Morgunblaðið - 03.10.1985, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 3. OKTÓBER1985
Norræna ráðherranefndin:
Ráðstefna um framkvæmdaáætl-
un Sameinuðu þjóðanna og gagn-
semi hennar fyrir Norðurlönd
Þórunn Gestsdóttir formaöur Landssambands sjilfsUeöiskvenna afhendir fulltrúum þriggja h*gri flokka i
Norðurlöndum slæöur meö merki Sjálfstcðisflokksins. Fri vinstri Þórunn þi Yrja Parkkinen fri Finnlandi,
Ann-Cathrine Haglund frá Svíþjóð og Berit Alfsen frá Noregi.
RÁÐSTEFNA um framkvæmdaá-
Ktlun Sameinuöu þjóðanna, sem
samþykkt var á kvennaráðstefnu í
Nairobi, lauk nýlega í Reykjavík.
A ráöstefnunni, sem haldin var á
vegum jafnréttisnefndar norrænu
ráðherranefndarinnar, var fjallað
um hvernig Norðurlöndin geti
notfært sér niðurstöður Nairobi
ráðstefnunnar í eigin jafnréttismál-
um. Flutt voru inngangserindi um
opinberar jafnréttisstofnanir og
jafnréttisstefnu, atvinnumál,
heilsufar, menntunarmál og rann-
sóknir.
Að sögn Elínar Flygenring
framkvæmdastjóra jafnréttis-
ráðs, var efni ingangserindanna
rætt í starfshópum og tillögur
gerðar, sem lagðar verða fyrir
norrænu ráðherranefndina. I
starfshóp, sem fjallaði um opin-
berar jafnréttisstofnanir og
jafnréttisstefnu kom fram að
Sameinuðu þjóðirnar geri ráð
fyrir að til séu lög sem banna
mismunun gagnvart konum. öll
Norðurlönd nema Finnland búa
við jafnréttislög og er nauðsyn-
legt að hið opinbera hafi stofnan-
ir til að framfylgja lögunum.
Rætt var um nauðsyn þess að
opinberir aðilar gangi á undan
sem fyrirmynd til dæmis, sem
atvinnurekandi og sýni í verki
vilja til að framkvæma jafnrétti.
Tillögur komu fram um að Norð-
urlöndin samræmdu sína jafn-
réttisstefnu til ársins 2000 og að
ríkisstjórnir reki meðvitaða póli-
tíska stefnu í jafnréttismálum.
Þá komu fram tillögur um að
jafnréttisráðin styddu og fram-
kvæmdu jákvæðar aðgerðir til
að bæta stöðu kvenna og miðla
hvert öðru af reynslu sinni í þeim
efnum. Og að jafnréttisnefnd
Norrænu ráðherranefndarinnar
beitti sér fyrir því að opinberar
stofnanir sem fjalla um jafn-
réttismál fengju nægjanlegt
fjármagn og starfsfólk til að
vinna að þeim málum sem þeim
er ætlað í lögum.
I umræðum um atvinnumál
kom fram að konur á Norður-
löndum hafa lengri vinnutíma en
karlar að meðaltali, ef saman er
lagður vinnutími innan og utan
heimilis. Tekjur kvennanna eru
að miklum mun lægri að meðal-
tali og mikið af þessari vinnu er
„ósýnileg", til dæmis heimilis-
störf og því illa metin. Lögð var
fram tillaga um að breyta verð-
mætamati starfa og önnur um
styttri vinnudag og breytilegan
vinnutíma, sem jákvætt atriði
fyrir konur og karla með smá-
börn. Auk þess tillaga um lengra
fæðingarorlof og að foreldrum
verði báðum gefinn kostur á
fæðingarorlofi án tekjumissis.
Rætt var um þátt kvenna í skipu-
lagningu þjóðfélagsins og talað
um nauðsyn þess að konur láti
þau mál frekar til sín taka svo
að allir fái það þjóðfélag sem
hentar samtimanum.
Bent var á að konum gæfist
gullið tækifæri til að hasla sér
völl í nýrri atvinnugrein til jafns
við karla, þar sem tölvur koma
við sögu. Þá kom fram tillaga
um að hið opinbera brjóti mark-
visst upp kynskipta vinnumark-
aði og að nauðsynlegt væri að
gera athugun á kynferðislegri
áreitni á vinnustöðum og að hvað
miklu leyti það hamlar konum í
starfi.
