Morgunblaðið - 12.05.1981, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 12. MAÍ 1981
Geir Hallgrimsson formaður Sjálfstæðisflokksins á fundi í Breiðholti:
„Búum við
stöðnun í góðæri“
Stefna núverandi ríkisstjórnar forskrift fyrir atvinnuleysi
Geir Hallgrímsson. formaður Sjálfstæðisflokks-
ins, flutti ræðu um stjórnmálaviðhorfið, atvinnumál
og efnahagsmál á almennum fundi í Breiðholti á
fimmtudagskvöld, og nefndi hann ræðu sína: Er
atvinnuöryggi stefnt í voða? — Stöðnun í góðæri.
Fundurinn var haldinn á vegum Félags sjálfstæð-
ismanna í Fella- og Hólahverfi, og þegar fundarmenn
voru hvað flestir, voru þeir hátt í eitthundrað. Hér á
eftir fer úrdráttur úr ræðu Geirs Hallgrímssonar,
ræðum fundarmanna, fyrirspurnir og svör.
Geir Hallgrímsson sagöi í
upphafsorðum sínum, að í
Breiðholti byggi ungt og at-
hafnasamt fólk, í myndarlegu
hverfi er væri að byggjast upp.
„Við vonum, að þetta fólk hafi
skilyrði til þess að búa vel um
sig og sína, þótt skuggalegt sé
útlits varðandi framtíðarskil-
yrði þess, að menn geti byggt
yfir sig.“
Geir sagði Islendinga búa við
góðæri, meira að segja óvenju-
legt góðæri. „Við höfum átt því
láni að fagna, að náttúruöflin
hafa verið okkur hagstæð, þótt
erfiður vetur sé að baki. Þótt
sjávaraflinn hafi verið tregur
framan af vertíð, hefur hann
verið með eindæmum góður
síðustu vikurnar. Við búum að
vísu við framleiðslutakmarkan-
ir í landbúnaði, og ýmsar
ástæður sem liggja því til
grundvallar, meðal annars
verðbólgan, sem gerir það að
verkum að útflutningur land-
búnaðarafurða er fjarri því að
vera arðbær, þar sem við fáum
aðeins þriðjung af grundvallar-
verði lambakjötsins og rétt
fyrir vinnslukostnaði mjólkur-
afurða. Það liggur því í augum
uppi, að þar er stöðnum þótt í
góðæri sé,“ sagði Geir.
Geir sagði, að magn sjávaraf-
urða hafi aukist um 27% á
síðustu tveimur árum. Hægt
væri að gera ráð fyrir því, að í
ár yrðu veidd 420 þúsund tonn
af þorski, eða helmingi meiri
afli en veiddur var fyrir aðeins
nokkrum árum. „Það liggur í
augum uppi, að við ættum að
geta bætt lífskjörin, þegar um
slíka aflaaukningu er að ræða.
Og hvernig stendur því á því, að
þrátt fyrir þennan aukasjávar-
afla, þrátt fyrir það góðæri sem
til sjávar er, að þá skulum við
nú vera að tala um stöðnun.
Það er staðreynd, að þjóðar-
framleiðslan, sem jókst um
4,6% að meðaltali á síðastliðn-
um áratug, hefur síðustu tvö
árin ekki aukist nema á milli
tvö til þrjú prósent. Og á
yfirstandandi ári er ekki búist
við neinni aukningu þjóðar-
framleiðslunnar.
Þjóðartekjur hafa staðið í
stað síðastliðin tvö ár, og
minnka nú á yfirstandandi ári.
Við verðum því að horfast í
augu við, að það er staðreynd,
að við búum við stöðnun í
góðæri, og við hljótum að spyrja
okkur, hvort hér sé ekki um
sjálfskaparvíti að ræða.
Það er auðvitað verðbólgan,
sá vágestur, sem er höfuð skað-
valdurinn og skýringin á því, að
þessi stöðnun er staðreynd í því
góðæri, sem við þó búum við.
Spurningin er því, hvort ekki
sé ástæða til að óttast atvinnu-
leysi, hvort atvinnuöryggi sé
ekki stefnt í voða, úr því svona
er komið.
Landbúnaður getur áreiðan-
lega ekki bætt við sig fólki, og
það má þakka fyrir, ef þar verða
verkefni fyrir þann fjölda sem
nú starfar að landbúnaði, og
miklu frekar hætta á, að fólks-
flótti verði úr sveitum landsins
og veruleg röskun í byggð, sem
við viljum öll forðast, þéttbýlis-
fólk ekki síður en strjálbýlis-
fólk.
