Tímarit lögfræðinga - 01.04.1955, Blaðsíða 17

sækja um sérstakt hjúskaparleyfi og sama var um stefn-
anda, er dómur fékkst ekki fyrir kröfu hans um, að sér
yrði leyfður hjúskapur af nýju. Þegar hjúskap var slitið
með leyfisbréfi, þurfti jafnan að fá giftingarleyfi. Unnt
var að fá slíkt leyfi samtímis því, að skilnaðarleyfið var
veitt.
Sérákvæði, er tálmuðu hjúskap lögskilinna manna, voru
numin úr lögum, er 1. nr. 39/1921 tóku gildi, en gæta skal
þó ákvæða 3. málsgr. 99. gr. þeirra laga, er meta á, hvort
dómur í skilnaðar- eða ógildingarmáli sé fullnægjandi skil-
ríki fyrir brottfelli eldra hjúskapar.
e. Hjúskaparheit. 1 kirkjuskipan Kristjáns III. er ekki
vikið beinlinis að því, að heitorð karls við konu sé því til
fyrirstöðu, að t. d. festarmaður gangi að eiga aðra konu
en festarkonu sína. Á þetta atriði er drepið í alþingisdómi
um hjúskaparheit og hjúskaparrof frá 1. júlí 1562 (Dipl.
Isl. XIII, 747). Dæma dómendur þá menn, sem lofa kon-
um og meyjum eiginorði með handsölum og tveimur vott-
um og liggja með þeim síðan, skylduga að festa þessar
konur eftir lögmálsins ávisun. Sama gegndi um þá menn,
sem kaupa sér konur með vottum og handsölum og gift-
ingannanns ráði og samþykki, ,,þá dæmdum vér þá undir
sama skilyrði um festing og fullnaðarhjúskaparband sem
fyrr greinir". Ef karlmaður trássaðist við, skyldi hann
hljóta áminningu þrisvar sinnum og gjalda giftingarmanni
bætur og því hærri sem hann þrjózkaðist lengur. Þcss má
geta, að helmingadómur, sem gekk á árabilinu 1665—70
dæmdi mann nokkurn, sem keypt hafði konu og látið lýsa
með þeim, en færðist síðan undan hjúskap án iöggildra
ástæðna, til sekta við konung og til að gjalda giftingar-
manni fullrétti. Hins vegar var hann ekki dæmdur „hjú-
skap að binda“, eins og á stóð (Dipl. Isl. XIV, 453—4).
Nærlægast er að skilja hin ítarlegu ákvæði um trúlof-
anir í hjónabandsgreinunum frá 1587 svo, að þeim, sem
stofnaði til trúlofunar með löglegum hætti, hafi verið
fyrirmunað að ganga í hjúskap við annan en festarmann
79