Morgunblaðið - 11.12.1984, Side 20

Morgunblaðið - 11.12.1984, Side 20
20 MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 11. DESEMBER 1984 RÚLLUGLUGGATJÖLD Nýkomin sending af Pílu-rúllu- gluggatjaldaefnum. Ný mynstur, nýir litir. Úrval af glugga- tjaldaefnum í sömu litum og mynstr- um og Pílu-rúllugluggatjöld. Kreditkortaþjónusta. pílu Pílu-rúllugluggatjöld, Suðurlandsbraut 6, sími 83215 Pottþétt unglingabók Fimmtán ára á föstu, nýja unglingasagan eftir Eðvarö Ingolfsson, er auðvitað opjnska. spennandi 'Og skemmtileg. En hún er ekkfsiöur emlæg og söhn.j því þannig skrifar Eðvarð. Og þannig bækur vilja o unglingarnir eiga og þannig bækur er gaman að gefa þeim. Það er alveg pottþétt! Fimmtán ára á föstu - pottþétt unglingabók! ÆSKAN Laugavegi 56 Simi17336 Don Kíkóti allur Bókmenntir Jóhann Hjálmarsson Nú þegar Don Kíkóti frá Mancha eftir Miguel de Cervantes Saavedra er kominn út á íslensku í þýðingu Guðbergs Bergssonar, samtais átta bindi, þykir hlýóa að minna enn á ný á útgáfuna sem er í flokki Úrvalsrita heimsbókmenntanna hjá Almenna bókafélaginu. Eins og mörgum er kunnugt hafa fáar bækur verið skrifaðar sem kallast geta skemmtilegri en Don Kíkóti. Algengt er að sagan sé gefin út í styttum útgáfum þar sem helstu ævintýri riddarans hugkvæma eru rakin. En Guö- bergur Bergsson hefur með ör- fáum undantekningum fylgt frumútgáfunni frá 1615 og ekki látið sér detta í hug að stytta verkið. Þetta ber að þakka þýð- anda og útgefanda því að með öll- um Don Kíkóta er boðið upp á mikið ævintýri, sannkallaða hátíð fyrir aðdáendur hans. Söguþráöurinn í Don Kíkóta er oft með þeim hætti að hver sagan verður til af annarri. í fyrstu segir frá þeim félögum Don Kikóta og Sansjó Pansa, skjaldsveini hans. En þegar á söguna líður eru félag- arnir oftast staddir á einhverri krá þar sem einhver viðstaddur fer að segja frá. Langar frásagnir leiða hugann frá riddaranum sjálfum, til verða sögur í sögunni og f sumum þeirra er jafnvel staddur höfundurinn, Cervantes. Allt er þetta með kátlegu svip- móti, en stundum er bilið örmjótt Don Kíkóti. Teikning eftir Dali. Miguel de Cervantes Saavedra (1547—1616), höfundur Don Kíkóta. milli angurværðar og gálgahúm- ors. Eins og margir miklir skáld- sagnahöfundar beitir Cervantes þeirri aðferð að skopstæla aðra höfunda í þeim tilgangi að gera sögu sína áhrifameiri. Don Kíkóti er i raun ádeila á „hinar fáránlegu sögur riddarasagnanna", en ætlun höfundarins kemur ekki í veg fyrir að enn ein riddarasagan verður til. En það er vissulega riddari fárán- leikans sem Cervantes skapar og boðskapur hans er sá sami og hjá Voltaire síðar sem komst að þeirri niðurstöðu i Birtingi að mönnum beri fyrst og fremst að rækta garðinn sinn, en ekki eltast við draumsýnir. Þegar Cervantes stöðvar líf Don Kíkóta með hitasótt í bókarlok er honum engin gleði í hug. En með því að segja frá honum hefur hann glatt fólk heima og heiman. Það veit hann. Þýðing Guðbergs Bergssonar er i heild sinni nokkuð góð og er þetta sagt án þess að um fræði- legan samanburð hafi verið að ræða. Að vísu má finna að henni eins og gengur, en því ber ekki að leyna að víða er hún lipur og ekki skortir þýðandann hugkvæmni fremur en riddarann. Galdur, draugagangur, hrekkir Tvær teikningar eftir Halldór Péturason úr Sagnakveri Skúla Gíslasonar. Bókmenntír Jóhann Hjálmarsson Sagnakver Skúla Gíslasonar. Sigurður Nordal gaf út. Halldór Pétursson gerði myndirnar. Önnur útgáfa. Helgafell 1984. Sagnakver Skúla Gíslasonar er gamall kunningi og ómissandi þeim sem hafa áhuga á þjóðsögum og vilja lesa þær í vandaðri gerð. Sigurður Nordal fjallar ítarlega í formála um séra Skúla Gíslason (1825—1888) og gildi hans fyrir ís- lenska þjóðsagnaritun. Er ekki ofsögum sagt að Skúli hafi verið einn hinna fremstu sem lögðu sig eftir þessari grein ritlistar. Galdra-Loftur er meðal helstu sagna sem Skúli skráði. Um gerð Skúla segir Sigurður Nordal að honum hafi þótt hún „að sumu leyti stórfelldari en leikritið" og á við leikrit Jóhanns Sigurjónsson- ar. Það eru óneitanlega magnaðar lýsingar á Galdra-Lofti Skúla Gíslasonar: „Einu sinni fór Loftur heim til foreldra sinna um jólin. Tók hann þá þjónustustúlku á staðnum, járnaði hana og lagði við hana beizli og reið henni svo í gandreið heiman og heim. Lá hún lengi eftir af sárum og þreytu, en gat engum frá sagt, meðan Loftur lifði. Oðru sinni barnaði Loftur vinnukonu á staðnum, og drap hann þá barnsmóður sína með gjörningum. Henni var ætlað að bera aska í eldhús og út því. Voru þeir til flýt- is bornir á nokkurs konar trog- mynduðu verkfæri, er hét aska- floti og tók marga aska í einu. Lét Loftur opnast göng fyrir henni í miðjum vegg, svo hún gekk inn í þau, en sökum þess stúlkan varð þá hrædd og hikaði, hreif galdur- inn, svo veggurinn luktist aftur. Löngu seinna, þegar veggurinn var rifinn, fannst í honum beina- grind af kvenmanni uppistand- andi með askahrúgu í fanginu og ófullburða barnsbein í holinu.” Særingar Lofts eru fyrirferð- armestar í frásögninni, en í heild sinni segir þátturinn mikið i fáum orðum. Sumir þættir Skúla Gísla- sonar eru aftur á móti örstuttir, hann getur á hnitmiðaðan hátt tjáð viðamiklar örlagasögur. Galdur, draugagangur, hrekkir er fátt eitt sem hann hafði unun af að lýsa. Vitanlega er Skúli ekki höfund- ur þáttanna einn. Eins og fleiri skrásetjarar sótti hann margt til heimildarmanna sinna þótt end- anleg gerð sagnanna væri í hans höndum. Halldóri Péturssyni tókst vel þegar hann á sínum tíma skreytti Sagnakver Skúla Gislasonar. Teikningarnar eru að vísu mis- jafnar, en hinar bestu þeirra eftir- minnilegar, ekki síst vegna þess hve húmorinn er ísmeygilegur, svipur á mönnum og dýrum oft broslega fyndinn. það var gott að endurnýja kynni við Skúla Gíslason. Þessi bók þarf að vera til á sem flestum heimil- um.

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.