreglu
svo sem verða má og stefna að því
að lífríki hafsins beri sem ríkuleg-
astan ávöxt.
Höfundur er lögmaður.
Hugleiðingar á
spítalavaktinni
UNDANFARIÐ
hefur mikið verið rætt
og ritað um skipulag og
framkvæmdir á mið-
bæjarsvæðinu, einkan-
lega hvað varðar
Vatnsmýrina og um-
hverfi hennar, mögu-
legan flutning Reykja-
víkurflugvallar og Hr-
ingbrautarinnar. I
þessari umræðu virðist
vera gengið út frá því,
að staðsetning Land-
spítalans verði óbreytt
um ófyrirsjáanlega
framtíð. Inn í þessa Auðólfur
umræðu hefur fléttast Gunnarsson
aðgengi að LandspítaJ-
anum og skortur á bílastæðum, sér-
staklega m.t.t. hins nýja Bamaspít-
ala, sem tengjast á Kvennadeildinni
með takmörkuðu aðgengi að aðal-
byggingu Landspítalans, þar sem
staðsettar eru skurðstofur og aðrar
þjónustugreinar.
Þeim, sem unnið hafa á Land-
spítalanum í mörg ár og kynnst
sjúkrahúsrekstri heima og erlend-
is, mun flestum ljóst, að vaxtar-
möguleikum Landspítalans á nú-
verandi stað eru takmörk sett,
bæði vegna staðsetningar og tak-
markana á hæð bygginga vegna
nálægðar við Reykjavíkurflugvöll.
Hér við bætist, að eldri byggingar
á Landspítalalóðinni henta illa til
breytinga að kröfum tímans, með
nýrri tækni og meðferð. Auk þessa
er skortur á bílastæðum óleystur.
Mikið umferðaröngþveiti inn og út
úr miðbænum á álagstímum er
óheppilegt lyrir sjúkrahúsið vegna
mögulegra umferðartafa. Líf getur
legið við að koma mikið veikum eða
slösuðum sjúklingum á sjúkrahúsið
á sem skemmstum tíma og að
starfsfólk geti brugðist við útköll-
um án tafa vegna umferðaröng-
þveitis. Auk þessa má benda á, að
umferðarmiðstöð og fyrirhuguð
verslunarsamstæða í næsta ná-
grenni Landspítalans fer ekki vel
að sjúkrahúsrekstri. Framtíðarhá-
skólasjúkrahús þaif að vera þannig
staðsett, að umferðar-
leiðir að því séu greið-
ar. Auk þess þarf
nægt landrými iim-
hverfis sjúkrahúsið
fyrir bílastæði og
framtíðarbyggingar
og eðlilega þróun. Nú-
tímasjúkrahúsbygg-
ingar þurfa að vera
þannig hannaðar ög
byggðar, að auðvelt sé
og kostnaðai-lítið að
breyta innviðum
þeirra og laga starf-
semina að þreyttum
þörfum og rekstri.
Heppilegra er, að
sjúkrahús séu í há-
reistum byggingum en að þau
teygi sig út í láréttu plani, þar sem
flutningur sjúklinga og aðfanga er
Háskólasjúkrahús
Vífílsstaðasvæðið, segir
Auðólfur Gunnarsson,
hentar bezt fyrir fram-
tíðarháskólasjúkrahús
landsins.
mun auðveldari og ódýrari í lyftum
en á vögnum eftir göngum og
tengibyggingum.
Fvrir rúmlega 30 árum var
Sjúkrahús Reykjavíkur byggt í
Fossvogi. Framsýnir menn höfðu
þá þegar hugmyndir um, að betri
lausn væri að byggja eitt stórt há-
skólasjúkrahús annaðhvort á Keld-
um eða á Vífilsstöðum. Eftir þessu
var þó ekki farið. Síðan þá hefur
miklu verið kostað til breytinga á
húsnæði beggja spítalanna og við-
bygginga, sérstaklega á Landspít-
alanum, með takmörkuðum ár-
angri. Svo hefur nú verið þrengt að
Sjúkrahúsi Reykjavíkur, að ljóst er
að þar mun ekki rísa framtíðar-
sjúkrahús fyrir Stór-Reykjavíkur-
svæðið og landið allt.
ir UNIFEM á Islandi tvö þróunar-
verkefni. Annað verkefnið er
stuðningur við konur í Campeehe-
héraði í Mexíkó. Þar hafa konur
verið að byggja upp þjálfunarmið-
stöð til að tileinka sér og miðla
Mannréttindi
Herferð UNIFEM er
mikilvægt skref í bar-
áttunni gegn því ofbeldi
sem konur um allan
heim eru beittar.
