Morgunblaðið - 02.04.1985, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 2. APRÍL 1985
Um tollgæshistjóra
og hugarflug hans
— eftir Þór Saari
Einu sinni var (og er) tollgæslu-
stjóri og skip að nafni Álafoss.
Þar sem þetta tvennt hefur verið
mikið i fréttum undanfarið og
fréttir af málinu einhliða tel ég
rétt að skýra frá þeirri hlið sem að
farmanninum snýr. Staðreyndin
er sú að háttvirtur tollgæslustjóri
virðist vera maður sem fær vitr-
anir miklar í svefni og munu ekki
margir vera svo heppnir að fá
vitneskju frá óla lokbrá hvernig
þeir skuii haga störfum sínum.
Verður nú reynt að skýra þetta
nánar því eftir síðustu aðgerðir
hans í tollgæslumálum eru menn
vægast sagt mjög undrandi og
reiðir að svona aðgerðir skuli geta
viðgengist. Allt frá því að umrætt
skip Eimskipafélagsins kom til
landsins í ágúst 1980 hefur hann
linnulítið verið með aðdróttanir
um skipið og áhöfn þess. í mót-
tökuathöfn sem haldin var við
fyrstu komu skipsins bauð toll-
gæslustjóri hinn danska skip-
stjóra þess velkominn til íslands
og lét þau orð falla að „á svona
nýju og fínu skipi yrði vonandi
ekki smyglað"! Frá þeim degi hef-
ur hann síðan staðhæft margoft
að fullvissa væri fyrir smygli um
borð, það bara fyndist ekki.
Við farmenn erum ekki heilagir
og vissulega getur það hent, að
einn og einn versli umfram leyfi-
lega upphæð, en þess má geta að
ef við kaupum skópar erlendis er
ekki heimilt að koma með nema
annan skóinn í einu til landsins
vegna hins gífurlega verðmætis
sem tveir skór eru. Ekki efast ég
um að erfitt er að framfylgja slík-
um lögum eins fáranleg og þau eru
og í landi þar sem allir tollar og
skattar eru í samræmi við að
landið eigi i stórstyrjöld skapast
því miður stundum þær aðstæður
að menn reyni að skjóta ýmsum
varningi undan. Sjálfur hef ég
lent í þeirri aðstöðu en árvökulir
tollverðir sáu hvað var og gerðu
varninginn upptækan sem lög
gera ráð fyrir. En ef athugað er
hvaða aðferðum tollgæslustjóri
hefur beitt til að koma höndum
yfir smygl (sem ekki hefur verið
til staðar) kemur í Ijós að þær eru
ekki af smærri gerðinni. Ekki
löngu eftir ummælin frægu „von-
andi verður ekki smyglað hér“,
sendi hann þyrlu Landhelgisgæsl-
unnar til móts við skipið og sigu
fimm menn um borð, tilkynntu
skipverjum að þeir „gætu litið svo
á“ að þeir væru handteknir, leitað
yrði í skipinu og bönnuðu allt tal-
stöðvarsamband við land. Vitan-
lega urðu menn undrandi en eftir
að stórleit hafði farið fram og
ekkert fundist tilkynnti tollgæslu-
stjóri að þeir „væru bara að æfa
ný vinnubrögð" og „að þyrla færi
hraðar en bátur því hefðu hún ver-
ið notuð". Ef þetta er æfing, hvað
verður þá næst á dagskrá hugsuðu
menn.
