Morgunblaðið - 09.04.1980, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 9. APRÍL 1980
39
Hjónin frá Hesti í Önundarfirði:
Sveinfríöur Siguröardóttir
og Guðjón G. Guöjónsson
Sveinfríður
Fædd 22. ágúst 1901.
Dáin 25. marz 1980.
Guðjón
Fæddur 28. september 1897.
Dáinn 29. marz 1980.
Þann 25. fyrra mán. andaðist á
sjúkrahúsi hér í borg Sveinfríður
Sigurðardóttir fyrrum húsfreyja á
Hesti í Önundarfirði. Og áður en
sú vika var liðin, hafði Guðjón
eiginmaður hennar andast á sama
sjúkrahúsi.
Sveinfríður og Guðjón byrjuðu
búskap á Efstabóli í Önundarfirði
og bjuggu þar, uns þau festu kaup
á Hesti í sömu sveit og bjuggu þar,
uns þau brugðu búi og fluttu til
Flateyrar og síðan til Reykja-
víkur.
Þeim var 13 barna auðið. 6
þeirra dóu í frumbernsku, en 7
komust til fullorðinsára. Allt hið
efnilegasta fólk. Þau eru Þorvarð-
ur kvæntur Sigríði Halldórsd.,
eiga 3 börn, Hervör gift Guðmundi
Egilssyni eiga 5 börn, María ógift,
Helga gift Pálmari Þorsteinssyni,
eiga 5 börn, Svava, heitbundin
Jóni Má Smith, eiga 2 börn,
Hafsteinn, ókvæntur, Sveinbjörn
kvæntur Halldóru Sölvadóttur,
eiga 3 börn.
Var alla tíð mikið ástríki milli
foreldra og barna. Tvö barna
þeirra voru heyrnarskert frá fæð-
ingu, en annars prýðilega gefin.
Það sem mest einkenndi þau
hjón, var handlagni og snyrti-
mennska svo af bar. Var sama,
hvort þau bjuggu í fátæklegum
bóndabæ eða í nýtízku húsi í
Reykjavík.
Eftir að þau hjón fluttu til
Reykjavíkur vann Guðjón fyrst í
Trésmiðjunni en síðan hjá
Reykjavíkurborg, en Sveinfríður
vann í frystihúsi.
Það er margs að minnast, þegar
góðir grannar eru kvaddir.
Guðjón var mjög laginn við
allar smíðar og nærfærinn við að
hjálpa skepnum. Var því oft leitað
til hans af nágrönnunum. Öll sú
hjálp var látin í té með glöðu geði.
Sveinfríður var mjög hneigð fyrir
alla handavinnu og iðjusöm, svo
aldrei féll henni verk úr hendi.
Þau hjón höfðu mikið gaman af
lestri góðra bóka, og áttu þau gott
bókasafn.
Eftir að heilsu tók að hnigna og
þau voru hætt að vinna hjá öðrum,
leitaði hugurinn heim á æsku-
stöðvarnar. Guðjón var maður
með afbrigðum átthagakær.
Hvergi undi hann sér betur en
heima á Hesti. Þar skUdi ekkert
til sparað að lagfæra og bæta
gamla íbúðarhúsið og fá rafmagn
og önnur þægindi. Dvöldu þau
hjón þar á sumrin með aðstoð
barna og tengdabarna.
Margir voru þeir, sem komu að
Hesti og rifjuðu upp bömlu kynni.
Þar á meðal við, gömlu grannarnir
frá Hóli, sem haldnir voru sömu
þrá að dvelja á æskustöðvunum,
meðan sumarsins naut.
Við kveðjum þau hjón með
innilegu þakklæti fyrir allt gott á
liðnum samverustundum. Börnum
þeirra og öðrum aðstandendum
vottum við innilega samúð.
„Ok þó að harmur strjúki sárt og svalt
«>K söknuðurinn haldi föstu taki
hve rikt og Ijúft að hafa átt það allt
ok eÍK» þeirra tfóðu fylKd að baki.“
(G.I.K.).