Fjallað var um nauðsyn auk-
innar menntunar hjá heilbrigðis-
stéttum og fræðslu kvenna al-
mennt, ekki síst í gegnum skóla-
kerfið. A kvennaáratugnum hef-
ur álit manna á ofbeldi gagnvart
konum, sem áður var talið einka-
mál fengist viðurkennt sem brot
og var lögð fram tillaga um
aukna kynfræðslu og frekari
stuðning við kvennaathvörf. Til-
laga var lögð fram um alsherj-
arátak gegn klámi, ekki síst
barnaklámi og rætt um áfengis-
og lyfjaneyslu kvenna, en þær
neyta mikið róandi lyfja.
I umræðum um menntunarmál
kom fram að menntun kvenna
hefur aukist gífurlega og að þær
sækja fremur almennt nám held-
ur en hagnýtt nám og sækja enn
i hefðbundið kvennanám.
Skólabækur og kennarar mis-
muna kynjum, oftast óafvitandi
og halda í skefjum hinum hefð-
bundnu viðhorfum. Tillaga kom
fram um að bæði kynin fái sömu
náms- og starfsráðgjöf enda sé
það í takt við tíðarandann. Bent
var á nauðsyn þess að fræðsla
um jafnréttismál fari fram í
skólum og að nemendur fái upp-
lýsingar um staðreyndir á vinnu-
markaðnum. Einnig tillaga um
skipulega endurmenntun kenn-
ara með tillit til þróunar i þjóð-
félaginu.
Tillaga um að vinna sérstak-
lega að því að koma á framfæri
niðurstöðum rannsókna um jafn-
réttismál til almennings og skóla
kom fram í umræðum um rann-
sóknir. Þar var einnig lagt til að
skipulögðu upplýsinganeti verði
komið á milli hagstofa á Norður-
löndum um jafnréttismál. Þaðan
mætti afla tölfræðilegra upplýs-
inga um hverju er ábótavant og
hvar má leita úrlausna á ýmsum
vandamálum. Þá var lögð fram
tillaga um eflingu kvennarann-
sókna.
Þá kom upp tillaga um að
halda kvennaráðstefnu Samein-
uðu þjóðanna á 5 ára fresti og
að haldið verði norfænt FORUM,
ráðstefna áhugafólks um jafn-
rétti, sem skipulagt verði af jafn-
réttisnefnd norrænu ráðherra-
nefndarinnar og kostað af henni.
Konum fjölgaði á sænska og norska þinginu:
Hlutfall kvenna á norska
þinginu hæst í heimi
— segir Berit Alfsen ritari Landssambands hægri kvenna
RAÐSTEFNUNA sátu meðal ann-
arra fulltrúar hægri flokka á Norð-
urlöndum. Og voni þær Ann-
Cathrine Haglund þingmaður og
formaður samtaka hægri kvenna í
Svíþjóð og Berit Alfsen ritari lands-
sambands hægri kvenna í Noregi
spurðar i<m niðurstöður umræðna
í þeim hópum sem þær áttu sæti
í. Ennfremur voru þær spurðar um
stöðu kvenna í stjórnmálum í sín-
um heimalöndum.
„Eg tók þátt í umræðura um
menntunar- og fræðslumál og
þar var rætt um hvernig hægt
væri með góðu móti að hafa áhrif
á starfsval ungmenna og þá sér-
staklega stúlkna," sagði Ann-
Cathrine. „Starfsval er fyrsta
ógnunin, sem mætir stúlkum og
konum á lífsleiðinni, því valið
hefur áhrif á möguleika þeirra á
að sjá um sig sjálfar í framtíð-
inni. Og áhrifanna gætir einnig
í sjúkratryggingum og eftirlaun-
um, sem eru ákveðið hlutfall af
launum.
Þá var rætt um hvernig hægt
væri að hafa áhrif á þá, sem
hafa með menntun stúlkna að
gera og fá fóstrur, kennara og
foreldra til að auka skilning á
því að stúlkur velji sér starf við
hæfi en ekki eftir kynferði. Þetta
er mjög mikilvægt atriði og við
verðum að samræma þær áætl-
anir og niðurstöður, sem unnið
hefur verið að í löndunum og
freista þess að finna bestu lausn-
ina.“
I rannsóknarhópnum þar sem
ég átti sæti, var ákveðið að koma
á samvinnu við tölfræðinga og
komast jafnframt að því, hvaða
svið konur hafi einna helst áhuga
á að verði rannsökuð og einnig
hvernig augum konur líta á eldri
rannsóknir, sem gerðar hafa
verið. f Svíþjóð hafa viðurkennd-
ar niðurstöður rannsókna verið
endurskoðaðar frá sjónarhóli
kvenna, sem leitt hefur til endur-
mats á fyrri niðurstöðum," sagði
Berit. „Einnig ræddum við þau
áhrif sem fjölmiðlar hafa á
skoðanamyndun barna og ungl-
inga á hlutverki og stöðu kvenna
í þjóðfélaginu."
