Tímarit lögfræðinga - 01.04.1955, Blaðsíða 10

skilnaðarsök með vissum skilmálum. 0g maki, sem vissi
sig haldinn holdsveiki áður en stofnað var til hjúskapar,
og leyndi hinn aðilann því, varð að hlíta því, að sá aðilinn,
er heill var, krefði hjónaskilnaðar. En ljóst er, að hér er
komið út fyrir vébönd beinna hjónavígsluskilyrða í nú-
tímaskilningi þess orðs.
Þess er næst að geta, að með kon.br. 28. marz 1776
er prestum bannað að gifta nokkurn þann, sem haldinn er
holdsveiki eða ber merki þess sjúkdóms. I kon.br. 7. des.
1827, sem lögleiðir tilsk. 30. apríl 1824, segir, að reglan
í kon.br. 28/3 1776 um bann gegn hjónabandi holdsveikra
skuli halda gildi sínu, en slíkt bann er ekki í tilsk. 1824
út af fyrir sig. 1 ráðuneytisbréfi 30. maí 1848 er enn
ítrekað bann gegn vígslu holdsveikra manna og það bann
er loks tekið upp í 12. gr. laga nr. 39/1921.
Um aðra likamlega sjúkdóma en þá, sem vikið er að hér
að framan, má geta þess, að í bréfi Thotts til stiftamtmanns
18/6 1768 örlar á þeim skilningi, að hægt sé að meina
þeim manni hjúskap, sem haldinn sé sóttnæmum sjúk-
dómi, er hætta sé á að berist á börnin. 1 riti sínu ,,Hand-
bók fyrir hvörn mann“ 1812, bls. 47 o. áfr. telur Magnús
Stephensen, að hreppstjórum beri að leggja bann við hjú-
skap manna yfirleitt, sem haidnir séu næmum og hættu-
legum sjúkdómum, og nefnir auk holdsveiki niðurfalls-
sótt, fransós-kynjaða sjúkdóma, bólu, flekkusótt og enn-
fremur telur hann, að þeir, sem beri geitur ólæknaðar í
höfði, megi ekki ganga í hjúskap. Byggir Magnús þessar
skoðanir sinar á ýmsum lagaboðum, er varða þessa sjúk-
dóma og reyna að tálma útbreiðslu þeirra, en hann telur,
að hjúskaparsambúð sé fallin til að valda aukinni hættu á
því, að sóttnæmur sjúkdómur berist á börn og maka. Álykt-
anir Magnúsar sýnast alltof víðtækar. Hjónavígslubann
að lögum er næsta afdrifaríkt fyrir þegna þjóðfélags.
Verða því lög ekki talin fela í sér hjónavígslubann, nema
slíkt komi skýrt fram í lögunum sjálfum. Fer þvi fjarri,
að þessu sé fullnægt um lagastaði þá, er Magnús Stephen-
72