Vera - 01.02.2005, Blaðsíða 41

kvennasmiója /
í starfi okkar félagsráðgjafanna
hjá Félagsþjónustunni höfðum
við fundið mikla þörf fyrir
stuðning við einstæðar mæður
með mikla félagslega erfiðleika
sem voru búnar að fá fjárhags-
aðstoð í langan tíma
kunnug varðandi einstæðar, atvinnulaus-
ar mæður og velferð þeirra. Hún þekkir
vel þær fjölmörgu ástæður sem legið geta
að baki því að kona hafi einangrast heima
með börn sín og treysti sér ekki út á
vinnumarkaðinn. Ella Kristín er sannar-
lega ekki þeirrar skoðunar að þessum
hópi sé hampað um of. Hún telur það
skyldu samfélagsins að hjálpa þeim að
fóta sig því skólakerfið hafi brugðist þeim
á sínum tíma. Það hefur sýnt sig að starf-
semi Kvennasmiðjunnar hefur borið góð-
an árangur, þrátt fyrir mikið brottfall.
Ekki bera allar konurnar gæfu til að klára
endurhæfinguna eða nýta sér hana sem
stökkpall út í lífið. Flestar hverfa þó von-
betri á braut, með aukið sjálfstraust í
farteskinu og von um innihaldsríkara líf.
Átján mánaða nám
Á dögunum fór ég vestur á mela á fund
Ellu Kristínar, í eina af hverfamiðstöðv-
um Félagsþjónustunnar, til að forvitnast
nánar um Kvennasmiðjuna fyrir Veru.
Það var notalegt að koma inn úr kuldan-
um í Vesturgarð sem er nýlegt og smekk-
legt húsnæði. Ella Kristín er lágvaxin,
dökkhærð kona á miðjum aldri. Hún er
létt í fasi og ég fékk hlýjar móttökur á
rúmgóðri skrifstofu hennar. Ég bað Ellu
Kristínu fyrst að lýsa starfseminni nánar.
„Kvennasmiðjan samanstendur af 16-
18 kvenna hópum sem fara í 18 mánaða
nám. Konurnar sækja skriflega um að
komast að og skrifa undir þátttökusamn-
ing og áætlun, fái þær inngöngu. Fimm
hópar hafa þegar útskrifast, sá sjötti er
kominn vel á veg og sá sjöundi byrjaði í
janúar.”
Mér lék forvitni á að vita hvað væri
tekið fýrir í Kvennasmiðjunni. „Námið er
þríþætt: hagnýtt, sjálfstyrkjandi og skap-
andi. Kenndir eru átta námsþættir á sex
mislöngum önnum. Fyrst er kennt hóp-
efli og sjálfstyrking sem er rauður þráður
allan tímann, viðhaldið mánaðarlega. Á
vegum Námsflokka Reykjavíkur eru
kennd námstækni, tjáning, enska, ís-
lenska, heimilisbókhald, stærðfræði, mynd-
mennt, tölvur, bókfærsla, félagsfræði og
samskiptahæfni og farið er á íjármála-
námskeið. I Hússtjórnarskólanum í
Reykjavík eru kennd heilbrigðisfræði,
næringarfræði, vörufræði, matreiðsla og
handavinna. Þá er farið í tveggja daga
sumarferð á tímabilinu sem á að styðja
við samveru fjölskyldunnar í frístundum.
Á sumarnámskeiði er farið í jóga, göngu-
ferðir, dans, handmennt og í kynningar-
ferð á söfn. Á lokaönninni er svo farið í
Mími - Símenntun
til frekari undirbún-
ings í lífinu. Ef til vill
er spáð í frekara nám
og kenndur er und-
irbúningur fýrir
þátttöku á vinnu-
markaði.”
Mér kom á óvart
hve margþætt end-
urhæfingin er. Margt
gott kemur frá út-
löndurn og mér datt
í hug að spyrja Ellu hvort Kvennamiðjan
væri gerð eftir erlendri fyrirmynd.