Þótt við ættum að geta vænst
fleiri atvinnutækifæra í sjávar-
útvegi með því að auka full-
vinnslu sjávarafla innanlands,
þá er það fyrst og fremst
iðnaðurinn sem við hljótum að
byggja vonir okkar á.
Auðlindir okkar, moldin,
fiskimiðin, orka fallvatna og
orka í iðrum jarðar, eru slíkar,
að við verðum að vernda þær,
rækta og nýta þær með land-
græðslu og fiskeldi, og síðast en
ekki sízt framkvæmdum í
orkumálum. ,
Vanræksla
Núverandi ríkisstjórn hefur
því miður vanrækt fram-
kvæmdir í orkumálum og
stefnumótun á því sviði. A því
þingi, sem nú situr, höfum við
sjálfstæðismenn flutt þrjár til-
lögur um framkvæmdir í orku-
málum á næsta áratug, þar sem
gert er ráð fyrir virkjunum við
Sultartanga, á Fljótsdal og við
Blöndu. Við gerum ráð fyrir því,
að það sé ekki of mikið í fang
færst að vinna að tveimur
stórvirkjunum af þessu tagi í
einu, og að framkvæmdir við
þær allar þrjár geti skarast að
einhverju leyti.
Það lítur svo út, að Hjörleifur
Guttormsson iðnaðarráðherra
og þingmaður Austurlands sé á
góðri leið með að koma í veg
fyrir Fljótsdalsvirkjun með
tómlæti sínu um uppbyggingu
orkufreks iðnaðar á Austur-
landi. Á sama hátt er allt útlit
fyrir, að Páll Pétursson, for-
maður þingflokks framsóknar-
manna sé á góðri leið með að
koma í veg fyrir Blönduvirkjun,
eða tefja hana, með því að
torvelda samninga við landeig-
endur."
Þá ræddi Geir Hallgrímsson
um hugmyndir sjálfstæð-
ismanna um skipulag orkumála,
en sjálfstæðismenn hafa m.a.
flutt frumvarp þar að lútandi á
þingi. Einnig ræddi hann hug-
myndir sjálfstæðismanna um
uppbyggingu stóriðju hér á
landi, sem jafnframt birtust í
frumvarpsformi á Alþingi í
vetur. I framhaldi af því sagði
hann:
Núverandi ríkisstjorn, og
fyrrverandi ríkisstjórn hafa
ekkert gert í um það bil þrjú ár
í því miði að koma á fót fleiri
fyrirtækjum í orkufrekum iðn-
aði. Málið hefur í raun og veru
verið látið niður falla eftir að
Járnblendiverksmiðjan við
Grundartanga var byggð, og
þessvegna er það erfiðara nú að
taka upp þráðinn, þar sem hann
slitnaði.
Við skulum ekki vera svo
einföld að álíta, að menn bíði í
biðröðum eftir því að reisa hér
fyrirtæki og kaupa af okkur
orkuna. Sannleikurinn er sá, að
það krefst útsjónarsemi og
ákveðinnar sölumennsku, ef við
ætlum að vekja áhuga manna
fyrir því að reisa slík fyrirtæki
hér á landi og selja þeim þá
orku, sem við getum framleitt
úr orkulindum okkar. En það er
fyrst og fremst forsenda þess að
við getum bætt lífskjör okkar,
byggt hér upp heilbrigt þjóðfé-
lag og aukið þjóðarframleiðsl-
una og þjóðartekjur.
Aðgerðarleysi
Iðnaðarráðherra hefur verið
aðgerðarlaus í þessum efnum,
og varðandi orkufrekan iðnað
hefur hann með sínum aðgerð-
um frekar spillt fyrir því, að við
getum laðað fyrirtæki hingað
til þess að kaupa þá orku sem
við getum framleitt, samanber
klaufalega framgöngu hans í
samskiptum við álverksmiðjuna
í Straumsvík vegna súrálskaupa
hennar hjá Alusuisse."
Þá sagði Geir Hallgrímsson:
„Ef við viljum tryggja atvinnu-
öryggi og koma í veg fyrir
atvinnuleysi. Ef við viljum bæta
lífskjör okkar, þá er það algjört
skilyrði, að við hefjumst handa
um að nýta auðlindir okkar,
orkuna í fallvötnum landsins og
í iðrum jarðar. Þá er það engu
síður nauðsynlegt, að við sköp-
um almenn skilyrði fyrir at-
vinnuvegina, fyrir atvinnustarf-
semi, fyrir starfsemi atvinnu-
fyrirtækja.
