Morgunblaðið - 20.05.1982, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. MAÍ1982
19
Framtíð Reykjavíkur
byggð á þióðlegri menningu
— eftir Ernu
Ragnarsdóttir
Mörg franifaramál hér í
Reykjavík hafa átt upptök sín hér
í Reykjavík. í höfuðstaðnum er að-
alstjórnsýsla landsins, miðstöó
verslunar, vísinda og lista. Vegna
mannfjöldans og tiltölulega
greiðra samgangna á þessu lands-
horni og einnig vegna þess að
helstu samskipti við útlönd fara
hér um, þá skapast hér suðupunkt-
ur hugmynda og umræðna.
Það er mjög mikilvægt að þeir
sem stjórna málum í Reykjavík
skilji ábyrgðina sem þessu fylgir
og þá kröfu að unnið sé af stórhug
og framsækni, að tekin sé forysta
á mörgum sviðum.
Kosið um lífsafkomu
Nú, innan tveggja daga verður
kosið um það hverjir skuli halda um
stjórnvölinn í Reykjavík næstu 4 ár-
in. Enginn vafi er á að kosningin
mun snúast fyrst og fremst um það
hverjum við treystum best til þess
að byggja upp frekara atvinnulíf og
bæta lífskjör fólks í höfuðborginni.
Hvað varðar lífsafkomu hafa Reyk-
víkingar dregist afturúr öðrum
landshlutum og þar verður að gera
stórátak til úrbóta.
Sjálfstæðismenn hafa sett fram
stefnu sína í atvinnu og skattamál-
um sem felur í sér að það stórátak
verði gert ef nægilegur stuðningur
fæst.
En sjálfstæðismenn hafa auk þess
alltaf skilið þörf fólks fyrir tilgang
og innihald í lífi sínu og nauðsyn
þess að Reykjavík sé æði falleg borg
og til menningarauka jafnt fyrir
heimamenn og gestkomandi. Einnig
á því sviði þurfum við að vera í far-
arbroddi sem einhvers konar andlit
og mælikvarði á menningu landsins.
Menningarlegt þjóðlíf
Menning þjóðar er fjölþætt hug-
tak sem snertir flesta þætti daglegs
lífs. Það má jafnvel segja að hvernig
til tekst um menningarstefnu í upp-
eldi, á heimilum, í borgarstjórn eða í
fjölmiðlum, geti skipt sköpum um
hvort árangur næst eða ekki í upp-
byggingu sjálfstæðra einstaklinga
sem afneita hvers konar einhliða
mötun og hafa litla þörf fyrir t.d.
blint lífsgæðakapphlaup sem krydd
eða innihaldi í líf sitt.
Það er líka til marks um menning-
arstefnu hvort umhverfi borga er
hannað og skipulagt með tilliti til
þess að athafnalíf, verslun, mannlíf
og menningarlíf nái að mynda lif-
andi heild þar sem hver þáttur styð-
ur annan; hvort umhverfið er auðugt
og vinsamlegt eða ópersónulegt og
fráhrindandi.
Listirnar, þróaðasta form mann-
legra athafna birtast okkur í verkum
hönnuða og listamanna á ýmsum
sviðum, í verkum sem skila okkur
áleiðis í þróun til þjóðernislegs
sjálfstæðis, sjálfsþekkingar, skapa
tengsl við fortíð og samtímann, veita
okkur þroskandi afþreyingu, fegurð
og „fílósófíu". Listirnar sameina
þjóðir enda er efni þeirra sprottið úr
hugarheimi, hefðum og menningu
fólksins sem mynda þjóðirnar.
Eitt mikilvægasta og jafnframt
vandasamasta hlutverk yfirvalda
hlýtur að felast í því fyrst og fremst
að skapa þá aðstöðu sem slík starf-
semi þarf til þess að geta blómgast
og borið ávöxt, hlúa að vaxtarbrodd-
um nýrra listgreina og vinna að þvf
að listir og menning sé almennings-
eign.
En hvernig er ástandið í þeim efn-
um nú?
Hver er stefna sjálfstæðismanna?
Miðstöð mannlífs
og skapandi lista
Leikfélag Reykjavfkur er eitt
helsta leikhús landsins og ein af
virtustu og frjóustu menningar-
stofnunum borgarinnar. Leikfélagið
hefur starfað óslitið frá upphafi,
rekið af einstaklingum með stuðn-
ingi borgarinnar. Aðstaða öll í
gamla Iðnó er hins vegar afar slæm
og í engu samræmi við kraftmikið
starf þess hæfileikafólks sem þar
vinnur.