Margrét Guðmundsdóttir
frá Hóli.
í dag fer fram útför hjónanna
Sveinfríðar 'Sigurðardóttur og
Guðjóns G. Guðjónssonar, Laug-
arnesvegi 40 hér í borg. Áður
bjuggu þau á bænum Hesti í
Önundarfirði. Skildu fáir dagar
þau. Hún lést að morgni 25. mars,
en hann aðfararnótt 29. mars.
Bæði höfðu þau átt við nokkra
vanheilsu að stríða undanfarið.
Það kom því kunnugum ekki á
óvart þó senn kæmi að ævilokum.
Guðjón var fæddur 28. október
1897 að Kirkjubóli í Valþjófsdal.
Voru foreldrar hans Guðjón Sig-
urðsson og Helga Einarsdóttir,
sem þá voru þar í húsmennsku.
Eignuðust þau 9 börn og eru
fjögur þeirra eftirlifandi: Jóna,
Ágústa, Hólmfríður og Guðbjart-
ur sem býr á Flateyri.
Guðjón stundaði nám tvo vetur
á Búnaðarskólanum að Hólum í
Hjaltadal og reyndist það honum
haldgott veganesti síðar á lífsleið-
inni. Þar voru einnig samtíma
honum góðir grannar úr sveitinni,
Magnús Jónatansson mágur hans
og Halldór á Kroppstöðum, Skúli
á Vífilsmýrum og fleiri. Þessum
mönnum bast Guðjón ævilangt
vináttuböndum svo aldrei féll
skuggi á.
Sveinfríður var fædd að Gils-
brekku við Súgandafjörð, 22. ágúst
1901 en þangað fluttu foreldrar
hennar aldamótaárið, Sigurður
Jóhannsson frá Hamri í Nauteyr-
arhreppi og Guðbjörg Einarsdótt-
ir frá Selá, Kirkjubóli í Önundar-
firði. Þau eignuðust 4 börn. Þau
voru, talin eftir aldri: Hlöðver,
Sveinfríður, Sigurlaug og Kjartan.
Þau eru nú öll látin. Hlöðver fórst
ungur af bát frá ísafirði sem
ísleifur hét. Eru 2 börn Sveinfríð-
ar og Kjartans skírð eftir Hlöðver.
Hann þótti mesti efnismaður og
var öllum harmdauði.
í Héraðssögu Vestfjarða er
Gilsbrekkuhjónanna nokkuð getið,
og þá öllu meira Sigurðar. Á
þessum árum tilheyrði það tíðar-
andanum að yrkja formannsvísur
og þótti Sigurður Jóhannsson þar
vel liðtækur og eru til afbragsgóð-
ar vísur sem hann orti um ýmsa
formenn í þeirri bók. Sigurði var
svo lýst: „Hann var vel gefinn,
dálítið íbygginn, gamansamur og
kastaði oft fram vísu og var á
margan hátt hinn fimasti".
Guðjón hóf búskap á Efstabóli í
Önundarfirði 1921 í sambýli við
mág sinn Guðmund Friðriksson og
Maríu systur sína. Þremur árum
seinna kom yngismær frá Súg-
andafirði sem síðar varð kona
hans. Þau gengu í hjónaband 1.
nóvember 1925. Voru hjónin sam-
hent við búskapinn og urðu að
vinna hörðum höndum eins og þá
tíðkaðist hjá bændafólki. Margt
mótlætið urðu þau að þola sín
fyrstu hjúskaparár, veikindi og
missi barna. Er það mikil raunar-
saga sem hér verður ekki rakin.
