Morgunblaðið - 06.03.1999, Blaðsíða 46

46 LAUGARDAGUR 6. MARZ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
HALLDÓR Bjöm Runólfsson fer
hamfórum í Mbl. 2.3. sl., í geðillsku-
legri „gagnrýni" um myndlistarsýn-
ingu mína, sem lýkur nú um helgina í
Listmunahúsi Ófeigs. Skrifin eru
ófagmannleg rætni.
Myndstílinn segir hann inntaks-
lausan uppsoðinn expressjónisma,
myndefiiið ópersónulegt. Túlkunin
tuldur eða „hopp í fönninni“ fremur
en svif um keppnisbrautir í alpagrein-
um, svo notað sé líkingamál hans.
Fyrrum stjómmálaþátttöku mína
tengir hann sýningunni og telur inn-
tak myndanna fjarri ætluðum stjóm-
málaskoðunum mínum, munaðarvam-
ing, gróðabrall fyrii- gróðabrallara.
Hér viðrar hann í meintri gagnrýni
persónulegar skoðanir sínar á listgildi
málverka, meira um það síðar.
Halldór spyr hvort það geti verið
að „Samræður" mínar séu svo „dauf-
ar“ til að þóknast markaðinum og
það rími illa við mín fyrri störf. Ég
hef aldrei leynt skoðunum mínum á
stöðu, kjöram og örlögum mannsins
1 viðsjárverðum heimi og að sjálf-
sögðu koma þær fram í málverki
mínu. Að ætla að heiðarlegir lista-
menn lagi verk sín að markaði á
kostnað inntaks er rökleysa.
Listin og markaðurinn er verðugt
umræðuefni í sjálfu sér. Efnahags-
legt hlutskipti listamannsins er ekki
öfundsvert, allt of fáum auðnast að
lifa af list sinni og þótt sumum þeirra
takist að selja verk sín era þeir frá-
leitt gróðabrallarar. Rekstur galler-
ía, og listskála er einnig fráleitt að
flokka sem gróðabrall, flest þeirra
berjast í bökkum.
Og áfram bullar Hall-
dór: „En látum vera
þennan margupphitaða
expressjónisma sem
rekja má aftur til alda-
mótanna síðustu - þeg-
ar listamenn héldu að
þeir gætu orðið grænir
eins og börn eða villi-
menn - en dúkkuðu svo
upp með vissu millibili
og allra handa soð-
bragði í metnaðarlitlum
listmunahúsum um
heim allan.“ Að sjálf-
sögðu hefur misgóð list
gist misgóð Usthús um
heim allan á öllum tím-
um en að telja að ex-
pressjónisminn komi þar frekar við
sögu en aðrar Ustastefnur er svo
kjánaleg fullyrðing að ekki sæmir
þeim sem vill láta taka sig alvarlega.
Hann hefði að sjálfsögðu eins getað
nefnt mislukkaða apstraktsjón,
væmna rómantík, dauðan mínimal-
isma, gelda hugmyndaUst eða hvaða
aðra listastefnu sem er.
Hvers á expressjónisminn að
gjalda, að áliti margra, kveikjuþráð-
ur nútímalistar.
Ég hef kosið að vinna út frá innri
raunveruleika enda er maðurinn
mælikvarði alls. Frjáls í tilraunum
mínum til að þróa myndmál í and-
stöðu við það myndáreiti sem hellt er
yfir okkur daglega. Þetta er mitt val
eftir langt nám og íhugun. Halldór,
sem virðist hafa kokgleypt kalt, ein-
falt formskyn og til-
finningaleysi sem tröU-
riðið hefur ýmissi
tískulist nútímans, skil-
ur þetta ekki. Undr-
andi að ég skuU vinna
út frá „marguppsoðn-
um“ expressjónisma.
Hér skrifai- sá sem tel-
ur sig sitja í háu sæti.
Hinn góði listaskóU
Central St. Martins í
London leggur áherslu
á að nemendur hans
þroski með sér per-
sónulegan stíl og efli
með sér gagnrýna
hugsun en kokgleypi
ekki tískustefnur sem
koma og fara. Enginn
skóli býr til listamann, í besta falli
auðveldar hann þeim sem hefur í sér
þrá listamannsins að finna sér per-
sónulega leið til sköpunar. Hins veg-
ai- getur þröngsýn skólastefnu og
einsýn hugmyndafræði, skemmt þá
sem fyrir voru efniviðir í listamenn
eða listgagnrýnendur.