„Nei, en vitaskuld er svipuð starfsemi
til erlendis. Ég heimsótti danskan
kvennaskóla í Kaupmannahöfn sem rek-
inn er útfrá svipaðri hugmynd, svonefnd-
an Kvinnedagshojskole, eftir að Kvenna-
smiðjan tók til starfa. í starfi okkar félags-
ráðgjafanna hjá Félagsþjónustunni höfð-
um við fundið mikla þörf fyrir stuðning
við einstæðar mæður með mikla félags-
lega erfiðleika sem voru búnar að fá fjár-
hagsaðstoð í langan tíma. Þær höfðu ýrn-
ist ekki unnið sér inn rétt til atvinnuleys-
isbóta eða þær höfðu glatað honum. Það
hefur heilmikið verið gert til að aðstoða
illa staddar konur hérlendis í gegnum tíð-
ina þótt það láti lítið yfir sér. Við skoðuð-
um allt sem við fundum og komumst að
því að margir höfðu gert góða hluti, til
dæmis Gangskör hjá Námsflokkum
Reykjavíkur. Gallinn var bara sá að þau á-
taksverkefni spönnuðu svo stuttan tíma,
frá sex vikum upp í tvo mánuði. Það ýtti
ef til vill við sumum en dugði ekki til að
breyta miklu í lífi kvennanna til lang-
frama. Loks lánaðist okkur hjá Félags-
þjónustunni að komast í samstarfsverk-
efni með Tryggingastofnun ríkisins og
upp úr því varð Kvennasmiðjan til og
fleiri verkefni fylgdu í kjölfarið. Starfsem-
in byggir á því að konurnar fá átján mán-
aða endurhæfingarlífeyri frá Trygginga-
stofnun meðan á þátttöku stendur en
Reykjavíkurborg greiðir endurhæfinguna
sem þær fá. Þarna skapaðist í fyrsta sinn á
íslandi tækifæri fyrir konur til að fara í
endurhæfingu sem spannaði þetta langan
tíma.”
Geta tekið próf
Menntasmiðjan á Akureyri varð tíu ára á
síðastliðnu ári. Ella Kristín og stöllur
horfðu til hennar og fóru norður í heim-
sókn eftir að þær byrjuðu með Kvenna-
smiðjuna. Starfsemin þar er sú öflugasta
með svipuðu sniði hérlendis sem áður
hafði farið af stað. Ég spurði Ellu hvort
þær hefðu haft starfsemina þar til hlið-
sjónar við mótun Kvennasmiðjunnar.
„Já, vissulega, en þar voru námskeið
haldin allan daginn í þrjá mánuði og það
fannst okkur vera of stuttur tími. Þar er
reksturinn líka með öðrurn hætti, kon-
urnar greiða skólagjöld og eru ýmist á at-
vinnuleysisbótum, örorkubótum eða þær
fá aðra félagsaðstoð.”
í kennslufræðum er lögð áhersla á að
nemendur, ekki síst fullorðnir, fái sjálfir
að hafa áhrif á mótun eigin náms, talið er
að það efli áhugahvöt. Mér lék forvitni á
að vita hvort konurnar fengju sjálfar að
móta starfið og hvort það gæti nýst þeim
til eininga í framhaldsskólum.
„Þær fá það á síðari stigum, í byrjun
teljum við þær skorta sjálfstraust til á-
kvarðanatöku og innsýn. Hópurinn sem
er að klára núna bað til dæmis um stærð-
fræði og fékk að læra hana. Annar hópur
vildi komast á reykinganámskeið og við
urðum við þeirri beiðni. Þær sem vilja
geta tekið próf bæði í Hússtjórnarskólan-
um og hjá Námsflokkunum og fengið
einingar, standist þær próf. Þær sem ekki
kæra sig um slíkt sleppa því.” Ella Kristín
bætti því við að þótt konurnar tækju eng-
in próf væri þeirn öllurn akkur í því að
mennta sig, m.a til að geta aðstoðað
börnin sín við heimanámið. Hún sagði
þær einnig læra ýmislegt gagnlegt, eins og
um gildi þess að fá hollt nesti og að fara
vel með mat og heimilispeninga.
Mig fýsti að vita meira um kjör
Kvennasmiðjukvenna og eins urn ástæður
svo mikils brottfalls sem raun ber vitni.
„Það eru okkar stærstu vonbrigði hve
brottfallið hefur verið hátt, þegar mest
lætur upp undir 40%. Gerð er krafa um
100% mætingu með þó nokkrum
sveigjanleika. Tilkynna ber forföll vegna
eigin veikinda eða veikinda barna. Kon-
urnar fá viðvörun þegar mætingin er
komin niður fyrir 80% og taki þær sig
ekki á geta þær átt á hættu að detta út.
vera / 1. tbl. / 2005 / 41