En áfram gekk lífið og eftir
nokkurra ára búsetu á Efstabóli
kaupa þau bæinn Hest af Ágústu
systur Guðjóns og Pétri manni
hennar. Þeim hjónum búnaðist
þar vel. Þetta var alþingishátíðar-
árið 1930. Eftir 7 ára veru þar
höfðu þeim bæst 5 börn. Það var
því orðið þröngt um fjölskylduna í
torfbænum litla. Var þá ráðist í að
byggja steinhús, og var því valinn
staður ofar í túninu, hið fegursta
bæjarstæði. Á þessum árum fóru
flest öll byggingastörf fram með
þeim hætti að bændur í sveitinni
höfðu vinnuskipti og hjálpuðu
hver öðrum. Þegar bærinn að
Hesti var steyptur komu margir
ungir menn frá Flateyri og úr
sveitinni, og hjálpuðu til við
steypuvinnu. Gekk því verkið
fljótt fyrir sig. Tengdaforeldrar
mínir minntust jafnan þessara
tíma með þakklæti í huga til allra
þeirra sem þá, eins og ævinlega,
réttu hjálparhönd.
Á Hesti búnaðist þeim hjónum
vel og hagur þeirra batnaði eftir
að börnin gátu farið að hjálpa til
við búskapinn. Þegar Þorgeir og
Hólmfríður systir Guðjóns hættu
búskap á jörðinni Ármúla, sem
liggur næst þeirra jörð, keyptu
þau jörðina og bættist því gras-
lendi og slægjuland við Hestsjörð-
ina og bústofn þeirra stækkaði.
Þótt Guðjón og Fríða væru að
ýmsu leiti næsta ólík, voru þau
samhent við búskapinn og velferð
heimilisins og búskapurinn gekk
vel seinni árin eins og áður er
getið. Ég hygg þó að hugur
Guðjóns hafi fremur staðið til
smíðanáms og hygg ég víst að þar
hefði hann staðið sig með ágætum.
Guðjón fékkst all mikið við smíðar
samhliða búskap og bera verk
hans merki mikillar handleikni.
Um Fríðu, eins og hún var í
daglegu tali kölluð, er það að segja
að hún var vel greind kona, hafði
mjög gott töluminni, las mikið og
kunni góð skil á efni og höfundum.
Hún átti þá auðvelt með að deila
öðrum fróðleik sínum og oft var
gripið til bókar þegar tími fannst
aflögu frá brauðstriti. Fríða hafði
yndi af útsaum og liggur nokkuð
eftir hana sem ber vitni um
mikinn hagleik.
Rétt ofan við túnfót bæjarins
var barnaskóli sveitarinnar. Held-
ur þætti hann nú lítill og ófull-
kominn í kröfuþjóðfélagi nútím-
ans. Þó gegndi hann því tvíþætta
hlutverki að vera barnaskóli og
danshús. Þegar fólk vildi gleyma
amstri daganna og lyfta sér upp,
þá var dansinn stiginn í skólahús-
inu. Þá voru veitingar hafðar á
Hesti og var því oft margt um
manninn í híbýlum þeirra hjóna.
Vegna þrengsla í barnaskólanum
vistuðust oft kennarar skólans á
Hesti, ungir menn að sunnan sem
voru að hefja sitt lífsstarf sem
kennarar. Húsfreyjan tók þá þátt í
náminu og leysti oft erfið reikn-
ingsdæmi til jafns við kennara og
nemendur.
Börn þeirra Fríðu og Guðjóns,
sem upp komust eru: talin eftir
aldri, Þorvarður, framkvæmda-
stjóri, giftur Sigríði Halldórsdótt-
ur, Hervör, húsmóðir, gift Guð-
mundi Egilssyni verkstjóra, Mar-
ía, húsmóðir, Helga, húsmóðir,
gift Pálma Þorsteinssyni stýri-
manni, Svava, húsmóðir, gift Jóni
Smith léigubílstjóra, Hafsteinn,
klæðskeri og Sveinbjörn bifvéla-
virki, giftur Halldóru Sölvadóttur.
Þegar Guðjón og Fríða hættu
búskap, fluttu þau suður til
Reykjavíkur til þess að geta verið
í návist barna sinna, sem voru þó
nokkur búsett hér. Fyrst í stað
bjuggu þau í sambýli við okkur
hjónin og föður minn, eða þar til
þau fluttu í eigið húsnæði. Síðast
bjuggu þau að Laugarnesvegi 40.
