Þjóðmál - 01.06.2010, Side 49

Þjóðmál SUmAR 2010 47
Í grein sinni, Valdmörkum stjórnvalda, segir
dr . Páll Hreinsson: „Þegar spurt er hvort tiltekið
stjórnvald sé bært eða valdbært til þess að taka
ákvörðun í ákveðnu máli er með því vísað til
þess að stjórnvald má því aðeins (leturbr . mín)
taka stjórnvaldsákvörðun í stjórnsýslumáli að
það falli undir verksvið þess . Þegar sagt er að
stjórnvald sé bært merkir það að hlutaðeigandi
stjórnvald sé að lögum hið rétta stjórnvald til
að fjalla um ákveðið mál . Gangi stjórnvald inn
á verksvið annars stjórnvalds eða dómstóls er
um valdþurrð að ræða . Valdþurrð er almennt
talinn verulegur annmarki sem leiðir til þess
að stjórnvaldsákvörðun er ógildanleg .“14 Sama
segir Ólafur Jóhannesson í stjórnarfarsrétti
sín um .15 Síðar í sömu grein segir dr . Páll að
í þessu samhengi sé unnt að greina á milli
málefnalegra, staðarlegra, stigskiptra og hlut­
verka bundinna valdmarka og segir svo að regl­
ur um málefnaleg valdmörk, stigskipt vald­
mörk og hlutverkabundin valdmörk séu oft ast
byggðar á sérfræðiþekkingu þeirra sem verk­
efnið er lagt til . Eru í greininni reifaðir dóm ar
þar sem skera þurfti úr um valdmörk stjórn­
valda samkvæmt þeirri meginreglu að sjaldnast
eða aldrei eru sömu verkefni á herðum tveggja
stjórnvalda í einu . Nefna má til viðbótar nýj­
an dóm Hæstaréttar Íslands 24 . september
14 Páll Hreinsson, Valdmörk stjórnvalda, Tímarit
lögfræðinga, 4 . hefti 2005, bls . 448 .
15 Ólafur Jóhannesson, Stjórnarfarsréttur, bls . 168–169 .
2009 í máli nr . 24/2009, þar sem talið var að
sam gönguráðuneytið hefði ekki gætt að vald­
mörkum sínum . Var stjórnvaldsákvörðun
þess talin „markleysa“ og ekki bindandi fyrir
stjórn völd þrátt fyrir að hún hefði verið íviln­
andi fyrir viðkomandi borgara .
Samkvæmt þessu verður stjórnvaldið að stíga
afar varlega til jarðar . Kannski mætti frekar ætla
að Seðlabankinn hafi gengið lengra en flestum
þótti rétt, í að reyna að koma vitinu fyrir fólk
og stofnanir á hættutímum .
Að öllu þessu virtu skal næst litið til laga nr .
36/2001 um Seðlabanka Íslands, um valdsvið
bankans og reglur settar samkvæmt þeim, eins
og lögin voru á þeim tíma sem hér skiptir máli .
Í 3 . gr . og 4 . gr . laganna koma fram megin­
markmið bankans, en þau eru: 1 . Að stuðla
að stöðugu verðlagi (einkum með því að ná
ákveðnum verðbólgumarkmiðum, sbr . athuga­
semdir með frumvarpi að lögunum) . 2 . Að
stuðla að framgangi stefnu ríkisstjórnarinnar
í efnahagsmálum, enda telji bankinn það ekki
ganga gegn meginmarkmiði sínu um stöðugt
verðlag . 3 . Að stuðla að virku og öruggu
fjármálakerfi, þ .m .t . greiðslukerfi í landinu og
við útlönd .
Ætla verður að nefndin hafi kynnt sér athuga­
semdir með frumvarpi að lögum um Seðla­
bankann . Þar segir meðal annars svo: „Í 3 . gr .
núgildandi Seðlabankalaga (þ .e . eldri Seðla­
banka lögum nr . 36/1986, innskot mitt) eru
talin upp margvísleg ólík hlutverk bankans .
Fremur en að telja upp hin ýmsu viðfangsefni
hans er valin sú leið að kveða almennt á um
þau og að hann skuli sinna þeim viðfangsefnum
sem samrýmast hlutverki hans sem seðlabanka .
Ástæða þykir þó til að tilgreina sérstaklega varð­
veislu gjaldeyrisvarasjóðs og að bankinn skuli
stuðla að virku og öruggu fjármálakerfi, þ .m .t .
greiðslukerfi í landinu og við útlönd . Ástæða
þess að þessi viðfangsefni eru valin sérstaklega er
að þau eru einkar mikilvæg í starfi seðlabanka .
Viðfangsefni flestra seðlabanka er að varðveita
gjaldeyrisvarasjóð þjóðar sinnar en hlutverk
hans er m .a . að tryggja fjárhagslegt öryggi
þjóðarinnar út á við . Áherslan á virkt og öruggt
fjármálakerfi er í samræmi við þá auknu áherslu
sem lögð er á það í seðlabönkum flestra landa
Í grein sinni, Valdmörkum stjórnvalda, segir dr . Páll
Hreinsson: „Þegar spurt er
hvort tiltekið stjórnvald sé bært
eða valdbært til þess að taka
ákvörðun í ákveðnu máli er með
því vísað til þess að stjórnvald
má því aðeins (leturbr . mín)
taka stjórnvaldsákvörðun í
stjórnsýslumáli að það falli undir
verksvið þess .“