Þjóðmál - 01.06.2010, Síða 118

116 Þjóðmál SUmAR 2010
Íslandsveiðar Frakka voru stór kapítuli í okkar
þjóðarsögu algerlega órannsakaður .
Vigdís dóttir hans, franskmenntuð, hafði
fundið fyrir þessari vöntun líka og haft áhuga á
málinu . Faðir hennar hvetur hana nú til að taka
sér hvíld frá kennslu og fara út til Frakklands
og glugga þar í franskar skýrslur, dagbækur og
dagbækur skipa .
Þar voru náttúrulega mestar heimildirnar að
sækja í skýrslur sjóliðsforingjanna á eftirlits ­
skipunum . Þeir færðu skilmerkilega skýrslur um
ganginn í skútumennskunni á Íslands mið um .
Þarna grúfði blessaður forsetinn okkar sig yfir
rykföllnum skjölum inni á rykfölln um söfnum
með borgarlífið iðandi utan við gluggann . Ég sá
hana fyrir mér unga og fallega konuna í blóma
lífsins í þessu grúski og annar lega umhverfi .
Nú hefur forsetinn líklega séð að ég var að
hugsa, því erfiðleikarnir við það koma alltaf fram
á andlitinu á mér, það herpist allt við áreynsl una .
Forsetinn hefur getið sér til um spurningu mína .
Hann sagði án þess ég spyrði, að hann hefði verið
orðinn þreyttur eftir erfið kennslustörf í tíu ár, og
þurft að hvíla sig frá þeim . Svo þegar faðir Vig­
dísar hvatti hana og sagðist myndi styrkja hana
til þessa verkefnis, tók hún því fegin, því að
einnig henni lék forvitni á þessum Íslandsveiðum
Frakka, þjóðar, sem hún hafði sótt menntun sína
til og hafði svo miklar mætur á, og vildi auka sam­
band sinnar þjóðar við . Hún vissi að Íslands veið­
arnar höfðu verið þó nokkuð mikilvægur þáttur
í efnahagslífi Frakka, auk þess sem fyrr segir, að
þennan þátt átti algerlega eftir að rannsaka í ís­
lenzku þjóðarsögunni .
Þarna sat framtíðarforsetinn við þessa iðju vet­
ur inn 1970–1971 og var alltaf að rekast á sitt hvað
forvitnilegt og fróðlegt í frönskum gögnum .
Forsetinn á í sínum fórum mikinn búnka af minniskompum og minnislöppum, en
þar er allt ritað á frönsku . Ég kann ekki annað
mál en bolvísku og talaði hana við forsetann,
og hann var þar heima, því að hann kann
einnig það mál eins og svo mörg önnur, enda
er vísa séra Þorvaldar, afa forsetans, ort á því
máli fornu; amma mín hét Valgerður, og hana
nefndi afi ævinlega Valgerdi . Og svo er það
hart við ef voði steðjar að . Ég færði vandann á
hendur forsetanum sjálfum og spurði:
– Hvað ber manni að segja þegar forseti
þjóðarinnar segir „sæll og blessaður“?
– Nú, sæl og blessuð!
(Það geta fleiri verið snarráðir en sjómenn .)
Svo brosti forsetinn og brosið byrjaði í aug­
unum eins og það bros gerir jafnan sem kemur
innan frá, og breiddist út um andlitið og
þaðan í gegnum brjóstkassann á mér beint inn
í hjartað, þar sem það hreiðraði um sig . Ef ég
hefði verið snjókarl hefði ég bráðnað í poll við
fætur forsetans . Ég fann forsetaveikina læsast
um mig .
Þú vildir tala við mig um franskar skútur, sagði forsetinn .
Nú kom sér aftur vel að forsetinn sá ekki
hvað ég hugsaði . Ekki að það væri neitt ljótt, en
líklega ekki fremur passandi en hið fyrra . Það var
nefnilega rétt komið fram á varir mínar: „Nei, það
vil ég alls ekki lengur,“ en ég náði því og jánkaði
forsetanum . Skútur voru það sem ég þurfti að
ræða um við hann . Og forsetinn bauð mér inn
á skrifstofu sína og setti mig þar niður í stól og
settist gegnt mér hinumegin í skrifstofunni . Við
kölluðumst á og ég var öruggur með allar mínar
hugsanir og hefðu þær þó vel mátt koma í ljós, því
að ég hugsaði allt gott um forsetann og því meira
sem lengra leið á samtalið . Fróðleikur hans var
mikill um franskar skútur og franskt skútulíf, og
hann blandaði frásögn sína skemmtilegheitum .
Ég væri ekki hissa á því, þótt forsetinn sækti það
til hans afa síns, séra Þorvaldar í Sauðlauksdal,
sem orti þessa vísu upp á vestfirsku þegar hann
fékk orðu:
Fálkatyrdill fenginn er,
feikna virding telst mér það,
en svarið yrdi ördugt mér,
ef þú spyrdir fyrir hvað .
Það hljóta að hafa leynst drjúg skemmtileg heit
undir hempu þessa karls .
Finnbogi Rútur Þorvaldsson var alinn upp
í Sauðlauksdal og þekkti til Fransmanna . sem
leituðu mikið inn á Patreksfjörð eins og alla
Vestfirði og Finnboga hefur verið ljóst að