Næsta atlaga, ekki löngu síðar,
var án þyrlu og þá segist toll-
gæslustjóri hafa upplýsingar
(fengið vitrun) um að heill gámur
fullur af spíra „ætti að vera um
borð en væri það ekki“ og fóru nú
menn að hrista höfuðið. Allt lið
tollgæslunnar var kallað út, jafnt
frivaktir sem menn í sumarfríum,
og var skipinu bókstafleg snúið
við, leitað í bílum manna við land-
ganginn og öll vara í skipinu var
grandskoðuð. Var oft á tíðum ansi
spaugilegt að horfa á þennan
fjölda tollvarða spýta í lófana og
reka prik ofan í tómar olíutunnur
Svona leikaraskapur er
fáránlegur og út í hött
því allt þetta stórkarla-
tal gerði þaö aö verkum
að ættingjar og börn
skipverja uröu enn einu
sinni fyrir aökasti og er
óskemmtilegt til þess að
hugsa aö svona geti
komið fyrir aftur.
eða kíkja í hanskahólf bifreiða.
Varla þarf að taka fram að sú leit
bar heldur ekki árangur og gám-
urinn, sem áhöfnin átti að hafa
falið, kom skömmu síðar með skipi
frá Norðurlöndum og hafði verið I
notkun þar allan tímann. Var
óspart gert grín að atburðum
þessum og talið að draumfarir
tollgæslustjóra væru hafðar að
leiðarljósi. Hann virðist ekki geta
á heilum sér tekið eftir þetta eg
lagði skipið í einelti, fékk meira að
segja tollvörð til að kæra nokkra
úr áhöfninni fyrir valdbeitingu.
Ekki bar það árangur en skipverj-
ar hafa mátt sæta slíkri meðferð
síðan að ekki er nokkru lagi líkt.
Fyrst þurfa þeir að fylla út
skýrslu þar sem tilgreindur er
varningur sá er þeir hafa meðferð-
is, síðan er margleitað í vistarver-
um þeirra, einnig í bílum aðstand-
enda þeirra sem koma að sækja þá
og algengt er að þeir séu jafn-
Peningamarkaðurinn
GENGIS-
SKRÁNING
29. mara 1985
Kr. Kr. TolL
Eia. KL 09.15 Kaap Sala gengi
1 Doilarí 40500 40,620 42,170
I.SLyaad 50544 50,694 45,944
Kaa. dolUri 29,63« 29,726 30,630
lDiHnkkr. 3,6290 3,6936 3,7045
1 Norsk kr. 45776 45911 4,4099
ISawókr. 45685 45821 4,4755
Iftmark 65957 65143 6,1285
1 ft. fraaki 45200 45328 4,1424
1 Bet*. fraaki 0,6564 0,6583 0,6299
I9r. fraaki 155673 15,7137 145800
I Hofl. cffioi 11,7052 11,7399 11,1931
1 V-þ. mark 135029 135421 12,6599
1 fl líra 0,02059 0,02065 0,02035
1 AsotsrT. srh. 15794 15849 15010
i ron. mnwo 05321 05328 05304
ISppesrti 05365 05372 05283
liap.yes 0,16161 0,16209 0,16310
1 frakt puod 41,189 41511 39545
SDR. ISéraL dráttarr.) 40,0754 40,1939 415436
1 Brty. fraaki 0,6493 0,6512
INNLÁNSVEXTIR:
SpahsjóöstMekur------------------- 24,00%
SparajóðirMkningar
nwó 3|a mónaóa upptögn
Alþýöubankinn................ 27,00%
Búnaöarbankinn............... 27,00%
lönaöarbankinn1*............. 27,00%
Landsbankinn................. 27,00%
Samvinnubankinn.............. 27,00%
Sparisjóðir3>................ 27,00%
Utvegsbankinn................ 27,00%
Verziunarbankinn............. 27,00%
imó 6 mónaóa uppsögn
Alþýöubankinn................ 30,00%
Búnaöarbankinn............... 31,50%
lönaöarbankinn1!............. 36,00%
Samvinnubankinn.............. 31,50%
Sparisjóöir3*..................3150%
Utvegsbankinn................ 31,50%
Verzlunarbankinn............. 30,00%
meó 12 mánaóa uppsðgn
Alþýöubankinn................ 32,00%
Landsbankinn...................3150%
Sparisjóöir3!............... 32,50%
Útvegsbankinn................ 32,00%
msó 18 mánaóa uppsögn
Búnaöarbankinn..........
innlánsskírteini
Alþýöubankinn...........
