Vera - 01.02.2005, Blaðsíða 31

mabRETTLÆ?IÐ
LEIÐARLJOSI
Elísabet Þ o r g e ir s d ó 11 i r
*
g fæ Guðrúnu til að skreppa heim
úr vinnu á miðjum degi til að
spjalla við mig en víst er hún ekki
vön því, vinnudagur hennar hefur löng-
um verið langur, hún hefur nánast búið í
Námsflokkunum. Hún býr á efri hæð í
gömlu húsi við Mjölnisholt og kernur sér
fyrir í lúnum sjónvarpsstól þegar hún býr
sig undir að rifja upp þætti úr lífi sínu.
Þegar hún talar horfir hún gjarna út um
gluggann sem snýr að háhýsunum í Ás-
holti. Hann er þakinn blómum en þar
hanga líka gler-listaverk eftir hana sjálfa.
Annað sýnir Jósep íyrir utan fjárhúsið
hrópa: Ég hef eignast son - hitt er af
páskamorgni við gröfina. Þegar ég spyr
Guðrúnu hvort hún sé trúuð segist hún
vera það á sinn hátt og hafi gaman af að
velta fyrir sér táknum trúarinnar. En
hvað var það í uppvexti Guðrúnar sem
gerði hana að þeim réttlætissinna sem
hún hefur síðan verið?
„Ég fæddist og ólst upp í Laugarás-
num sem þá var blönduð byggð sumar-
húsa efnaðs fólks og húsa sem alþýðufólk
hafði komið sér upp,” segir Guðrún. „Á
veturna bjuggum við í sumarhúsi efnaðr-
ar fjölskyldu sem bjó í Miðbænum en
fluttum á sumrin í lítið hús sem faðir
minn hafði byggt við og var upphaflega
geymsluskúr.
Til tíu eða tólf ára aldurs míns fluttum
við vor og haust á milli þessara húsa en
þegar sonur kaupmannshjónanna vildi
gera sumarhúsið að heilsárshúsi gerði
pabbi okkar hús að heilsárshúsi með því
að einangra það að innan. Ég man aldrei
eftir því að mér hafi verið kalt. Það var
kannski kalt að stíga fram úr bólinu sínu
á morgnana en svo var þetta allt í lagi.”
Guðrún segir að húsið þeirra hafi
staðið við Laugarásveg þar sem seinna
voru byggð einkar stór og glæsileg einbýl-
ishús. Faðir hennar átti hins vegar ekki
lóðina þar sem húsið þeirra stóð og fékk
ekki leyfi til að byggja þar en þarna bjó
Guðrún til tvítugs með föður sínum og
bróður en móðir hennar lést þegar hún
var sautján ára. Þegar ég spyr um systkini
segir Guðrún mér fallega ástarsögu for-
eldra sinna sem voru bæði Húnvetningar.
Faðir hennar hét Halldór Jónsson og
var úr Víðidalnum en móðir hennar Þor-
björg Jónsdóttir og var úr Vatnsdal. Þau
giftust árið 1920 en faðir Þorbjargar var
ekki hlynntur ráðahagnum enda erfiðir
tímar. Þau höfðu eignast dóttur og nú var
Þorbjörg barnshafandi aftur.
„Foreldrar mínir Itjuggu á Sauðár-
króld og pabbi var á vertíð þegar afi, sem
hafði frétt að þröngt væri í búi og miklir
erfiðleikar, fór og sótti mömmu. Þegar
pabbi kom heim var enginn í húsinu.
Næstu tólf ár voru þau aðskilin en þá fór
mamma suður til pabba og skildi börnin
eftir fyrir norðan. Hún hafði aldrei viljað
skilja og pabbi hafði líka í sér þessa stað-
festu - hann vildi þessa konu og enga
aðra. Þegar ég fæddist, árið 1935, var það
eins og sönnun fyrir sameiningu þeirra.
„Ég varð að eignast Dúnu fyrir Halldór,”
sagði mamma því pabbi hafði farið á mis
við uppeldi eldri barnanna. Það var alltaf
gott á milli okkar feðginanna,” segir Guð-
rún og horfir blíðlega út um gluggann,
„en systkini mín elskuðu afa meir en aðra
inenn. Pabbi var srniður og hann var
Sjálfstæðismaður en fyrst og fremst stóð
hann með lítilmagnanum svo ég veit ekki
hvað stjórnmálaskoðanir hans ristu
djúpt. Hann kaus t.d. alltaf vinstrimenn í
stjórn Dagsbrúnar þar sem hann var fé-
lagi.”
I litla húsinu þeirra var alltaf gest-
kvæmt og algengt að sofið væri út um öll
gólf á fiðurundirsængum sem héldu gólf-
kuldanum frá. Það var frændfólk og vinir
að norðan og þegar systir Guðrúnar var
15 ára kom hún til þeirra í skóla. Hún
varð síðan bóndakona í Víðidalnum en
bróðir hennar lærði söðlasmíði hjá afa
þeirra.
„Ég gekk í Laugarnesskólann sem ég
tel að hafi verið góður skóli,” segir Guð-
rún. „Börnum var raðað eftir námsgetu
þegar þau komu í skólann og þar sem ég
var ólæs fór ég í neðsta bekkinn. Ég er les-
blind og það tók mig langan tíma að læra
að lesa en rnannna var dugleg að hjálpa
vera / 1. tbl. / 2005 / 31