Kann að vera að almenn viðhorf
Halldórs til málverksins blindi þegar
hann á að rýna? Skoðum orð hans í
bókinni Skúlptúr, skúlptúr, skúlptúr
frá árinu 1994: „óUkt höggmyndaUst-
inni situr málverkið pinnfast í áður-
nefndu skrúðbúri listarinnar. Það er
innilukt í eigin heimi sem ferhyrnt
skraut uppi á vegg. Þannig getur það
ekki nýst listinni til framdráttar því
nútíðin neitar að taka eintómar -
innantómar - skreytingar alvarlega.
Það er hinn stóri veikleiki málverka
að þau eru ætíð römmuð - girt af -
frá raunveraleikanum. Njótandi get-
ur gengið að því vísu að málverkið sé
skáldskapur, sem haldi sig uppi á
vegg en ráðist ekki inn á raunvera-
legt yfirráðasvæði hans“ (bls. 37-38).
Hér er ekki verið að skrifa um
málverk Sigurðar Magnússonar,
Gagnrýni
Efnahagslegt hlutskipti
listamannsins er ekki
öfundsvert, segir
Sigurður Magnússon,
allt of fáum auðnast
að lifa af list sinni.
heldur íslensk nútímamálverk.
Vissulega er málverkið bundið
hefðinni en ég mótmæli að það geti
ekki nýst listinni, sé rúið inntaki -
dautt. Málverkið hefur lifað af og
mun áfram nýtast okkur í samræð-
um um manninn, náttúrana og þjóð-
félagið. Þótt ég hafi valið málverkið
sem listmiðil minn get ég, ólíkt
þröngsýni Halldórs, hvað málverkið
varðar, fundið slagkraft í hinni
frjálsu hugmyndalist, þótt jafn oft
þyki mér hún inntakslítil og skýli sér
með hinu takmarkalausa frelsi. Ég
efast ekki um gildi þess besta sem
hún ber fram og vil sjá hana spreyta
sig við hlið annarra myndlistar-
greina. En því miður fyrh’ hug-
myndalistina sem hugðist brjótast út
úr skrúðbúrinu, þá hefur það oft orð-
ið hlutskipti hennar að rykfalla í
geymslum listasafha. Stundum er
Hamfarir Halldórs
Sigurður
Magnússon
Prófkjör
Útdráttur greina um prófkjör vegna alþingiskosninga vorið 1999.
Greinarnar eru birtar í heiid á Netinu www.mbl.is
Veljum Gísla
til forystu
Prófkjör á
Vesturlandi
Björgheiður Valdimarsdóttir, skrif-
stofumaður Akranesi, skrifar:
Mér er ljúft að
mæla með Gísla
Einarssyni til að
leiða lista Samfylk-
ingarinnar á Vest-
urlandi. Ég hef
þekkt Gísla síðast-
hðin 11 ár og starf-
að með honum og
Björgheiður þekki því vel til
Valdimarsdóttir skoðana hans og
starfa. Hann er
sannur jafnaðarmaður sem aðhyllist
hin gömlu, góðu gildi jafnaðarstefn-
unnar sem er laus við öfga og for-
dóma. Gísli er öflugur liðsmaður,
duglegur og ósérhlífinn. Hann þekkir
sitt kjördæmi og málin sem þar
brenna heitast. Hann hefur unnið
fyrir þá sem minnst mega sín í þessu
landi og barist ötullega fyrir lögbind-
ingu lágmarkslauna til að tryggja af-
komu þess fólks sem lægst hefur
launin. Hann er heiðarlegur og
ábyrgur og vinnur af eldmóði að
þeim málefnum sem honum er trúað
fyrir. Við megum ekki missa þann
mann sem skilur þjóðarsálina út af
Alþingi.
Negro

íálenskar ^
feijmíngargjafi
Skólavörðustíg 21a -101 Reykjavík
sími/fax 552 1220
Erling Garðar Jónasson, umdæmis-
sijóri RARIK, Vesturlandi, skrifar:
Við höfum und-
anfarið fylgst með
átökum vegna
prófkjörs Sam-
fyUdngarinnar á
Vesturlandi, átök-
um sem bera þess
vel vitni að nú eru
straumhvörf í ís-
lenskum stjóm-
málum, og átökum
sem nýtast munu fólkinu í landinu í
baráttu fyrir réttlæti, jöfnuði og
frelsi. Það er gott fólk sem við höf-
um val um næstkomandi laugar-
dag. En val mitt laugardaginn 6.
mars verður að setja Gísla Einars-
son alþingismann í fyrsta sæti
framboðslistans. Gísli Einarsson er
mikill og fijálshuga baráttumaður
sem gengur hiklaust að hverju
verki, án blekkingarleikja eða und-
irlægjuháttar.
