Vera - 01.02.2005, Blaðsíða 9

Þegar ég tók við formennskunni var
fyrsta verkefni okkar að gefa umsögn um
nýja jafnréttisáætlun ríkisstjórnarinnar.
Mér fannst nauðsynlegt að við færum
fyrst yfir gömlu áætlunina og settum
hluti í forgangsröð. Við byrjuðum á því
að meta að hverju væri búið að vinna, á
hvað við vildum leggja meiri áherslu og
hvort við vildum bæta einhverju við.
Eldri áætlunin var yfirgripsmikil og erfitt
að koma því öllu í framkvæmd, enda
frekar um viljayfirlýsingu að ræða. Við
lögðum til að áætlunin yrði hnitmiðaðri
og því líklegra að hægt yrði að ná fram
þeim markmiðum sem stefnt var að.
Einnig hver bæri ábyrgð á þeim og
hvenær þeim ætti að ljúka. Þetta náðist
fram og finnst mér það mikill kostur. Við
sömdum síðan umsögn um nýju áætlun-
ina sem fór inn í félagsmálanefnd þings-
ins,” segir Fanný og bætir við að ráðið
reyni að fylgjast með framkvæmd áætl-
unarinnar. Á næsta fund þess koma t.d.
jafnréttisfulltrúar ráðuneyta til að ræða
hvernig gangi að vinna eftir áætluninni.
Hægt er að nálgast jafnréttisáætlun ríkis-
stjórnarinnar til næstu íjögurra ára á
slóðinni: http://www.althingi.is/altext/
130/s/1870.html
Starfsmannastefna og fjöl-
skylduábyrgð
Launamyndun og kynbundinn launa-
munur eru mikilvægir þættir í störfum
Jafnréttisráðs og nú stendur til að endur-
taka víðtæka launakönnun, eins og gerð
var síðast 1995, þar sem m.a. verða kann-
aðir þættir sem hafa áhrif á laun og starfs-
frama kvenna og karla. Jafnréttisráð stend-
ur að þeirri könnun ásamt félagsmála-
ráðuneyti og Félagsvísindastofnun HÍ.
„Við viljum m.a. láta kanna hvort
breytingar hafi átt sér stað á þessu tíu ára
tímabili sem rekja megi til breyttra reglna
um fæðingar- og foreldraorlof. Nýlega
létum við líka setja inn spurningu í
spurningavagn Gallup um fjarvistir for-
eldra úr vinnu vegna veikinda barna,
starfsdaga, vetrarfía í skólum o.þ.h. Okk-
ur langar að vita hvort fjölskylduábyrgð-
in sé enn þá meira á herðum kvenna en
karla. Sjálfri finnst mér ég sjá fleiri feður
i koma í foreldraviðtöl og taka virkan þátt
í foreldrastarfi í skólanum en fyrstu árin
sem ég var kennari. Ég held að feður taki
nú einnig meiri ábyrgð á börnum á leik-
skólaaldri og komi í auknum mæli að for-
eldrastarfi í leikskólum.”
Eitt af verkefnum Jafnréttisráðs er að
veita jafnréttisviðurkenningu sem hefur
Ef íyrirtæki hafa sett sér fjöl-
skyldustefnu og bjóða upp á
sveigjanlegan vinnutíma tel ég
mikilvægt að bæði kynin nýti sér
þann rétt. Þetta er líka spurning
um gildismat fólks og forgangs-
röðun og að deila ábyrgðinni.
Karlmenn verða að læra að
minnka yfirvinnu sína og taka
sinn hlut af fjölskylduábyrgðinni
verið afhent
24. október ár
hvert. Fyrir-
komulaginu
var breytt nú í
haust og af-
h e n d i n g i n
tengd mál-
þingi um
jafnréttisáætl-
anir sem ráð-
ið stóð fyrir
26.október.