Það er álit sjálfstæðismanna að
þessi starfsemi fái verðugan vett-
vang og hafa sett sér það mark að
nýtt Borgarleikhús verði opnað á 200
ára afmæli Reykjavíkur árið 1986.
Kjarvalsstaðir, byggðir í minn-
ingu meistara Kjarvals, var átak
sem bar vott um stórhug þeirra sem
að henni stóðu. Það er mjög mikil-
vægt að hlúð sé að rekstri slíkrar
menningarstofnunnar sem Kjarvals-
staðir eru, af sams konar reisn og
myndarskap.
Það er stefna sjálfstæðismanna að
rekstur Kjarvalsstaða verði tekinn
til gagngerrar athugunar með það
fyrir augum að starfsemi í húsinu
sjálfu og umhverfi þess geti aukist
verulega, þar verði svigrúm fyrir
frumkvæði og blómlegt starf. Það er
forsenda þess að Kjarvalsstaðir geti
þjónað hlutverki sínu sem rismikil
menningarstofnun á sviði lista og
verið miðstöð mannlifs og skapandi
lista fyrir Reykvíkinga og alla lands-
menn.
Tónlistarhús í Reykjavík
Sinfóníuhljómsveit íslands hefur
góðu heilli eignast lagalegan grund-
völl fyrir starfsemi sína, sem á að
tryggja rekstur hennar og afkomu
með traustum stuðningi Reykjavík-
urboigar. Sinfónían á ekkert hús-
næði fyrir starfsemi sína, né hefur
nokkurn tíma verið reist sérstaklega
hannað húsnæði fyrir tónleikahald
eða tónlist í Reykjavík.
Sjálfstæðismenn hafa þá stefnu að
unnið sé að meiri háttar nýbygging-
um til lista og menningarstarfsemi,
einni í senn, og henni lokið áður en
framkvæmdir hefjist við aðra. Það
er álit þeirra að tímabært sé að
hefja sem fyrst undirbúning að
byggingu tónlistarhúss og huga að
samstarfi við ríki og önnur sveitar-
félög um byggingu þess og rekstur.
Hvað varðar beinan og óbeinan
stuðning við einstaka listamenn,
listgreinar eða hópa, telja sjálfstæð-
ismenn það mjög mikilvægt hlutverk
borgaryfirvalda að styðja hvers ko-
nar frjálsa menningarstarfsemi og
nýjar athafnir á sviði lista sem eiga
erfitt uppdráttar í fyrstu; móta þurfi
nýja stefnu um listaverkakaup borg-
arinnar og að haldið verði áfram
veitingu starfslauna til listamanna.
Frutnkvæði og sjálf-
stæði nemenda
í skólum landsins er unnið mótun-
arstarf sem getur skipt sköpum um
Erna Ragnarsdóttir
hvernig nemendum, væntanlegum
þjóðfélagsborgurum, vegnar í lífi
sínu og starfi. Margt hefur verið
rætt um markmið og starfsaðferðir
skólanna á undanförnum árum.
Menn eru ekki á eitt sáttir um
árangurinn en almennt má fullyrða
að ekki er nægilega markvisst unnið
að því að efla frumkvæði, sköpun-
argáfu, alhliða þroska og sjálfstæði
nemendanna.
Það er álit sjálfstæðismanna að
mikilvægur liðurí uppeldi og al-
mennum þroska ungmenna sé
ástundun skapandi lista, það stuðli
að uppbyggilegu tómstundastarfi, sé
eina leiðin til þess að fólk kynnist og
geti tileinkað sér tónlist, ljóðlist,
húsagerðarlist, kvikmyndir, ritlist
eða hvaða grein lista sem er. Stefnan
er sú að hvatt skuli til þess að listir
og hvers konar sköpunarstarf fái
mun meira svigrúm í starfsemi skól-
anna í borginni en verið hefur. Má í *
þvi sambandi nefna sérstaklega
myndlist og hvers konar sjónlistir,
söngmennt, almennt tónlistarnám
og frjálsa tjáningu m.a. í almennu
félagsstarfi skólanna.
íslensk hönnun
forsenda iðnþróunar
Islensk hönnun og listiðn eru
greinar sem hafa verið vanræktar á
Islandi hingað til, en skilningur er
að byrja að vakna á nauðsyn hönn-
unar sem einnar meginforsendu
vöruvöndunar, uppbyggingar
iðnaðar og markaða erlendis fyrir
vörur okkar.