Búnaöarbankinn..........
Landsbankinn...........
Samvinnubankinn.........
Sparísjóöir.........._...
litvegsbankinn..........
Verötryggðir reikningar
mtðaó við lánskjaravísitölu
meó 3ja mánaóa uppsðgn
Alþýöubankinn...........
Búnaöarbankinn.........
lönaöarbankinn11.......
Landsbankinn...........
Samvinnubankinn........
Sparisjóöir3!..........
Útvegsbankinn..........
Verzlunarbankinn.......
meó 6 mánaóa uppsðgn
Alþýöubankinn..........
Búnaðarbankinn.........
Iðnaðarbankinn1).......
Landsbankinn...........
Samvinnubankinn........
Sparisjóöir3!..........
Útvegsbankinn..........
Verzlunarbankinn.......
Ávísana- og hlaupareikningar
Alþýöubankinn
— ávísanareikningar...
— hlaupareikningar....
Búnaöarbankinn.........
lönaöarbankinn.........
Landsbankinn...........
Samvinnubankinn
— ávtsanareikningar...
— hlaupareikningar....
Sparisjóiöir...........
Útvegsbankinn..........
Verzlunarbankinn.......
Stjðmureikningar
Alþýöubankinn2'........
Alþýöubankinn..........
samian — r>©imiii*uin — 10-iar
meó 3ja til 5 mánaóa bindingu
Iðnaöarbankinn.........
Landsbankinn-----------
Sparisjóöir............
Samvinnubankinn........
Útvegsbankinn..........
Verzlunarbankinn.......
S mánaóa bindingu eóa lengur
lönaöarbankinn..............
37,00%
30,00%
3150%
3150%
3150%
3150%
3050%
4,00%
250%
0,00%
250%
1,00%
150%
2,75%
150%
650%
350%
350%
350%
350%
350%
350%
2,00%
22,00%
1650%
18,00%
11,00%
19,00%
19,00%
12,00%
18,00%
19,00%
19,00%
8,00%
.9,00%
2750%
27,00%
2750%
27,00%
2750%
27,00%
30,00%
Landsbankinn.................. 2750%
Sparisjóöir................... 3150%
Útvegsbankinn................. 2950%
Verzlunarbankinn.............. 3050%
Hávaxtareikningur Samvinnubankans: Eftir
því sem sparifé er lengur inni reiknast hærri
vextir, frá 24—32,5%. Vextir tyrstu 2 mán. eru
24% eftir 2 mán 25,5%. eftir 3 mán. 27%, eftir
4 mán, 28,5% eftir 5 mán. 30% eftir 6 mán.
31,5% og eftir 12 mán. 32,5%. Aunnar vaxta-
hækkanir reiknast alltaf frá þvi aö lagt var inn.
Vextir færasl tvisvar á ári og er hæsta ársá-
vöxtun 35,1%. Þegar innstæöa hefur staðiö i
þrjá mánuöi á Hávaxtareikningi er reiknaöur
út Hávaxtaauki sem leggst við vaxtateljara,
svo framarlega aö 3ja mánaöa verötryggður
reikningur hjá bankanum hafi verið hagstæö-
ari en ávöxtun á undanförnum þremur mánuö-
um. Hávaxtaauki er ettir 6 mánuöi reiknaöur á
hliöstæöan hðtt, þó þannig aö viðmiðun er
tekin af ávöxtun 6 mán. verötryggöra reikn-
inga.
Kjörbók Landsbankant:
Nafnvextir á Kjörbók eru 35% á ári. Innstæöur
eru óbundnar en af útborgaöri fjárhæö er
dregin vaxtaleiörétting 2,1%. Þó ekki af vöxt-
um liðins árs. Vaxtafærsla er um áramót. Ef
ávöxtun á 3 mánaða vísitölutryggðum reikn-
ingi aö viðbættum 2,50% ársvöxtum er hærri
gildir hún og fer matiö fram á 3 mánaöa fresti.