„Síðastlið-
ið vor var sent
bréf til allra
fyrirtækja og
stofnana með
25 starfsmenn og fleiri með fyrirspurn
um hvort þau væru byrjuð setja sér jafn-
réttisáætlun eins og kveðið er á um í lög-
um. Hægt var að senda svörin rafrænt en
satt að segja voru skilin ekki góð, eða inn-
an við 20%. Þó var bara verið að kanna
hvort vinnan væri hafin, en eitt er að hafa
jafnréttisáætlun og annað að fara eftir
henni. Það er því ljóst að í þessum efnum
er mikið verk óunnið. Það þarf t.d. að
veita starfsfólki fræðslu um jafnréttis-
áætlunina þegar hún er orðin til og þær
stofnanir og fyrirtæki sem skipa jafnrétt-
isfulltrúa verða að veita þeim svigrúm til
að starfa og láta til sín taka. Víða er það
svo að fólk er skipað í þessar stöður ofan
á fullt starf og hefur því lítil tök á að beita
sér. Ég sé fyrir mér að jafnréttisáætlun
geti verið hluti af heildar starfsmanna-
stefnu þar sem kveðið er á um íjölskyldu-
stefnu, stefnu í eineltismálum og sí-
menntunaráætlun.
Jafnréttisráð er aðili að Hollvinum
hins gullna jafnvægis sem er þarft verk-
efni þar sem m.a. er hugað að fjölskyldu-
stefnu fyrirtækja og sveigjanlegum
vinnutíma. Hollvinir hafa haldið málþing
á haustin og var síðast fjallað um stöðu
erlendra kvenna á vinnumarkaði, auk
þess sem veittar voru viðurkenningar fýr-
ir sveigjanleika og fjölskylduvænt vinnu-
umhverfi. Hollvinir reka fróðlega heima-
síðu, www.hgj.is , þar sem hægt er að
fmna ýmsan fróðleik um tengsl atvinnu-
og fjölskyldulífs. Ef fyrirtæki hafa sett sér
fjölskyldustefnu og bjóða upp á sveigjan-
legan vinnutíma tel ég mikilvægt að bæði
kynin nýti sér þann rétt. Þetta er líka
spurning um gildismat fólks og forgangs-
röðun og að deila ábyrgðinni. Karlmenn
verða að læra að minnka yfirvinnu sína
og taka sinn hlut af fjölskylduábyrgðinni.
Samfélagið í heild verður að líta á rétt-
mætar kröfur kvenna um launajafnrétti,
ábyrgð og völd sem jafnréttismál og sjálf-
sögð mannréttindi. Konur eru ekki að
fara fram á annað en vera metnar að
verðleikum og fá tækifæri til að standa
jafnfætis körlum. Það getur vel verið að
konur nálgist stjórnunarstörf á annan
hátt en karlar og reynslan hefur sýnt okk-
ur að konur sem gegna valda- og stjórn-
unarstörfum standa sig ekki verr en karl-
ar. Það er hluti af lýðræðisumræðunni í
landinu að ræða áhrifa- og valdastöðu
kvenna. Völdin í samfélaginu eiga að vera
í höndum beggja kynja, völd og áhrif eru
ekki ásköpuð körlum sem láta þau síðan
„góðfúslega” af hendi til kvenna. Það er
hverju samfélagi nauðsynlegt að sjónar-
mið, reynsla og þekking beggja kynja
endurspeglist á öllum sviðum samfélags-
ins,” segir Fanný.
Jafnréttisáætlun grunnskóla
Það er ljóst að ef ná á árangri í jafnréttis-
málum þarf að vinna að þeim á öllum
sviðum samfélagsins og þar verður hið
opinbera að leggja sitt að mörkum. „Við
höfurn kynnt okkur aðferð sem tekin hef-
ur verið upp í Danmörku til að mæla
stöðuna í jafnréttismálum,” segir Fanný.
„Það kallast jafnréttisvog og byggist á því
að sveitarfélögum eru gefnar einkunnir
eftir því hve langt þau eru komin í vinnu
að jafnréttismálum og eru merkt með
rauðum, grænum eða gulum lit. Hægt er
að skoða þessa aðferð á slóðinni:
www.ligestillingidanmark.dk”
Fanný þekkir vel til innan skólakerfis-
ins og segir að aðeins örfáir skólar á land-
inu séu búnir að setja sér jafnréttisstefnu,
samkvæmt svörum við fyrrgreindu bréfi,
en því svöruðu aðeins finnn framhalds-
vera / 1. tbl. / 2005 / 9