Morgunblaðið - 11.12.1984, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐLÐ, ÞRIÐJUDAGUR 11. DESEMBER 1984
„Konur sjá oft ekki fram á annað
en skúringafötuna eftir skilnaðu
Rætt við Svölu Thorlacius hrl.
„Enn sem komið er fara fáar konur, sem eru lögfrædingar, út í „praxis",
heldur virðast þær flestar velja sér starfsvettvang innan stjórnsýslunnar eða
dómskerfisins,“ segir Svala Thorlacius, hrl. þar sem hún situr og spjallar við
blaðamann Mbl. — hátt uppi í Húsi verslunarinnar. En þar á tólftu hæðinni
rekur hún lögmannsskrifstofu ásamt manni sínum, Gylfa Thorlacius, og eftir
útsýninu aö dæma ætti þau hjón ekki skorta yfirsýn í málum skjólstæðinga
sinna.
„Við höfum mjög skýra verka-
skiptingu," segir hún. „Við gætum
ekki verið að vasast í sömu málun-
um og í vinnunni höfum við ekkert
sameiginlegt nema skrifstofuna."
Svala hlaut á þessu ári réttindi
til þess að starfa sem hæstarétt-
arlögmaður, þriðja íslenska konan
sem þau hlýtur og sú eina sem nú
starfar við málflutning fyrir
hæstarétti. Hinar tvær voru
Rannveig Þorsteinsdóttir, sem
hlaut réttindin árið 1959, og Guð-
rún Erlendsdóttir, en hún varð
hæstaréttarlögmaður árið 1967.
Vann öll prófmálin
„Viðkomandi lögmaður þarf að
hafa flutt þrjú mál fyrir hæsta-
rétti, hafa starfað sem héraðs-
dómslögmaður í þrjú ár og vera
kominn yfir þrítugt," segir Svala
þegar hún er spurð í hverju hin
nýfengnu réttindi séu fólgin. En
Svala vann öll sín prófmál fyrir
hæstarétti.
„Ég lauk þriðja prófmálinu
fyrir hæstarétti í maí sl. Það sner-
ist um kvaðir á lóð í Hafnarfirði
og ég var verjandi. Fyrri málin tvö
sótti ég fyrir hæstarétti, en þau
höfðu bæði tapast í héraði," segir
Svala.
„Fyrsta málið flutti ég fyrir
steypustöð og má segja að það
snerti marga húsbyggjendur. Því
það er stórt atriði að fólk geri sér
grein fyrir því, að réttur til bóta
vegna steypugalla fyrnist á einu
ári, eins og kom fram í þessu máli,
sem steypustöðin vann.
Annað málið snerti kaupmála
hjóna í skilnaðarmáli og sótti ég
það fyrir eiginkonuna. Eiginmað-
urinn gerði kröfu til íbúðar hjón-
anna og vildi láta ógilda kaup-
mála, sem þau höfðu gert með sér,
á þeim forsendum að hann hefði
haft rangan skilning á eðli kaup-
málans þegar hann var gerður og
haldið að hann gilti aðeins við
andlát annars hjónanna en ekki
við skilnað".
Fréttamennska hjá sjón-
varpinu ekki ævistarf
En Svala hefur komið víðar við
en í hæstarétti og á tólftu hæð í
Húsi verslunarinnar. Þau Gylfi
útskrifuðust saman úr lagadeild-
inni árið 1968 og störfuðu síðan
sem fulltrúar á lögmannsskrif-
stofu. En árið 1970 skildi leiðir
þeirra í lögfræðinni, er Svala
gerðist fréttamaður á sjónvarpinu
og var í því starfi næstu sex árin.
„Ég kunni mjög vel við mig hjá
sjónvarpinu og ég sakna þess enn,
að vissu marki," segir hún. „En
mér finnst fréttamennska ekki til
þess fallin að gera hana að ævi-
starfi, a.m.k. ekki hjá sjónvarpinu.
Á hinn bóginn sakna ég þess
hvað starfið var tilbreytingarríkt.
Maður var alltaf í miðju atburð-
anna og þó að fólk væri e.t.v. á tólf
tíma vöktum þá var vinnunni þó
lokið í það skiptið þegar heim
kom. í lögfræðinni eru málin leng-
ur í gangi — vikur, mánuði og
jafnvel ár.“
Konur — fjár-
mál — skilnaður
Svala er spurð hvort hún sinni
einhverjum sérstökum málaflokk-
um frekar en öðrum og hvort kyn-
systur hennar leiti ef til vill meira
til hennar með sín mál en til
starfsbræðra hennar.