Kaskó-reikningur
Verzlunarbankinn
tryggir aö innstæöur á kaskó-reikning-
um njóti beztu ávöxtunar sem bankinn
býöur á hverjum tíma.
Sparibók með sérvðxtum hjá Búnaóarbank-
anum:
Nafnvextir eru 35,0% á ári. Innistæður etu
óbundnar, en dregin er 1,8% vaxtaleiörétting
frá úttektarupphæö.
Vextir liöins árs eru undanþegnir vaxtaleiö-
réttingu. Vaxtatærsla er um áramót. Gerður er
samanburöur viö ávöxtun 3ja mánaöa verö-
tryggðra reikninga og reynist hún betri, er
ávöxtunin hækkuö sem nemur mismuninum.
Ársávöxtun 18 mánaða reikninga er borin
saman vö ávöxtun 6 mánaöa verötryggöra
reikninga. Vaxtafærsla tvisvar á ári.
Sparivettureikningar
Samvinnubankinn............. 27,00%
Inniendir gjaldeyrisreikningsr
Bandarikjadoilar
Alþýöubankinn................ 950%
framt stöðvaðir á leiðinni heim
frá skipi. Upp úr þessu öllu saman
er svo „Hulduherinn" stofnaður,
sem er sérsveit skipuð vöskum
tollvörðum með langa reynslu, og
er hans starf að fara hvert á land
sem er og bjarga ríkissjóði frá
hruni vegna stórsmygls sem ekki
fyrirfinnst. Eru þeir ætíð í við-
bragðsstöðu og leynd yfir öllum
ferðum þeirra mikil, enda eiga
þeir að finna smygl sem er svo
leynilegt að það er ekki til. En
skoðum nú nánar síðasta framtak
tollgæslustjóra og fulltrúa hans er
þeir kepptust við að handsama
ætlaða stórsmyglara þessa lands.
Fyrst kyrrsetur hann skipið á
ytri höfninni, boðar skipstjóra
þess og fulltrúa Eimskipafélagsins
á sinn fund og tjáir þeim að hann
viti um smygl í skipinu og að skip-
ið fari ekki upp að bryggju fyrr en
því verði framvísað. Síðan blæs
hann út í fjölmiðlum að þeir hafi
ekki borið á móti því. Mér er spurn
hvernig skipstjóri og fulltrúi EÍ
hefðu átt að bera á móti slíkum
ásökunum þar sem þeir vissu ekki
um draumfarir mannsins. Síðan
upphófust 2 dagar hinna löngu
skrúfjárna er tollverðir fylktu liði
um borð og hófu leit af miklum
krafti. En á meðan staðhæfði toll-
gæslustjóri í flest öllum fjölmiðl-
um að hann væri 100% viss um
stórsmygl. „Hulduher" tollgæsl-
unnar kom á staðinn og huldu-
mennirnir hófu leit að varningi
sem var svo vel hulinn að hann
var ekki til. Var þar heldur betur
byrjað á vitlausum enda því að
höfuðið á tollgæslustjóra var vit-
anlega eini staðurinn þar sem
smyglið var.
Menn um borð brostu við og
héldu áfram sínum skyldustörfum
milli þess sem leitað var í vistar-
verum þeirra. Framkvæmd huldu-
hersmanna við leitina var til mik-
illar fyrirmyndar og skriðu þeir
sem ormar væru um rör og stokka.
