Morgunblaðið - 12.04.1979, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. APRIL 1979
15
„Smáfís í
nefkóng“
„Þú eignast trú ungur að árum?“
„Spor mín markast til trúar við
15 ára aldur. Þá eignast ég iðrun
og afturhvarf og tek mér andlega
bólfestu í söfnuði hvítasunnu-
manna og þar hef ég verið á þessu
ári í 40 ár.
Ég ólst upp á útvegsbónda-
heimili þar sem var fjöldi
vermanna og allt snerist um fisk
og útveg. Mér eru mörg atvik
minnisstæð frá bernsku minni,
m.a. féll það i minn hlut bráðung-
um að færa kaffi í fiskkró föður
míns. Þá voru hitabrúsar ekki til,
en flöskur látnar í sokk. Á heimili
Einarsdóttir, dóttir Salvarar
Snorradóttur og Einars Þorsteins-
sonar, sem var fjórði maður í
beinan karllegg frá Fjalla-Eyvindi
x Jónssyni, en Salvör var í
\ \ fjórða lið frá
\ * \ Presta-Högna
Sigurðssyni.
Þarna koma
miklar
andstæður
saman og
sviptingar
i mannlífs-
Kátfnm
var tíundi
maðurinn frá
Guðbrandi
biskupi
Þorlákssynl í
móðurlegg. Afi minn
átti 31 barn
með 7 konum, þar var enginn doði
í honum, en faðir minn dó síðastur
af þeim hópi 25. október 1977.
Orðhákar ætluðu að gera sér
mat úr sögu Jóns. Lífið mætti
honum með vonbrigðum og erfið-
leikum í ástarnálum, en sem bóndi
var hann bjargvættur sveitarinnar
á sinni tíð, galinn kynslóð á undan
sinni samtíð. Þegar iðjuleysi og
doði ríkti yfir flestum gerði hann
stíflur og bjó til vatnsveitur á lönd
sín. Þegar komið var fram í júní
rauf hann stíflurnar og hafði út
kafagras. Heyskapur hans var
þannig, að hann batt ekki í bagga,
heldur sló og sló og hálfþurrkaði
heyið og setti í galta, sem hann ók
síðar heim í garða á sleðum á
haustdögum. Kristján í Reykjadal
og Þorsteinn i Fagradal voru hjá
honum um tíma og sögðu að hvergi
hefði þeim liðið betur. Jón var
hestamaður mikill og þótti kenj-
óttur með hesta, hann ræktaði
steingrátt kyn.
Ég var samtíða Einari Þor-
steinssyni afa mínum, sem var
sandaformaður í 33 vetrarvertíðir
og fiskaði mest við Dranga. Hann
var laginn við stórlúðuna. Þá
stunduðu Landeyingar Dranga-
ferðir og meðal hlunninda sem
Krosskirkja í Austur-Landeyjum
átti var sölvafjara í Þúfudrangi í
Þrídröngum. Ég hafði það gott af
kunnum mínum við afa minn, að
hann hálfblindur bað mig um að
lesa fyrir sig Passíusálma Hall-
gríms Péturssonar og gerði ég það
tvo vetur í röð, 50 daga hvorn
vetur. Síðan hefur Hallgrímur
Pétursson verið mitt uppáhalds-
skáld og innihald ljóða hans mér
kært næst heilagri ritningu. Afi
gerði meira, hann gaf mér að
leslaunum Vasenhúsbiblíu, 4. út-
gáfu á íslenzku, prentaða í Kaup-
mannahöfn 1747. Var hún ættar-
gripur frá Ögmundi Högnasyni
presti á Krossi og er nú í eigu
Guðna sonar míns. Þarna myndað-
ist kveikja að því, að ég á allar
biblíur sem út hafa komið á
íslandi á íslenzku í upprunalegu
bandi og útgáfu, nema Guðbrands-
biblíu, hana á ég ljósprentaða. Af
15 útgáfum Nýja testamentisins á
ég 13.“
Rœtt við
EinarJ. Gtsla■
son forstöðu-
mann
Fíladelfíu
föður míns var í nær 40 ár Sveinn
Ketilsson frá Skála undir Eyja-
fjöllum. Það var í byrjun júní árið
1930, ég var þá 7 ára, og var vakinn
klukkan 8 til þess að færa Sveini.
Þegar ég kem niður Vestmanna-
braut var þar mannsöfnuður
mikill, prúðbúið fólk. Svein
Scheving lögregluþjón á Hjalla
þekkti ég. Stóð hann þar hjá
Kristjáni konungi X og var kóngur
þá önnum kafinn við þá virðulegu
athöfn að kenna götu við sjálfan
sig í Vestmannaeyjum, Hilmis-
götu, sem er eina konungsgatan á
Islandi. Er fylkingin gekk norður
Bárugötu að lokinni nafngiftinni
var ég nálægt kóngi og hafði
gaman af, og þegar beygt var inn á
Strandveg til austurs var fiskkró
föður míns á vinstri hönd. Þar var
Sveinn að vaska fisk. Kristján
konungur X gekk inn í fiskkróna
og inn fyrir fiskborð og ég inn
fyrir kóng og Svein. Er mér
minnisstætt þegar kóngur tók af
sér gulan, fínan hanska og Sveinn
af sér blautan sjóvettlinginn og
þeir heilsuðust.
Áfram hélt fylkingin niður
Bæjarbryggjuna og um borð í skip
konungs á leið til Þingvalla-
hátíðarinnar.
Gárungarnir gerðu sér mat úr
konungsheimsókninni. Sveinn
Ketilsson tók mikið í nefið og þótti
gott. Vildi hann konungi vel, en
málakunnáttan var ekki jafn klár
og greip Sveinn þá til þeirrar
dönsku sem gárungarnir höfðu
búið til og samkvæmt sögunni á
hann að hafa sagt um leið og hann
gaukaði bauknum að kóngi:
„Smáfís í nefkóng." Sveini varð
raun að þessari konungsheimsókn
er frá leið.
Samdi við
austanáttir
Atlantshafsins
Og við vikum talinu að hvers-
dagsbaráttunni, hinu daglega
brauðstriti:
Mágur föður míns, Snorri
Þórðarson í Steini, var mikill
fjallagarpur og oft tók hann Gísla
föÓur minn með sér i fuglaferðir,
en pabbi lagði til bát sinn og
skjögtbát. í sinn hlut fékk hann
fugl sem allur var nýttur heima.
Dag eftir dag var reyttur fugl og
verkaður og lögðust þar allir á eitt,
bæði krakkar og fullorðnir. Það
var aldrei iðjuleysi og því síður
verkfall á heimilinu, það varð að
breiða fiskinn og þurrka hann,
afla heyja, því að við höfðum
ávallt tvær kýr og einnig kindur.
Faðir minn var vinnusamur
maður, samningar hans í lífsbar-
áttunni voru við austanáttir
Atlantshafsins, hann fór aldrei í
verkfall og kaus alla tíð Sjálf-
stæðisflokkinn. Hann kom með
tvær hendur tómar úr Rangár-
þingi og gerðist sjómaður og síðar
útvegsbóndi í Eyjum, en hann átti
báta i tugi ára. Sex sinnum missti
hann út menn en náði öllum inn
aftur.
Eftir að fiskur hafði verið
þurrkaður, tók við áhnýting öngul-
tauma, gerðir voru steinahankar
og upp úr hátíðum voru vermenn
komnir, sömu menn ár eftir ár og
sumir komu allt að 20 vertíðir í
röð.
Sjánæstu síðu