Gísli á mikla og góða félagsmála-
reynslu frá Akranesi, bæði í al-
mennum félagsstörfum og að bæj-
armálum.
Gísli Einarsson er góður fulltrúi
fyrir okkm- launamenn og skatt-
greiðendur á Alþingi, hann er ekki
góður fulltrúi fyrir sérhyggju og
ríkiskapítahsma á Alþingi, hann er
þingmaður hins almenna manns á
hinu háa Alþingi.
Vestlendingar, ég hvet ykkur til
að kjósa Gísla Einarsson í fyrsta
sæti.
Kjósum Dóru
Edda Agnarsdóttir, Lerkigrund 2,
Akranesi, skrifar:
I prófkjöri Samfylkingarinnar á
Vesturlandi er tækifæri til að sýna
hug sinn til jafnréttis og kvenfrels-
is. Dóra Líndal Hjartardóttir býður
sig fram sem kvennalistakona í
samfylkingu flokkanna þriggja.
Dóra er tónmenntakennari og bóndi
á Vestri-Leirárgörðum í Borgar-
firði. Hún hefur kennt við grunn-
skólann á Akranesi
og áður við Heiðar-
skóla í Leirársveit
og stjórnað fjölda
kóra.
Eitt brýnasta
hagsmunamál fjöl-
skyldna í dreifbýli
er að auðvelda að-
gengi bama og
ungmenna að
möguleikum til mennta. Með til-
komu fjarnáms og fjarkennslu væri
hægt að bæta aðstöðu fjölskyldna í
dreifbýli til að mennta bömin sín í
heimabyggð. Þetta er eitt mikil-
vægra baráttumála Dóra sem ég
treysti henni til að framfylgja þar
sem hún þekkir mæta vel af eigin
raun hvemig er að ala upp börn ut-
an þéttbýlis. Með því að ljá Dóra at-
kvæði í dag virkjum við kvenfrelsis-
aflið í þágu samfylkingar á Vestur-
landi. Ekki veitir af, kjósum Dóru,
hún er best!
Sótt að
sæmd-
armarmi
Jónas Ástráðsson, skrifar:
Samfylkingin er í mikilli sókn um
allt land. Það er ekki útilokað að á
Vesturlandi verði hún stærsta
stjórnmálaaflið að kosningum
loknum í vor. Forsendan er þó að í
efsta sætið veljist maður, sem nær
að höfða vel út fyrir raðir
hefðbundinna stuðningsmanna
flokkanna. í mínum augum er Gísli
S. Einarsson sjálfkjörinn í það sæti.
Geislandi per-
sónuleiki hans,
gríðarlegur dugn-
aður og einstök
hpurð í samskipt-
um era meðal
þeirra kosta sem
tryggja að sem
efsti maður hstans
mýndi Gísli sækja
fylgi langt út fyrir
raðir
hefðbundinna stuðningsmanna
þeirra flokka sem standa að
Samfylkingunni. Ég hef nefnilega
aldrei kynnst manni sem á eins
auðvelt með að ná til fólks og hann.
Það væri því stórslys ef tekst að
efna til gamaldags rígs milli
byggðarlaga í því skyni að fella
besta þingmann Vestlendinga.
Samfylkingin á ekki völ á betri
manni. Vesturland á ekki völ á betri
manni.
►Meira á Netinu
Jóhann
Ársælsson
á þing
Geir Guðjónsson skrifar:
Laugardaginn 6.
mars verður próf-
kjör Samfylkingar-
inar á Vesturlandi
og er það jafnframt
það síðasta af
mörgum. í þessu
prófkjöri verða
fjórir einstakhngar
sem bjóða sig fram
fyrir Samfylking-
una og langar mig að minnast á einn
sem þar er í kjöri. Jóhann Arsæl-
son, hann er maðurinn sem mig
langar að sjá í fyrsta sæti. Jóhann
hefur mikla og góða reynslu af fé-
lagsmálum og stjórnmálum. Hann
er trúir sinni sannfæringu og viljug-
ur til að vinna fyrir málstaðinn.
Hann er ekki sú týpa sem við mynd-
um sjá pólskipti á, þegar hann
kæmi á þing. Til þess eins að kom-
ast í eitthvað „þægilegra". Við Vest-
lendingar þurfum á kröftugum
þingmönnum að halda. Okkur væri
mikill akkur í því að fá hann á þing.
