Tímarit lögfræðinga - 01.04.1955, Blaðsíða 8

vikið að þvi, hver meta skuli, hvort undanfærsla eða bann
foreldra sé lögmætt. Væntanlega hefir sóknarprestur átt
að gera það ásamt prófasti og e. t. v. valdsmanni. 1 sam-
bandi við framkvæmd á þessu ákvæði má geta þess, að
Guðbrandur biskup setti prest af embætti með bréfi 23.
sept. 1600 (sjá bréfabók hans, bls. 527) fyrir að gjöra
brúðkaup sitt til frillu sinnar í forboði og banni foreldra
hennar.
1 tilsk. 3. júní 1746 er áréttuð nauðsynin á því að leita
samþykkis foreldra eða annarra forráðamanna. Þar segir
og greinilega, að prófastur, sóknarprestur og sýslumaður
skuli meta, hvort synjun þessara aðilja sé nægilega rök-
studd, og máttu þeir leyfa hjúskap, ef synjun var ekki
fyllilega á rökum reist. Er líklegast, að lagaboð þetta sé að-
eins staðfesting eða árétting á þeim háttum, sem tíðkazt
höfðu fyrir setningu lagaboðsins, og að það fari ekki með
njnnæli.
1 tilsk. 30. apríl 1824, 3. gr. 6. lið, var vígslumanni boðið
að leita eftir samþykki foreidra eða annarra réttra aðilja
um hjúskap brúðar, nema hún væri ekkja. Sama gilti um
brúðguma, ef hann var ekki fullráða. Þetta ákvæði var
framkvæmt'svo, að kona þurfti ekki á samþykki að halda
eftir að hún varð fullráða og enn var talið, að undantekn-
ingarákvæðinu um hjúskap ekkna yrði einnig beitt fyrir
lögjöfnun um hjúskap skilinna kvenna. Fullræðisreglurnar
breyttust hér á landi, eins og kunnugt er, þegar tilsk. 21.
des. 1831 lögleiddi lögræðisreglur D. L. hér, og síðan
breyttust þær að nýju, er lög nr. 60/1917 tóku gildi. 1
tilsk. 30. apríl 1824 er gert ráð fyrir, að synjun foreldra
mætti skjóta til ,,yfirvalds“, er síðan virti það, hvort synj-
un væri lögmæt. Ekki er fullskýrt, hvað-við er átt, þegar
talað er um yfirvald í ákvæði þessu. Orðalagið bendir
frekast til þess, að valdsmaður einn hafi átt að skera
úr þessu, og hefir tilsk, 1824 þá breytt eidri reglum um
þetta efni. Eftir 1904 mun hafa verið talið, að úrlausn
yfii-valds í þessu sambandi mætti skjóta til stjómarráðs-
70