Vera - 01.02.2005, Blaðsíða 19

fjölskyldan - er eitthvað að? /
miklum minnihluta en af umræðunni
mætti halda að þær væru alls ráðandi.
Fjölskyldur með börn eru þó að sjálf-
sögðu sá hópur sem samfélagið þarf að
fylgjast vel með og styðja, ekki síst til að
tryggja hag barna. Það er forvitnilegt að
skoða þessar tölur sem endurspegla mikl-
ar þjóðfélagsbreytingar. Þess má geta að
Evrópusambandið hefur áhyggjur af vax-
andi fjölda einhleypinga í borgum og
spyr hvað sé á seyði. Af hverju velur fólk
að búa eitt og hvaða breytingar kallar það
á, t.d. í húsnæðismálum?
Komnar aftur á byrjunarreit?
Að mínum dómi hafa málefni fjölskyld-
unnar ekki verið í forgrunni femínískrar
umræðu undanfarin ár. Það er helst að
ráðakarlar tali um hana og þá helst í ein-
hverjum saknaðartón eftir mömmu sem
fór út að vinna. Það er þó ærin ástæða til
að ræða urn mismunandi sambúðarform,
jafnrétti á þeim sviðum, umburðarlyndi
gagnvart alls konar fjölskyldum eða þeim
sem kjósa að búa einir. Það er ástæða til
að spyrja hvort ekki þurfi að skipuleggja
byggð og íbúðir með allt öðrum hætti en
þeim að miða allt við kjarnafjölskyldur.
Það þarf að gefa fátækum fjölskyldum
gaum og því misrétti sem mörg börn búa
við. Nýleg könnun (RfKK) leiddi í ljós að
verkaskipting á heimilum er ótrúlega rót-
gróin og gamaldags og því má spyrja
hvort við séum ekki aftur komnar á byrj-
unarreit og þurfum enn á ný að taka upp
umræðu um hlutverk fjölskyldunnar og
hlut hennar í að viðhalda kynjakerfinu,
jafnvel með ofbeldi og þar með að marka
konum og körlum fyrirfram ákveðna
stöðu sem því miður gengur afar hægt að
breyta.
Hvernig samfélag
viljum við?
KATRÍN ANNA GUÐMUNDSDÓTTIR,
TALSKONA FEMÍNISTAFÉLAGS ÍSLANDS
Hver finnst þér vera staðan f dag?
Það hefur orðið vakning í jafnréttismál-
um og jafnréttishugtakið hefur náð inn í
umræðuna, ekki alltaf á réttum forsend-
um en hefur þó hlotið sinn sess. í dag,
árið 2005, eigum við þó enn langt í land,
við stöndum enn í jafnréttisbaráttu.
Hægt gengur að útrýma launamun
kynjanna, fjölga konum í valdastöðum og
kynbundið ofbeldi er að aukast. í stjórn-
málum eru jafnréttismál gervimál og
jafnréttislögin barn síns tíma. Þeim örfáu
konum sem hefur tekist að rjúfa varðsveit
karla inn á þing er haldið niðri eða bolað
burt. Sýnileg staða kvenna í fjölmiðlum
er enn á brókinni, brosandi en helst ekki
talandi.
Þetta er staða jafnréttisbaráttunnar í
dag; við vitum gegn hverju er barist en
spurningin er við hverja?
Það eru gömul sannindi að vanþekk-
ing er hættulegur óvinur. A öllum skóla-
stigum skortir fræðslu í jafnréttismálum.
Saga jafnréttisbaráttu þeirra sem á undan
okkur komu nær ekki blaðsíðu í sögu-
bókum, jafnréttishugtök eru flestum
framandi og rangtúlkun
á þeim algeng. Tími og
þrek er öflugur samherji
en langur vinnudagur og
lág laun einkenna líf fjöl-
margra. Þó dagvistunar-
mál barna hafi batnað
veldur stöðugur niður-
skurður í heilbrigðiskerfmu og skortur á
úrræðum fyrir aldraða því að umönnun
færist yfir á heimilin og er þar oftar en
ekki í höndum kvenna.
Hefðbundin, úrelt kynhlutverk, mis-
munandi viðhorf til getu og langana
kynjanna, ásamt stöðugum þrýstingi um
að passa í staðlað kyngervi á eflaust stór-
an þátt í því bakslagi sem við nú erum að
upplifa. Það er tregða til breytinga.
Ójafnréttið hjakkar í sama farinu því
sumir vilja ekki skipta kökunni. Vilji og
þekking er allt sem þarf og þess vegna
heldur baráttan áfram.
Hvað er mikilvægast að gera?
Það er nauðsynlegt að við séum meðvit-
uð um hverjar birtingarmyndir kynja-
misréttis eru, hvernig samfélag við vilj-
um, og hvað við geturn gert til að breyta
því. Við þurfum öll að taka afstöðu og slá
taktinn fram á við. Tökum virkan þátt í
baráttunni og krefjumst breytinga.
Konur þurfa að komast til valda. Við
þurfum aðgang að áhrifastöðum og stýr-
ingu á fjármagni. Á sama tíma er nauð-
Við erum að drekkja yngri kynslóð-
um í klámi og kvenfyrirlitningu sem
nú er orðin fyrirmynd þeirra sem á
eftir okkur koma
synlegt að sjá og skilja að vinnumarkað-
urinn er kynskiptur og að auka þarf hlut
kvenna í atvinnutekjum til að koma í veg
fyrir þá kynskiptingu. Tryggja þarf fjár-
hagslegt sjálfstæði kvenna eins og framast
verður á kosið.
Samfélag okkar er orðið fjölmenning-
arsamfélag. Því fylgja ný verkefni og í
baráttu okkar til jafnréttis verðum við að
tryggja jafnrétti fólks af ólíkum uppruna
í stað þess að búa sífellt til nýja minni-
hlutahópa.
Klámvæðingin er aðkallandi verkefni.
Klámvæðingin vex og vindur upp á sig.
Við erum að drekkja yngri kynslóðum í
klárni og kvenfyrirlitningu sem nú er
orðin fyrirmynd þeirra sem á eftir okkur
konra. Klámvæðingin hefur víðtæk áhrif
á virðingu og viðhorf til kynjanna sem á
eftir að skila sér í framtíðinni sem aukið
misrétti kynjanna. Jafnrétti er ekki að
finna í ldámvæðingunni og hún skaðar
sjálfsmynd ungs fólks og kemur þannig í
veg fyrir vilja og getu til jafnréttis. Konur
komast ekki til valda í þjóðfélagi sem
metur helst útlit, kynþokka og þægð
þeirra. Kynferðisofbeldi,
vændi og mansali verð-
ur ekki spornað gegn
með því að hlutgera
konur.
vera / 1. tlil. / 2005 / 19