Kristjana Þ. Sigur-
björnsdóttir minnir á
að alþjóðlegur dagur
kvenna er nk.
mánudag.
þekkingu á býflugnarækt og hun-
angsframleiðslu, en slík þekking
gerir konum í héraðinu kleift að ná
tökum á þessari mikilvægu iðn
sem áður var eingöngu í höndum
karlmanna. Þetta veitir konunum
möguleika á því að verða fjárhags-
lega sjálfstæðar jafnframt því sem
þær viðhalda ævagamalli fram-
leiðsluhefð. Þetta verkefni er gott
dæmi um það hvernig UNIFEM
styður frumkvæði kvenna og þar
með efnahagslegt sjálfstæði
þeirra.
UNIFEM á íslandi styrkir
einnig verkefni á Indlandi. Mark-
mið þess er að styrkja konur til að
auka þekkingu sína á lýðræðisleg-
um, efnahagslegum og pólitískum
réttindum og hvetja þær til að
taka þátt í ákvörðunum sem geta
haft mikil áhrif á líf þeirra. Stuðn-
ingur við verkefnið er að hefjast
um þessar mundir, en þetta er
samstarfsverkefni með aðildarfé-
lögum UNIFEM í Svíþjóð og í
Japan.
Engin mannréttindi
án réttinda kvenna
Stefnuskrá Bejing-ráðstefnunn-
ar um stöðu kvenna staðfesti að
mannréttindi kvenna væru órofa
hluti almennra mannréttinda.
UNIFEM hefur unnið ötullega að
mannréttindum kvenna og verk-
efnum sem leggja áherslu á að
auka þekkingu kvenna á lagaleg-
um, efnahagslegum og pólitískum
réttindum hefur verið veittur
stuðningur.
UNIFEM styður einnig verk-
efni sem snúa að konum sem búa
við vopnuð átök og stríð. Markmið
slíkra friðaiverkefna er að gera
konur virkar í friðarferlinu og
hvetja þær til þátttöku við lausnir
átaka á stríðshrjáðum svæðum.
Slík verkefni hafa til dæmis verið
unnin í Angóla, Sómalíu, Gu-
atemala og Sierra Leone.
Margt hefur áunnist í barátt-
unni fyrir bættum lífskjörum
kvenna í þróunarlöndum: Konur
lifa lengur, þær eignast heilbrigð-
ari börn, afla sér menntunar og
taka þátt í atvinnulífinu í ríkara
mæli en áður. Þetta er mjög mikil-
vægur árangur í ljósi þess að kon-
ur eru helmingur mannkyns og
konur og börn eru 70% af þeim
milljarði manna sem lifir undir fá-
tæktarmörkum. Konur leggja
fram 2/3 af vinnu heims og þær
framleiða og selja 3/5 af fæðu
heimsins. Konur fá einungis 10%
af launatekjum í heiminum í sinn
hlut og konur eiga minna en 1% af
eignum heims. Það er alkunna, að
konur í þróunarlöndum sinna flest-
um þeim störfum sem þarf til að
sjá fjölskyldum þeirra fyrir lífsvið-
urværi. Samt eru þessi mikilvægu
framlög kvenna til efnahags heim-
ilanna og samfélagsins ekki metin
að verðleikum og koma ekki fram í
hagtölum landa þeirra.
Noeleen Heyzer, framkvæmda-
stjóri UNIFEM, telur mikilvægt
að vekja fólk til vitundar um stöðu
kvenna víða um heim þegar haldið
er upp á alþjóðlegan dag kvenna,
þann 8. mars. Mikill árangur hefur
náðst undanfarin fimmtíu ár hvað
mannréttindi kvenna snertir. Það
er þó mikilvægt að leggja áherslu
á að enn er langt í land að mann-
réttindi séu alls staðar virt og mik-
ið starf er framundan til að
tryggja að svo verði.
UNIFEM á íslandi hefur opnað
skrifstofu að Laugavegi 7, þar sem
einnig eru til húsa ýmis hags-
muna- og félagasamtök. Skrifstof-
an er opin alla fimmtudaga frá
klukkan 17 til 19.