- Hver var hlutur kvenna í
nýafstöðnum kosningum í Sví-
þjóð og Noregi ?
„Eftir síðustu kosningar fjölg-
aði konum nokkuð á sænska
þinginu, þó ekki hægri konum,"
sagði Ann-Cathrine. „Þrátt fyrir
að hægri konur væru ótrúlega
virkar í kosningabaráttunni og
legðu fram mikla vinnu var bar-
áttu þeirra hvergi getið í stóru
fjölmiðlunum, útvarpi, sjónvarpi
og dagblöðum, sem auðvitað
hafði sín áhrif. Kosningabarátt-
an snérist mest um forystumenn-
ina og baráttuna milli Sosial-
demokrata og Moderatasaml-
ingspartiet."
„Við náðum góðum árangri í
Noregi. Borgaraflokkarnir héldu
velli og hlutfall kvenna jókst það
mikið I þinginu að það er orðið
hið hæsta í heiminum og eru
30,4% þingmanna hægri flokks-
ins konur,“ sagði Berit. „Þessa
aukningu má rekja til samstarfs
þverpólitískra og ópólitískra fé-
lagasamtaka kvenna, sem unnið
hafa saman í hálft ár. Hreyfingin
beitti sér fyrir því að hafa áhrif
á stjórnmálaflokkana um að
fjölga konum í framboði og gefa
þeim tækifæri til þingsetu. Þessi
hreyfing var styrkt af ríkinu og
er þetta í fjórða sinn sem það
er gert.“
- Er svipað fyrirkomulag í
Svíþjóð ?
„Nei hver stjórnmálaflokkur
verður að sjá um sig og við innan
kvennahreyfingar hægriflokks-
ins höfum aðgang að þriggja ára
stjórnmálaskóla hægri flokksins.
Og hafa konur, sem eru væntan-
legir fulltrúar flokksins í kosn-
ingum 1988, nú þegar hafið nám
við skólann. Skólinn hefur gefið
mjög góða raun, sérstaklega fyrir
konur utan af landi,“ sagði
Ann-Cathrine, að lokum.
Borgames:
Ráðstefna um
húsgagnaiðnað
Listahátíð kvenna:
Ljóðadagskrá um ástina
FÉLAG húsgagna- og innréttinga-
framleiðenda og Iðntæknistofnun
íslands efna til ráðstefnu um mál-
efni húsgagna- og innréttingaiðnað-
ar dagana 4. og 5. október nk. í
Hótel Borgarnesi.
í fréttatilkynningu segir að á
ráðstefnunni sé ætlunin að ræða
stöðu og framtíð húsgagnaiðnað-
ar út frá markaðslegum og
tæknilegum forsendum en auk
þess verði framsöguerindi um
lánamál og starfsskilyrði iðn-
greinarinnar. Meðal frummæl-
enda verða Harald Osvik, sér-
fræðingur í vöruþróun hjá Stat-
ens Teknologiske Institut í Ósló,
og Tryggvi Pálsson, framkvæmda-
stjóri fjármálasviðs Landsbanka
íslands. Ráðstefnustjóri verður
Sigurður Kristinsson, forseti
Landssambands iðnaðarmanna.
Ráðstefnan er opin framleið-
endum húsgagna- og trjávöru-
iðnaði og öðrum þeim, sem áhuga
hafa á málefnum iðngreinarinn-
ar.
FIMMTI hluti Ijóóadagskrár Lista-
hátíðar kvenna verður í kvöld á
Kjarvalsstöðum og hefst kl. 21.
Að þessu sinni verður fjallað um
ástina, og segir í frétt frá hátíðinni
að lesin Ijóð sem á einhvern hátt
tengjast hugtakinu ást, í sinni víð-
ustu merkingu.
Lesin verða Ijóð eftir:
Guðfinnu Jónsdóttur frá Hömr-
um, Halldóru B. Björnsson, Erlu
— Huldu — Steingerði Guð-
mundsdóttur — Jakobínu Sigurð-
ardóttur — Steinunni Sigurðar-
dóttur — Hjördísi Einarsdóttur —
Þóru Jónsdóttur — Nínu Björk
Árnadóttur — Elísabetu Þor-
geirsdóttur — Elísabetu Jökuls-
dóttur — Magneu Matthíasdóttur
— Ingibjörgu Haralds. — Ástu
Sigurðardóttur o.fl.
Áuk skáldkvennanna flytja leik-
konurnar María Sigurðardóttir og
Edda Þórarinsdóttir ljóð látinna
og fjarverandi ljóðskálda.