Eftir að Guðjón kom suður,
vann hann í nokkur ár hjá Tré-
smiðjunni hf. við smíðar. Líkaði
honum þar vel enda með þekkingu
og reynslu frá smíðum úr sveit-
inni. Síðustu árin vann hann hjá
Reykjavíkurborg við ýmis störf
uns starfstíma hans lauk þar.
Þegar flestir hugsa sér að setj-
ast í helgan stein og ylja sér við
eld minninga liðinna ára, réðust
þau hjónin í það þrekvirki að
endurbyggja Hest, sem þá hafði
verið í eyði síðan þau fluttu suður.
Hygg ég að slíkt sé heldur óvenju-
legt nú á tímum Mammons og
efnishyggju, en á Hesti höfðu þau
lifað sín manndómsár. Þeim
fannst því þau hafa skuld .að
gjalda við sveitina sína og þar
eyddu þau síðustu sumrum sem
þau lifðu, í snertingu við umhverfi
sem var lengst af þeirra starfs-
vettvangur. Þar höfuð þau alið
börnin upp, þar höfðu ríkt svipti-
vindar sorgar og gleði. Fríða ól
alls 13 börn en 6 þeirra höfðu daíð
í bernsku og tvö barnanna fædd-
ust heyrnarskert, stúlka og dreng-
ur, og er stúlkan nú eiginkona þess
er þetta ritar. Engir styrkir eða
fríðindi voru til þess að létta
mönnum erfiðleika á þessum ár-
um eins og við þekkjum í dag. Það
þurfti því sterkar persónur til að
láta ekki yfirbugast í andstreymi
lífsins.
Þessi litlu minningarbrot um
lífsstarf þeirra hjóna eru táknræn
fyrir elju og þrautseigju þeirra
sem byggðu þetta land.
Ég minnist Guðjóns og Fríðu
með hlýrri þökk fyrir góða við-
kynningu. Ég þakka þeim alla þá
ástúð sem þau auðsýndu mér og
börnum mínum og bið þeim bless-
unar Guðs í nýjum heimkynnum.
Guðmundur Egilsson.
+ Móöir mín BRYNHILDUR MAGNÚSDÓTTIR, Iró Litla Seli Framnesvegi 14, lést 6. þ.m. Þórir Björnsson.

t ANNA KRISTÍN GUÐMUNDSDÓTTIR, Asparfelli 4, Reykjavík, lést á Borgarspítalanum 23. marz. Jarðarförin hefur fariö fram. Aðstandendur.

+ Fööursystir mín GUÐRÚN EYJÓLFSDÓTTIR fró Hvammi í Landssveit, Skeggjagötu 8, andaöist á Landsspítalanum 5. apríl s.i. Fyrir hönd ættingja Árni Einarsson

+ SIGURÐUR SNÆLAND GRÍMSSON, fyrrverandi sérleyfishafi, lést á Borgarspítalanum aöfaranótt 4. aprfl. Börnin.

+ Móöursystir mín GUDRÍÖUR JÓSEPSDÓTTIR, Noröurbrún 1, andaðist í Borgarspítalanum 3. apríl. Fyrir hönd vandamanna Lóra Hjaltested.

+ Maöurinn minn, faöir okkar, tengdafaðir og afi, BJARNI JÓNSSON, Yrsufelli 7, andaöist í Landakotsspítala, föstudaginn 4. apríl.
Rannveig Kristinsdóttír, Guörún Bjarnadóttir, Rúdolf Ólafsson, Sigurbjörn Bjarnason, Sigríður Erla Bjarnadóttir, og barnabörn.

+ Útför móöur okkar og systur ■. DOMHILDAR SVEINSDÓTTUR, fer fram frá Fossvogskirkju, miðvikudaginn 9. apríl, kl. 10.30. Olga Óladóttir, Svanhildur Óladóttir, Kristín Óladóttír, Ólafía Óladóttir, Soffía Sveinsdóttir.