Morgunblaðið - 03.12.1985, Blaðsíða 61

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 3. DESEMBER1985
61
frá því fyrirtæki sem hann lengst
vann fyrir.
Nær óslitið í meira en hálfa öld
starfaði Jón Kjartansson fyrir
Síldarverksmiðjur ríkisins. Hann
hóf störf hjá fyrirtækinu sem
sendill 13 ára gamall vorið 1931.
Síldarverksmiðjur ríkisins hófu
starfsemi sína 19. júlí 1930. Þær
voru fyrsta stóriðja á fslandi, um
langt skeið stærsta atvinnufyrir-
tæki landsins og höfðu ómetanlega
þýðingu fyrir framgang síldveiða,
sem í mörg voru ein helsta tekju-
lindþjóðarinnar.
Þetta var sá farvegur sem Jón
Kjartansson þroskaðist upp í og
kom snemma í ljós hvað í honum
bjó, 18 ára gömlum voru honum
falin verkstjórastörf hjá SR yfir
mörgum sér eldri mönnum. Gegndi
hann verkstjórastörfum næstu
átta árin.
Óslitið frá 1947 var Jón Kjart-
ansson í stjórn Síldarverksmiðju
ríkisins. Þar urðum við vitni að
hve hann var gæddur ríkri réttlæt-
isvitund. Jón var bæði málafylgju-
og málamiðlunarmaður, sem bar
oft klæði á beitt vopn og tókst
öðrum fremur að sætta ólík sjón-
armið.
Jón Kjartansson var sannur og
trúr Siglfirðingur, hann unni
Siglufirði bæði heima og heiman.
Eg heyrði hann oft segja: „Mér
þykir vænt um öll þau fyrirtæki,
sem ég hefi unnið fyrir, en vænst
þykir mér um S.R.“
Það varð því öllum viðstöddum
mikil ánægja að fylgjast með gleði
Jóns er hann vígði með gangsetn-
ingu hina nýendurbyggðu ogglæsi-
legu verksmiðju S.R., Siglufirði í
september síðastliðnum.
Við félagar Jóns Kjartanssonar
í stjórn Síldarverksmiðju ríkisins
færum við leiðarlok okkar hjart-
ans þakkir fyrir samstarfið og þá
gleði og upplífgun sem hann færði
með sér á liðnum árum.
Við söknum hans allir.
Starfsfólk S.R. og fjölskyldur
okkar sendum ástvinum og allri
fjölskyldu Jóns Kjartanssonar
innilegustu samúðarkveðjur.
Blessuð sé minning hans.
Þorsteinn Gíslason
Skammdegið grúfir yfir landinu
okkar fagra. Eftir því sem nær
dregur sólhvörfum styttast dag-
arnir og myrkrið verður svartara.
En að liðnu skammdeginu birtir
jafnan á ný.
Þegar fregn berst um andlát
góðs vinar og samferðamanns á
lífsleiðinni, er eins og skamm-
degisskuggarnir verði þyngri en
ella. Þá er nauðsynlegt að svipast
um eftir ljósgeislum sem lýst geta
upp myrkrið svart. Við leitum þá
gjarnan á vit minninganna, í von
um bjarta sólargeisla, sem geta
lýst upp og yljað dimma, kalda
daga.
Jón Kjartansson var fæddur á
Siglufirði, sem barn vorsins. Hann
var sonur ágætra foreldra, Kjart-
ans Jónssonar trésmíðameistara
og Jónínu Tómasdóttur, konu
hans. Þau voru bæði komin af
göfugum og góðum ættum. í báð-
um ættum hans ber mikið á
menntamönnum og þá sér í lagi
prestum, sem sómdu sér með prýði
í embættum. Foreldrar Jóns eign-
uðust sex börn, en aðeins tveir
synir komust til fullorðinsára.
Annar sonurinn, Helgi féll þó fyrir
sigð hvíta dauðans, aðeins 27 ára
gamall. Jónína, móðir Jóns var þá
orðin ekkja og hann því von hennar
og styrkur. Því trausti brást hann
ekki. Hið nána og ástúðlega sam-
band þeirra mæginanna gleymist
ekki þeim, sem til þekktu. Þar
komu fram þeir eðliskostir Jóns,
sem einkenndu hann alla ævi,
umhyggja, góðvild og drengskap-
ur. Þessara kosta hans fengu vinir
og vandamenn að njóta.
