Þjóðmál - 01.06.2010, Qupperneq 80

78 Þjóðmál SUmAR 2010
hafi verið brotin eða ekki eru ekki orðuð í
hugleiðingum nefndarinnar .
6
Í þeim „athugasemdum“ sem settar eru fram í 6 . tölulið er ekki fremur en áður gerð grein
fyrir því að talið sé að bankastjórnin hafi brotið
gegn þeim lögum og reglum sem Alþingi lagði
mesta áherslu á að kannað yrði . Þá er fyrst
og fremst verið að líta til þess hvort „erindi“
Glitnis hafi verið með þeim hætti að til þess taki
stjórnsýslulög nr . 37/1993 . Og ef hvergi var gegn
þeim brotið, hvort þá megi ekki finna sér hald
í hinum óskráðu réttarreglum sem fræðimenn
myndu kalla meginreglu stjórn sýsluréttarins .
Nú er það svo, að þótt vís bendingar væru uppi
um að reyna kynni innan skamms tíma á reglur
seðlabanka um þraut avaralán, þá var slíkt erindi
aldrei borið form lega upp við Seðlabankann . Það
voru hins vegar þreifingar sem bentu til að slíkt
erindi kynni að berast formlega ef grundvöllur
væri fyrir því . Bankaráð Glitnis hafði ekki, svo
mér væri kunnugt, samþykkt að senda formlegt
erindi um þrautavaralán til Seðlabankans . Ef
það hefði verið gert á virkum degi í síðustu viku
september hefði þegar í stað orðið að stöðva
viðskipti með öll bréf er vörðuðu Glitni banka
í Kauphöllinni . Það hefði haft ófyrirsjáanlegar
afleiðingar fyrir allt bankakerfið . Þá hefði legið
fyrir ákvörðun sem sýndi að bankinn væri
kominn í þrot, án þess að nokkur ákvörðun
gæti legið fyrir um hvort eða hvernig stjórnvöld
ætluðu að bregðast við . Sömu áhrif hefði það
haft ef það hefði spurst út að Seðlabankinn
hefði gert virka viðbragðsáætlun, kallað saman
fjölmennan starfshóp, kallað menn heim úr
sumarleyfi vegna þess að fram væri komin
beiðni um þrautavaralán hjá bankanum . Það
kann að vera ástæðan fyrir því að ekkert slíkt
formlegt erindi var borið upp við Seðlabankann
og ekki samþykkt í bankaráði Glitnis, svo mér
sé kunnugt . Þannig að slíkt erindi var ekki
formlega til meðferðar og því er ekki hægt að
vera með þær vangaveltur um stjórnsýslulega
meðferð sem nefndin gerir í þessum tölulið .
Eina formlega ákvörðunin sem taka þurfti var
ákvörðun ríkisstjórnarinnar, og hún var svo
sannarlega ívilnandi . Mér þykir ósennilegt að
finna megi aðra ákvörðun sem ívilni meir einka­
fyrirtæki af hálfu hins opinbera en þarna stóð
til að gera . Hæstaréttardómurinn sem nefndin
vitnar til í þessum kafla einum, geymir örstuttar
hugleiðingar um fágaða stjórnsýslu . Eiga þær
ekki við um það viðfangsefni, sem nefndin
orðar í þessum tölulið .
7
Í 7 . tölulið gætir enn þeirrar viðleitni nefnd­ar innar, sem gengur þvert á lög, sam starfs­
samninga, áminningar umboðsmanns Alþingis
og ritverk fræðimanna, að gefa til kynna að
Seðlabankanum hafi verið rétt að ganga inn
í skýran verkahring Fjármálaeftirlitsins og í
þetta sinn með vísun til lagagreinar sem átti
að auðvelda Seðlabankanum að safna upp­
lýs ingum sem áttu að gagnast honum á hans
verk sviði, fyrst og fremst hagsýslugerðar
eins og sést þegar greinin í heild er skoðuð .
Margreynt var að bankarnir samþykktu ekki
að þessi lagagrein dygði bankanum til að afla
sér tækra upplýsinga eftir sínum hentugleikum
og myndu margir segja að hér sé lagt til að
laga heimild sé í raun misnotuð með oftúlkun
langt umfram orð hennar og efni . Þá er þess
að geta að eftir að beiðni um þrautavaralán
og síðar um lán á hluta gjaldeyrisvarasjóðsins
lá í loftinu, hélt bankastjórnin fundi með
yfirmönnum Fjármálaeftirlits þar sem farið var
yfir þá kosti sem fyrir hendi væru . Vafalaust
hlýtur að vera að Fjármálaeftirlitið, sem gat
eitt farið og sótt þær upplýsingar sem um var
að tefla, ef að bankar þumbuðust við að veita
þær, hefði aðvarað Seðlabankann ef þar væri
hætta á ferðum . Þess utan var engin ástæða til
É g hef einnig efasemdir um að skortur á notkun þess tiltekna
eyðublaðs, sem nefndin getur
sérstaklega um, hafi haft veruleg
áhrif á örlög íslensku bankanna .