Sjálfstæðismenn hafa haft for-
göngu um þessi mál á Alþingi og
vilja að Reykjavíkurborg hafi þá
stefnu, að styðja við bakið á ís-
lenskri hönnun þar sem mögulegt er
að hafa áhrif, í iðnaði eða umhverf-
inu yfirleitt. í stefnu sjálfstæð-
ismanna felst m.a. að hönnun verði
viðurkennd sem mikilvægur þáttur í
iðnþróun og atvinnuáætlunum
Reykjavíkurborgar, að íslensk hönn-
un verði nýtt sem kostur er í stofn-
unum borgarinnar. Þeir telja einnig
að koma þurfi upp aðstöðu til list-
iðnaðar og handverks í borginni í
samvinnu við félög og einstaklinga,
starfsemi þessi sé ætluð áhugafólki
á öllum aldri og fagfólki sem er að
hefja starfsferil sinn.
List á heimsmælikvarða
Almennt má segja að það sé ekk-
ert vafamál að á íslandi er góður
jarðvegur fyrir gróskumikið og fjöl-
þætt menningarlíf. íslendingar hafa
sýnt að hér hafa sprottið og sprungið
út listamenn á heimsmælikvarða í
mörgum greinum. Allt það framboð
menningarathafna, myndlistarsýn-
inga, leiksýninga, tónleika svo
eitthvað sé nefnt, allt það geysimikla
starf sem unnið er á þessum sviðum
og árangur af þvi, sannar þetta og
sýnir. Þegar hins vegar er litið til
þess þáttar sem snýr að hinu opin-
bera, hvort sem um er að ræða
stefnumótun eða aðrar aðgerðir sem
varða þessi mál, þá blasir við sinnu-
leysi eða í besta falli að stjórnmála-
menn vita almennt ekki að þessi
heimur er líka tii. Síðasta dæmið var
heimsókn á vorsýningu nemenda
Myndlista- og handíðaskóla íslands
um síðustu helgi. Sú stofnun er að
vísu á ábyrgð ríkisins en hún á að-
setur í Reykjavík. Mörg verk þessara
nemenda eru þeim og skólanum til
mikils sóma, fyllilega sambærileg
við verk nemenda í öðrum listahá-
skóium úti um heim, margt í veru-
lega háum gæðaflokki, eftir því sem
undirrituð er fær um að dæma slíkt.
Húsakynni og allur aðbúnaður þess-
ara nemenda og kennara er hins veg-
ar slíkur að það er í hróplegu ósam-
ræmi við innihaldið, verkin, sem þar
eru unnin.
Það vantar mikið á að það fólk
sem tekur þátt í stefnumótun og get-
ur haft áhrif á mikilvægar ákvarð-
anir í þessum málum geri sér nægi-
lega ljósa þá kröfu sem þetta leggur
þeim á herðar, kröfu um að bragur
og aðbúnaður sé í samræmi við það
starf sem unnið er. Það verður að
finna leið til þess að þessi kjarni og
fjöregg þjóðarinnar fái notið sín.
Við sjálfstæðismenn viljum að
stefna okkar í menningarmálum
Reykjavíkur verði framkvæmd.
HANDFÆRAVINDUR
NÆLONLÍNUR
SJÓSPÚNAR M. GEROIR
PIKLAR M. ÚRVAL
HANDFÆRASÖKKUR
HANDFÆRAÖNGLAR
SIGURNAGLAR
HÁKARLAÖNGLAR
SKÖTULÓOARÖNGLAR
KOLANET
SILUNGANET
ÁRAR
ÁRAKEFAR
BJÖRGUNARVESTI
FYRIR BÖRN OG FULLORÐNA
GARÐYRKJUÁHÚLD
SKÓFLUR ALLSKONAR
RISTUSPADAR
KANTSKERAR
GARÐHRÍFUR
GIRDINGATENGUR
GIRÐINGAVÍR, GALV.
GARÐKÖNNUR
GARDSLÖNGUR
VATNSÚOARAR
SLÖNGUKRANAR
SLONGUTENGI
SLONGUVAGNAR
SLONGUGRINDUR
SLÖNGUKLEMMUR
Nota hinir vandlátu
•
GARÐSLATTU-
VÉLAR
HJ0LB0RUR
JÁRNKARLAR
JARÐHAKAR
SLEGGJUR
íslenskir
FÁNAR
Allar stæröir
Fánalínur
Fánalínufestingar
RYÐEYÐIR - RYÐVÖRN
VÉLATVISTUR
í 25 KG BÖLLUM
HVÍTUR OG MISL.
GRISJUR í RULLUM
SÍMI 28855
Opið laugardag 9—12