Með Jóhann í fyrsta sæti getum við
verið örugg um að hag okkar sé
borgið yfir í næsta árþúsund.
Edda
Agnarsdóttir
Jónas
Ástráðsson
Geir
Guðjónsson
engu líkara en þetta listform sé sniðið
að hstasalnum og eigi enga leið út í líf-
ið til fólksins, salurinn er henni þá ef
til vih meiri fjötur en ramminn mál-
verkinu. En getur verið að Halldór,
„hugmyndalistamaður", sé sjálfur
innhuktur í akademískum hrokara-
mma. Tilraunir hans til að draga mig í
hóp „grænna villimanna“ í myndlist-
inni, þrátt fyrir 7 ára hstnám og MA
próf í málun, benda til þess.
Málarar og aðrir listamenn sem
sem reyna að lifa af list sinni geta
hvorki setið undir því að störfum
þeirra sé líkt við gróðabrall né list-
húsum og listaaðdáendum við gróða-
brallara og verða að svara þeim sem
berja slíkar bumbur. Þeir sem þrátt
fyrir langt listnám, eins og Halldór,
kjósa að draga umræðuna um listir
niður í slíka lágkúra munu uppgötva
að fimleiki þeirra í „alpagreinum"
hstasögunnar getur endað sem
hörmuleg brotlending.
Halldór hefur með skrifum sínum
dæmt sig úr leik sem samviskusam-
ur gagnrýnandi málverksins. Hann
ætlaði með skrifum sínum að vega að
heiðarleika mínum sem málara, hann
reiddi of hátt til höggs, vopnið rann
úr hendi hans, eftir liggur hann tvö-
faldur og ótrúverðugur.
Þessum skrifum mínum er lokið.
Ég held áfram að leita með litum á
léreftið að „tungutaki" sem best
getur túlkað innlegg mitt í samræðu
nútímans. Frjáls að leita aftur til
eldri stíltegunda og í uppsuður
þeirra, ef hentar, allt þótt gróða-
vænlegra og skjólbetra sé að þókn-
ast þeim listapáfum sem einir vilja
túlka nútímann fyrir fólk og móta
viðhorf, menningu og listir.
Höfundur er myndlistarmaður,
Helguvfk.
Hafna sér-
stakri stjórn-
sýslu við Þing-
vallavatn
NÝVERIÐ hafa verið kynntar í
stjómarflokkunum tihögur Þingvaha-
nefndar varðandi þjóðgarðinn á Þing-
völlum og „vemdun Þingvallavatns og
vatnasviðs þess“. Aðalfundur Félags
jarðeigenda við Þingvahavatn gerði
eftirfarandi ályktun á síðasta aðal-
fundi sínum, hinn 20. febrúar síðast-
liðinn:
.Aðalfundur Félags jarðeigenda við
Þingvallavatn, haldinn laugardaginn
20. febrúar 1999, krefst þess að ríkis-
valdið hætti þegar í stað áralangri við-
leitni sinni til þess að búa til sérstakt
fyrirkomulag stjómsýslu á svæðinu
umhverfis Þingvahavatn.
Engin ástæða er til þess að verk-
svið almennra stjórnsýslustofnana
og réttur almennings verði minni við
Þingvallavatn en annars staðar.
Þingvallanefnd er ekki æðri umráða-
mönnum annarra jarða og á að ein-
skorða starf sitt við þær ríkisjarðir
sem hún hefur umráð yfir. Fundur-
inn fordæmir harðlega áframhald-
andi tilraunir nefndarinnar th af-
skipta af öllu vatnasviði Þingvalla-
vatns.
Fundurinn telur óeðlhegt að
vatnsvemd innan þjóðgarðsins á
Þingvöllum verði háð duttlungum
Þingvallanefndar hverju sinni eins
og nefndin hefrn- sjálft lagt tíl. Meira
en 80% af því vatni sem í Þingvalla-
vatn berst streyma undan hraunun-
um innan núverandi þjóðgarðs og
þurfa reglur um vatnsvernd þar eðli-
lega að vera strangar.
Fjölskrúðugt mannlíf er í byggð-
unum við Þingvallavatn í sátt við
náttúrana og með virðingu fyrir
henni. Hvorki má misnota skipulag
né náttúravernd sem yfirskin til að
sphla því mannlífi."
í núverandi stjórn Félags jarðeig-
enda við Þingvallavatn eru: Bjarni
Helgason (formaður), Gunnlaugur
O. Johnson og Gunnþórann Jónas-
dóttir.