„Þegar ég var við nám fannst
mér mest gaman að refsiréttinum,
en eftir að ég fór að praktisera hef
ég lítið fengist við sakamál,“ segir
hún. „íslenskir lögmenn eru lítið
með sérgreinar, heldur verða þeir
meira og minna að vasast í öllum
Morgunblaöiö/Emilía
Svala Thorlacius hrl. á skrifstofu sinni.
málum. Þó eru óneitanlega viss
mál, sem konur leita frekar með
til þessara fáu kvenna sem eru í
lögmannastéttinni. Það eru mest
skilnaðarmál, skipti á dánarbúum,
slysamál og innheimtur. Reyndar
allt mál sem karlmenn leita líka
til okkar með. En ég býst við því
að mörgum konum finnist þægi-
legra að tala við aðrar konur um
sín mál.“
Svala er spurð hvort eitthvað sé
hæft í því, að hennar dómi, að
margar konur veigri sér við að
sækja um skilnað af fjárhags-
ástæðum.
„Hér gildir helmingaskiptaregl-
an við skilnað, ef ekki semst um
annað," segir hún. „Það er þess
vegna eðlilegt að fullorðnar konur,
sem eru að gefast upp á hjóna-
bandinu, veigri sér við að sækja
um skilnað. Hafi þær engar sjálf-
stæðar tekjur og eigi hjónin ekki
því meiri eignir, sjá þær oft ekki
fram á annað en skúringafötuna
eftir skilnaðinn.
Nú hafa þær rétt á því sem heit-
ir „lífeyrir til rnaka" í eitt ár eftir
skilnað, en hann er oft úrskurðað-
ur um 5—6 þúsund krónur á mán-
uði þetta eina ár. Það sér hver
maður að þetta er ekki mikið og
það er spurning hvort ekki mætti
rýmka þessar reglur eða lengja
tímann, sem þær gilda. Því þessar
konur veigra sér oft við að fara út
á vinnumarkaðinn eftir e.t.v. ára-
tuga störf inni á heimilinu.
Sambúðarfólk stærsta
vandamál sifjaréttarins
En aðalvandamálið í sifjarétt-
armálum í dag er þó sambúðar-
fólkið,“ segir Svala. „Það er út-
breiddur misskilningur að sambúð
gefi sömu réttindi og hjónabandið.
Engin sérstök lög gilda um sam-
búð ógifts fólks. Að vísu er hægt
að gera eignaskiptasamninga, en
slíkum samningi fylgir ekki sjálf-
krafa erfðaréttur né önnur rétt-
indi. Helmingaskiptareglan gildir
ekki við slit á óvígðri sambúð, né
heldur réttur til lífeyris eftir
maka eða setu í óskiptu búi. En
fólk kemur oft eins og af fjöllum
þegar því er skýrt frá þessum
staðreyndum um óvígða sambúð.
Á síðustu árum hefur orðið
hreyfing í þá átt, að dæma aðilum
Sviðsmynd úr Gúmmí Tarzan. MorgunblaSift/Pétur
Húsavfk:
Gúmmf-Tarsan fær
góðar viðtökur
IIÚNavík, 6. desember.
LEIKFÉLAG Húsavíkur frumsýndi
sl. laugardag sjónleikinn GÚMMÍ
TARZAN eftir Ole Kirkegaard í þýö-
ingu Jóns Hjartarsonar, undir leik-
stjórn Oktaviu Stefánsdóttur.
Flestir leikararnir eru ungl-
ingar og þar á meðal Þorgeir
Tryggvason, sem leikur titilhlut-
verkið og gerir það mjög vel.
Framkoma unglinganna er
óþvinguð og frjálsmannleg og
þeim öllum til sóma, enda virðist
leikstjórinn hafa náð góðri stjórn
á hópnum.
Þó þetta sé fyrst og fremst
skrifað fyrir unglinga og börn
hafa allir gaman af á að horfa,
enda hefur sýningunum verið
mjög vel tekið og hafa þegar verið
þrjár sýningar fyrir fullu húsi.
Leikfélagið virðist ætla að
starfa með miklum krafti í vetur,
undir meirihlutastjórn kvenna, en
stjórnina skipa Anna Ragnars-
dóttir form., Ása Gísladóttir,
gjaldkeri, og Snædís Gunnlaugs-
dóttir, ritari, en þær hafa með-
stjórnendur Svavar Jónsson og
Þorkel Björnsson.
Þetta er annað verkefni vetrar-
ins og þegar er hafinn undirbún-
ingur að því að koma á fjalirnar
þriðja leikritinu á líðandi vetri.
Fréttaritari