Engin skrúfa stóðst þeim snúning
og engin hola var látin órannsök-
uð. Tókst þeim meira að segja svo
vel upp að þeir breyttu „tómum
leynihólfum", sem hafa verið í
skipinu frá upphafi, í ný hólf og
áttu þau að vera nákvæmlega
passleg fyrir hugsanlegan varn-
Búnaöarbankinn................. 850%
lönaöarbankinn................. 850%
Landsbankinn................... 850%
Samvinnubankinn................ 850%
Sparisjóöir....................8,00%
Útvegsbankinn.................. 750%
Verzlunarbankinn............... 750%
Steriíngspund
Alþýöubankinn...........'..... 950%
Búnaöarbankinn................ 1050%
lönaöarbankinn.................1150%
Landsbankinn...................1350%
Samvinnubankinn............... 1350%
Sparisjóöir.................... 850%
Útvegsbankinn.................10,00%
Verzlunarbankinn..............10,00%
vesiur-pysK morn
Alþýöubankinn.................. 450%
Búnaöarbankinn.................4,00%
lönaöarbankinn.................5,00%
Landsbankinn...................5,00%
Samvinnubankinn................ 550%
Sparisjóöir.................... 450%
Útvegsbankinn..................4,00%
Verzlunarbankinn...............4,00%
Danakar krónur
Alþýöubankinn.................. 950%
Búnaöarbankinn................ 1050%
lönaöarbankinn.................8,00%
Landsbankinn..................10,00%
Samvinnubankinn............... 10,00%
Sparisjóöir.................... 850%
Útvegsbankinn................. 1050%
Verzlunarbankinn...............1050%
1) Mánaóariega ar borin taman áraávöxtun
é verötryggöum og óverðtryggöum Bónus-
reikningum. Áunnir vextir varóa laiðréttir t
byrjun næsta mánaóar, þannig aó évðxtun
verði mióuó vió það reikningtform, sam
hærri évöxtun bor á hvarjum tíma.
2) Stjömureikningar aru verótryggóir og
geta þair tam annað hvort eru eldri an 64 éra
eóa yngri an 16 éra stofnað slíka reikninga.
3) Trompreikningar. Innlagg óhreyft i 6
ménuði aóa lertgur vaxtakjör borin taman
við évðxtun 6 ménaóa verðtryggðra reikn-
inga og hagstæðari kjðrin valin.
ÚTLÁNSVEXTIR:
Almenntr vixlar, forvextir__________31,00%
Vióakiptavíxlar
Alþýðubankinn................ 32,00%
Landsbankinn................. 32,00%
Búnaöarbankinn............... 32,00%
lönaöarbankinn............... 32,00%
ing. Er það móðgun við farmenn
að bera upp á þá svo einfalda og
augljósa smíð, sem þessi hólf eru,
og einu hólfin sem rúma alla þessa
vitleysu eru heilahólfin í toll-
gæslustjóra sjálfum og fulltrúa
hans. Og ekki vantaði stór orð því
þeir lýstu því meira að segja yfir
að tollverðir þeir sem voru á vakt
um borð um nóttina hafi alls ekki
verið á vakt heldur eitthvað ann-
að. Undarlegar eru þessar yfirlýs-
ingar og hef ég af mínum kynnum
við fulltrúa tollgæslustjóra talið
hann skynsamari en það að hann
láti út úr sér svona vitleysu. Nú
eftir 2 sólarhringa var skipið tekið
að bryggju og kallað á sjónvarpið
til að mynda „nýju leynihólfin sem
hefðu getað rúmað varninginn" og
síðan staðhæft að áhöfnin „hefði
getað í skjóli nætur og undir eftir-
liti tollvarða borið varninginn um
skipið og sett á gamla staði“.
Svona leikaraskapur er fárán-
legur og út í hött því allt þetta
stórkarlatal gerði það að verkum
að ættingjar og börn skipverja
urðu enn einu sinni fyrir aðkasti
og er óskemmtilegt til þess að
hugsa að svona geti komið fyrir
aftur.