Höfundur er starfsnmður UNIFEM
á Islandi.
Mér sýnist að Vífilsstaðasvæðið
uppfylli í dag langbest þau skilyrði
sem setja þarf, hvað staðsetningu
varðar, fyrir framtíðarháskóla-
sjúkrahús landsins. Það er miðlægt
á Stór-Reykjavíkursvæðinu og
tengt góðum umferðaræðum og
ennþá mun þar nægt landrými fyr-
ir hendi í eigu ríkisins. Því væri
mjög bagalegt, ef svo yrði þrengt
að núverandi sjúkrahúsi á Vífils-
stöðum, að landrými yrði ekki fyrir
hendi til nauðsynlegra fram-
kvæmda hvað þetta varðar.
Vegna þessa og ýmissa annarra
þátta er því óhjákvæmilegt, að tek-
in verði hið fyrsta ákvörðun um
staðsetningu framtíðarháskóla-
sjúkrahúss, áður en aðrar fram-
kvæmdir og landnýting gera
heppilega framtíðarlausn ómögu-
lega.
Sú spuming hlýtur að vakna,
hvað gera eigi við núverandi bygg-
ingar á Landspítalalóð og Sjúkra-
hús Reykjavíkur, ef nýtt háskóla-
sjúkrahús risi.
Benda má á, að minnkuð starf-
semi á Landspítalalóð mundi auð-
velda mjög umferð og aðrar fram-
kvæmdir á þessu svæði. Viss
sjúkrahúsrekstur mundi vafalaust
halda áfram í sumum byggingum
Landspítalans um ófyrirsjáanlega
framtíð. Sumar byggingar Land-
spítalans mundi hins vegar vera
mögulegt að nýta til annars rekstr-
ar, t.d. sem hótel eða námsmanna-
garða. Hvað Sjúkrahús Reykjavík-
ur varðar kæmi breyttur rekstur
t.d. sem einkarekið sjúkrahús að
hluta og nýting fyrir langlegu- og
hjúkrunardeildir til greina.
Tilgangur þessa greinarstúfs er
ekki að benda á endanlegar töfra-
lausnir, heldur að vekja umræðu
og stuðla að því að skammsýni og
bráðabirgðalausnir á vanda sjúkra-
húsanna hindri ekki eðlilega þróun
og nauðsynlega uppbyggingu há-
skólasjúkrahúss, sem þjóni bæði
Stór-Reykjavíkursvæðinu og land-
inu öllu á næstu öld.
Höfundur er yfirlæknir.
Fréttir á Netinu
Mígrenis-
köst hurfu
alveg!
Steinunn Ólafsdóttir
HjúkrunarfræðiTigur:
„Ég byrjað að taka NAIEN i apríl.
Siðan hef ég tekið NATEN
reglulega. Ég þurfti á andlegri
hressingu að halda, framundan
var stór uppskurður sem ég
kveið fyrir. Það fyrsta sem ég
tók eftir var að mígrenisköst
sem ég hafði þjáðst af í tuttugu
ár hurfu alveg. Annað sem ég
tók eftir var að allur kvíði var
horfinn og síðan fór ég í
uppskurð við slitgigt í
september og gekk það
ótrúlega vel svo að um það var
talað. Auk þess finnst mér ég
vera full af orku og lífsgleði, því
þakka ég NATEN, svo ég get
fi/llilega mælt með því."
NATEN erioo%
hreint, lífrænt
náttúruefni.
Takirþú NATEN
þarfnast þú engra
annarra vítamína
eða fæðubótarefna!
NATEN
- er nóg!
Útsölustaðir:
Hagkaup, Nýkaup, Blómaval Akurei/ri og
Reykjavík, Apótekin, Lyfja., verslairir KÁ,
Kaupfélögin, Urð Raufarhöfn, Homabaer
Hornafirði, Lónið Þórshöfn, Heilsulindin
Keflavík, Melabúðin Neskaupsstað.
Dreifing: NIKO ehf - sími 568 0945
Veffang: www.naten.is
urrmu mm kynntir í dag,
I Komið, sjóið og prófið
H Y G E A snyrtivöruverdlun Kaupaukar fylgja keyptri vöru
Kringlunni, sími 533 4533 Prufur fyrir alla sem líta við