Tímarit lögfræðinga - 01.04.1955, Blaðsíða 22

ef annað hjónaefna sé Gyðingatrúar. Kemur þar fram sá
skilningur, að Gyðingar þurfi leyfi til stofnunar hjúskap-
ar hér á landi með konum, sem séu evangelisk-lútherskrar
trúar, og meira að segja þurfi til að koma leyfi kansellís-
ins. En þessi ráðagerð er að sjálfsögðu ekki nægur grund-
völlur undir hjónavígslutálma.
Þegar stjórnarskrá 5. jan. 1874 var sett, geymdi hún
það ákvæði, sem enn er í stjórnarskrá vorri, að engir megi
neins í missa af borgaralegum réttindum sínum fyrir sakir
trúarbragða sinna. Mátti vitanlega vel hreyfa því, að hjú-
skapartálmar, sem alfarið áttu rót sína að rekja til trúar-
bragða, væru burt felldir með þessu ákvæði. Sá skilningur
varð þó hvorki ofan á í Danmörku né Islandi (sbr. t. d.
Berlin: Statsforfatningsret, II, 360). Var ákvæðið um hjú-
skap kaþólskra manna hér á landi afnumið formlega með
1. nr. 30/1917, 5. gr., eins og fyrr segir, en hvorki í þeim
lögum né greinargerð þeirra er vikið að Gyðingum.
8. Framlag til .ekknasjóðs. I 4. gr. skipulagsskrár um
hinn almenna ekknasjóð frá 30. ágúst 1775, 4. gr. var boðið,
að allir liðsforingjar skyldu gjalda iðgjöld í ekknasjóð, og
mátti ekki gifta þá, nema skilríki lægju fyrir um, að þeir
hefðu innt þessi gjöld af hendi. Samkvæmt eðli máls hafði
þetta lagaboð ekki mikið gildi hér á landi, þótt það væri
birt hér (í cans.br. 18. okt. 1823 er það áréttað, að lagaboð
þetta gildi hér á landi). I tilsk. 4. ágúst 1788 er embættis-
mönnum almennt boðið að gjalda iðgjöld til ekknasjóðsins,
ef þeir giftast og eftir að þeir giftist. Var prestum skylt
að kalla eftir skilríkjum fyrir því, að gjaldskyldir menn
hefðu innt af hendi iðgjald sitt, áður en þeir veittu at-
beina sinn til hjónavígslu. Var refsing við lögð, ef út af
var brugðið, en gildi hjúskaparins raskaðist vitanlega ekki,
þótt vanrækt væri að gæta þessa hjónavígsluskilyrðis. I
tilsk. 30. apríl 1824, 11. gr. var prestum boðið að gæta
ákvæðanna í tilsk. 4. ágúst 1788, áður en þeir vígðu þá
menn, sem væru framlagsskyldir í ekknasjóð samkvæmt
84