En ekki var allt búið enn, því
skipið var ekki fyrr farið af stað
aftur en að myndbandsspólur sem
fundust í fjörunni á Akranesi voru
umsvifalaust kenndar skipverjum
og sagði tollgæslustjóri orðrétt:
„Þessi fundur staðfestir að smygl-
varningnum var komið undan og
verst er að ekki flýtur meira upp.“
Ekki veit ég hvað tollgæslu-
stjóri kemur með næst, því áður-
nefnda daga var austan og suð-
austanátt ríkjandi en Akranes er í
hánorður frá Reykjavík. Enn hafa
allar yfirlýsingar og stóryrði af
vörum tollgæslustjóra verið
ómark og smyglið hvergi til nema
í leynihólfum huga hans. Og á
meðan opinberir starfsmenn fá
stöður út á pólitísk tengsl og
kunningsskap er hætt við að hæfu
mennirnir verði útundan og menn
með skrýtna höfuðinnviði verði
áfram við sín draumastörf. Því
miður.
Þór Stari er háseti á ms. Alaíossi.
Sparisjóöir................... 3250%
Samvinnubankinn................ 3250%
Verzlunarbankinn.........._.... 3250%
Yfirdréttartén af hlauparaikningum:
Viðskiptabankarnir............ 32,00%
Sparisjóöir................... 32,00%
Enduraaljanlag lén
fyrir innlendan markaó--------------- 2450%
lén í SDR vagna útflutningaframl— 9,70%
Skukfabréf, almenn:_________________ 34,00%
Vióakiptaakuldabréf:________________ 34,00%
Samvinnubankinn____________________ 35,00%
Verótryggó lén mióaó vió
lánakjaraviaitölu
í allt aö 2% ár......................... 4%
lengur en 2% ár......................... 5%
V anakilavextir........................ 48%
ÁicAiJkAataaiaA akiiliéaluÁI
uveroiryggo tKUKjaDreT
útgefinfyrir 11.08.'84.............. 34,00%
Lífeyrissjóðslán:
Líteyrissjóöur starfsmanna rfkiains:
Lánsupphaeö er nú 300 þúsund krónur
og er lániö vísitölubundiö meö láns-
kjaravisitölu, en ársvextir eru 5%.
Lánstimi er allt aö 25 ár, en getur veriö
skemmri, óski lántakandi þess, og eins
ef eign sú, sem veö er i er lítilfjörleg, þá
getur sjóöurinn stytt lánstímann.
Lífeyrissjóóur verzlunarmanna:
Lánsupphæö er nú eftir 3ja ára aölld aö
lífeyrissjóönum 144.000 krónur, en fyrlr
hvern ársfjóröung umfram 3 ár bætast
viö lániö 12.000 krónur, unz sjóósfélagi
hefur náö 5 ára aöild aö sjóönum. Á
tímabilinu frá 5 til 10 ára sjóðsaöild
bætast viö höfuöstól leyfilegrar láns-
upphæöar 6.000 krónur á hverjum árs-
fjóröungi, en eftir 10 ára sjóösaöild er
lánsupphæöin oröln 360.000 krónur.
Eftir 10 ára aöild bætast viö 3.000 krón-
ur fyrlr hvern ársfjóröung sem líóur. Því
er í raun ekkert hámarkslán í sjóönum.
Höfuöstóll lánsins er tryggöur meö
lánskjaravisitölu, en lánsupphæöin ber
nú 5% ársvexti. Lánstíminn er 10 til 32
ár aó vali lántakanda.
Lánakjaravíaitalan fyrir mars 1985 er
1077 stig en var fyrir febr. 1050 stlg.
Hækkun milli mánaöanna er 2,6%. Mlö-
að er viö visitöluna 100 í júní 1979.
Byggingavfsitala fyrir jan. til mars
1985 er 185 stig og er þá mlöaö vió 100
í janúar 1983.
Handhafaskuldabróf í fasteigna-
vlöskiptum. Algengustu ársvextir eru nú
18-20%.