Morgunblaðið - 12.04.1979, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. APRÍL 1979
35
Lestur aösendra handrita
og prófarkalestur
stjórnin er líka ómissandi hluti
dagblaðs og því hlaut svo að fara
að tæknin kæmi þar líka inn fyrir
dyr í frjekara formi en rafmagns-
ritvélum. Á slíkum þröskuldi
stendur Morgunblaðið nú.
Um leið og tæknimennirnir ráku
augu sín inn á ritstjórnina, sáu
þeir að á ritvélastiginu átti sér
stað tvíverknaður í framleiðslu
blaðsins, til dæmis það, að blaða-
menn skrifa fyrst sín handrit, sem
síðan eru aftur sett frá orði til
orðs af starfsfólki tæknideildar-
innar. Slíkan tvíverknað þoldu
tæknimennirnir ekki, enda auðvelt
að sýna fram á, hvaða áhrif hún
hefði á þá einingu, sem í hagfræði-
heiminum nefnist kostnaður á
framleiðslueiningu, og hefur auð-
vitað sitt að segja varðandi endan-
legt verð blaðsins.
Og tölvutæknin kom með svarið.
Nothæfar aðferðir til að koma í
veg fyrir slíkan tvíverknað í fram-
leiðslunni, eins og að framan er
nefndur, voru fundnar upp og hafa
nú verið notaðar um árabil á
blöðum, einkum í Bandaríkjunum,
en á síðustu árum víða um veröld-
ina.
Þessar aðferðir eru einkum
tvær. Önnur byggist á því að
blaðamaðurinn skrifi á ritvél, sem
skilar efninu þannig, að sérstök
lestrarvél getur umbreytt því í
tákn, sem aðrar vélar vinna síðan
úr. Hin aðferðin byggist á því að í
stað ritvélar vinnur blaðamaður-
inn á tölvuskerm, sem er tengdur
borði líku því sem er á ritvél, en þó
öllu margbrotnari. Það, sem blaða-
maðurinn skrifar, kemur þá fram
á skerminn og frá þessu tæki er
svo textinn fluttur í móðurtölvuna.
Morgunblaðið hefur veðjað á
síðarnefndu aðferðina.
Setur bæði
meginmál
og fyrirsagnir
Tölvan, sem Morgunblaðið hefur
keypt og er nú að taka í notkun er
bandarísk, smíðuð af bandaríska
stórfyrirtækinu Digital Equip-
ment Corporation, en forskriftin,
sem notuð er við gerð blaðsins er
búin til af norska fyrirtækinu
Comtec A/S í Þrándheimi. í raun
er tölvan þannig gerð að hún getur
nánast gert allt milli himins og
jarðar, sem tölvum er ætlað að
gera, en þá þarf aðeins að skipta
um forskriftardisk. En sú for-
skrift, sem Morgunblaðið notar er
til þess að framkvæma það verk-
efni, að setja lesmál í Morgunblað-
Björn Thors tæknistjóri Morgunblaðsins við seguldisk móðurtölvunn-
ar, sem geymir forskrift hennar.
stafagilda, þ.e.a.s. bókstafi. Hvert
Morgunblað, sem kemur út dag-
lega er á bilinu 300 til 400 þúsund
stafagildi, þannig að minni tölv-
unnar getur geymt í raun efni 65
til 85 tölublaða Morgunblaðsins,
og lýsir það bezt getu tölvunnar og
möguleika hennar til að muna
efni. Við þessa tölvu, eru tengdir 6
skermar, sem fjölgað verður í
framtíðinni, og blaðamenn og fé-
lagar í Hinu íslenzka prentarafé-
lagi vinna á. Hver skermur er i
raun sérstök tölva, sem hefur
minni sem er 10 þúsund stafagildi,
en það jafngildir um það bil 2 '/2
lesmálsdálki í Morgunblaðinu. Við
tölvuna eru einnig tengdir svokall-
aðir ritarar, sem eru mjög fljót-
virkir og um leið og frétt er send
inn á minnið, rita þeir útskrift af
henni til þess að unnt sé að
Ieiðrétta fréttina, ef einhverjar
ritvillur leynast í henni. Þegar
fréttin hefur síðan farið í öll
vinnslustig, er hún með sérstöku
boðmerki til tölvunnar sett út á
ljóssetningarvél og úr henni kem-
ur hún á ljósmyndapappír eins og
hún birtist í Morgunblaðinu.
Sjá næstu síðu
Á ÞESSARI teikningu má sjá
uppsetningu á kerfi því, sem
Morgunbladið er að taka í notkun.
Ef frétt er fylgt frá upphafi til
enda í kerfinu. þá verður hún fyrst
til á skermi blaðamannsins, sem
síðan sendir hana á seguldisk í
móðurtölvunni, sem geymir frétt-
ina. Þar er fréttin. þar til þeir, sem
sjá um útlit blaðsins, kalla fréttina
upp á skerm hjá sér. Þeir gefa
leturfyrirskipanir, en eftir að það
hefur gerzt, fer fréttin aftur inn á
minni móðurtölvunnar. Næst
kallar tæknideildin upp fréttina til
leiðréttingar. Ef um er að ræða
frétt, sem á að fara í það blað, sem
er í vinnslu. fer fréttin á Ijós-
setningavélina. sem býr til endan-
lega mynd af henni eins og hún
hirtist í blaðinu. Ef fréttin á að
koma næsta dag á eftir, bíður hún í
minni tölvunnar, þar til á að nota
hana. Ef hins vegar er um grein að
ræða, sem ekki á að nota fyrr en
einhvern tíma seinna, getur verið
gott að taka hana engu að síður út
úr minni tölvunnar. Er þá unnt að
senda greinina út á gatnra. sem
gatar hana á strimil. Þessi strimill
er síðan geymdur, þar til ákveðið
er að birta greinina og hefur
Ijóssetningarvélin þá einnig mögu-
leika á að lesa hana beint a/
strimlinum. Aðsendar greinar /ara
hins vegar beint úr handritalestri í
setningu á skerma í tæknideild
Morgunblaðsins og eru síðan leið-
réttar með sama hætti og það efni,
sem kemur frá blaðamönnunum.
ið, bæði meginmál og fyrirsagnir
og skilar hún efninu eins og það
birtist lesendum blaðsins.
Til þess að starfsfólk Morgun-
blaðsins geti starfað við þessa
tölvu, þarf það að læra að tala við
tölvuna á hennar eigin máli. Nauð-
synlegt er að geta gefið henni
fyrirskipanir um það, hvað hún
skuli gera og hvernig. Til þess að
það megi takast fylgir tölvunni
mikill doðrantur, sem er leiðarvís-
ir að notkun hennar. Ennfremur
kom hingað til lands og dvaldist í
nokkrar vikur tæknifulltrúi frá
Comtec, Arne Kristiansen, verk-
fræðingur, sem tók nokkra af
starfsmönnum blaðsins á nám-
skeið, sem stóð í hartnær hálfan
mánuð. Undirritaðir voru á þessu
námskeiði og ákváðu í kjölfar þess
vísdóms, sem þeir öðluðust að
kynna tölvuna lítið eitt fyrir les-
endum blaðsins.
26 milljón
stafagildi
Tölvan er ein stór móðurtölva,
sem munað getur 26 milljónir
LITSJOIMVARPSTÆKI
m/sjálfvirkum
stöövarveljara
BORGARTÚNI 18 REYKJAVÍK SlMI 27099