Stefna núverandi ríkisstjórn-
ar er í raun forskrift fyrir
atvinnuleysi. Afkomu atvinnu-
fyrirtækja er stjórnað ofanfrá,
annarsvegar með gengisákvörð-
unum og hinsvegar með verð-
lagshöftum, til þess að sjá svo
um, að ekkert fjármagn mynd-
ist í fyrirtækjunum, svo að
fyrirtækin eru upp á náð og
miskunn valdhafanna og lána-
stofnana komin.
Það liggur í augum uppi, að
það er vonlaust í bullandi verð-
bólgu að setja gengið fast og
setja á verðstöðvun. Annað
hvort á sér stað, að fyrirtækin
stöðvast og atvinnuleysi heldur
innreið sína, eða að stjórnvöld
gefast upp á föstu gengi og
verðstöðvun, stíflan brestur og
afleiðingin verður, að verð-
hækkanir verða langtum meiri
en ella, og gengisfallið tilfinn-
anlegra.
Við sjálfstæðismenn höfum
bent á það, að lausnin á þessu
sviði er auðvitað aukin sam-
keppni og frjáls verðmyndun.
Með því móti lækkar vöruverð
og verð þjónustu þegar til
lengdar lætur. Miðstýringin
heftir frumkvæði og framtak
manna til þess að auka verð-
mætasköpun í þjóðfélaginu.
Engin stjórnvöld geta með til-
skipunum ákveðið verð á vöru
eða þjónustu, eins og nú virðist
stefnt í, þar sem fjallað er um
verðlagsákvarðanir í verðlags-
ráði, viðskiptaráðuneyti, ríkis-
stjórn, eins og þessir aðilar hafi
vald eða mátt til þess að stjórna
verðlagi í landinu.
Stjórnvöld geta hins vegar
skapað skilyrði fyrir því, að um
heilbrigða verðmyndun sé að
ræða, og hvati sé til staðar fyrir
þá sem láta í té vörur og
þjónustu til að bæta þá þjón-
ustu og keppa sín á milli um
hylli viðskiptavina. Það er eina
leiðin til að lækka vöruverð og
koma í veg fyrir verðbólgu.
Ekki nóg að
í kafi mari
Núverandi stjórnvöldum þyk-
ir ekki nægilegt að sjá svo um,
að atvinnufyrirtækin og at-
vinnuvegirnir mari í hálfu kafi.
Heldur skal svo örugglega geng-
ið frá því, að engin fjár-
magnsmyndun eigi sér stað hjá
atvinnuvegunum, að skattalög-
unum á nú að breyta með þeim
hætti að draga á úr möguleikum
fyrirtækja til að afskrifa vélar,
tæki og birgðir, en það er
forsenda fyrir því, að fyrirtæki
geti aukið framleiðslu sína og
framleiðni, og greitt starfs-
mönnum sínum hærri laun, að
endurnýjun á tækjum sé að
ræða, sem létta starfsmönnun-
um starfið og auka framleiðn-
ina.“
Geir fjallaði þessu næst um
skattamál og þróun þeirra mála
síðustu árin og stefnu Sjálf-
stæðisflokksins í þeim málum.
Síðan sagði formaður Sjalf-
stæðisflokksins: „Skattalögin,
eins og verðlagslögin og aðrar
aðgerðir í efnahagsmálum, virð-
ast miðuð við það að gera bæði
einstaklingana og fyrirtæki háð
valdhöfunum. Hér er raunar um
óskastöðu Alþýðubandalagsins
og kommúnista að ræða. Þeir
vilja skera fyrirtækin svo niður
við trog, að þau þurfi ávallt að
vera háð opinberum valdsboð-
unum, og með sama hætti er
það beinlínis stefna þeirra að
samfélagið, hið opinbera, eigi í
vaxandi mæli að sjá einstakl-
ingunum fyrir ýmiss konar
þjónustu, í stað þess að ein-
staklingarnir hafi valfrelsi til
þess að verja fjármunum sínum
til þeirra gæða, sem þeir kjósa
helzt sér og sínum til handa.
Framsóknarmenn láta til
leiðast á þessari braut ásamt
með kommúnistum, meðan þeir
telja sig geta tryggt hagsmuni
Sambandsins með ákveðnum
forréttindum. Þeir gæta þess
ekki, að þegar tekist hefur að
koma öðrum atvinnurekstri á
kné, þá er og auðvelt að koma