Eftir að Jón Kjartansson hafði
stundað nám á Siglufirði og út-
skrifast úr Samvinnuskólanum
1935 eftir eins vetrar nám þar,
tóku störfin við. Hann gerðist
verkstjóri hjá Síldarverksmiðjum
ríkisins á Siglufirði aðeins 18 ára
að aldri og þar starfaði hann þar
til hann tók að sér skrifstofustjórn
hjá Þormóði Eyjólfssyni á árunum
1943 til 1946. Síðan rak hann eigið
fyrirtæki, sem var verslun, um-
boðsskrifstofa og síldarsöltun, þar
til að hann var fenginn til að taka
að sér starf bæjarstjóra á Siglu-
firði, haustið 1949.
Það var ekki auðvelt að taka að
sér, að verða forystu og fyrirsvars-
maður bæjarins, sem átti í mjög
miklum fjárhagslegum erfiðleik-
um á þeim tíma. Síldin var horfin
og síldarævintýrinu lokið. Grund-
völlur atvinnulífs Siglfirðinga
orðinn að engu.
Atvinnuleysi var mikið í bænum
og fólksflótti til Reykjavíkur og
Suðurnesja vaxandi. Þegar þessum
mikla flótta lauk nokkrum árum
seinna, hafði þriðjungur bæjarbúa
horfið, í leit að „gulli og grænum
skógum". Þetta er líklega meira
félagslegt áfall, en nokkurt annað
íslenskt byggðarlag hefur orðið
fyrir á seinni tímum í sögu okkar.
Hinn ungi bæjarstjóri var fullur
bjartsýni, og framkvæmdahugur
hans var uppörvandi. Við vorum
samstarfsmenn í átta ár á þessum
erfiðu tímum. Hann var fram-
kvæmdastjóri bæjarfélagsins, en
ég bæjargjaldkeri, sem leysti hann
af í fjarveru og forföllum. Það
voru því mörg viðfangsefni, sem
við þurftum að glíma við. Aldrei
brást Jóni bjartsýnin, góðmennsk-
an og glaðværðin, sem gerði hann
að vini okkar, sem með honum
unnum. Hann var alveg einstak-
lega lipur og laginn samningamað-
ur. Með ljúfri framkomu sinni og
greiðvikni við alla, ávann hann sér
mikla hylli, jafnt samherja, sem
pólitískra andstæðinga. Á Siglu-
firði hefur löngum verið hörð
stjórnmálabarátta en gegnum alla
þá boða, sigldi Jón fleyi sínu heilu
í höfn.
Viðreisnarstarfið í þágu bæjar-
búa var framtíðarverkefnið. Það
virtist illviðráðanlegt eftir hin
stóru áföll. En markvisst var unnið
að því að skapa nýjan atvinnu-
grundvöll. Helsta ráðið var að
auka bolfiskveiðar og koma upp
hraðfrystihúsi. Nýsköpunartogar-
inn Elliði hafði verið keyptur árið
1947. Hraðfrystihús Síldarverk-
smiðjanna tók til starfa 1953. Eftir
erfiða og langa samninga tókst
bæjarstjóranum að fá annan tog-
ara til bæjarins. Hann hlaut nafn-
ið Hafliði. Með togaranum kom
Jón heim til Siglufjarðar eftir
langa fjarveru og var tekið á móti
honum með viðhöfn og fögnuði
bæjarbúa.
Þar sem fjárhagur bæjarins var
erfiður, af eðlilegum ástæðum,
voru framkvæmdir ekki eins mikl-
ar og óskir stóðu til hjá ráðamönn-
um bæjarins. Þó var unnið að
byggingu sundlaugar, sem var vígð
vorið 1950 og einnig við skólabygg-
ingar. Hin nýja bygging gagn-
fræðaskólans var tekin í notkun
haustið 1957.
Jörðin Efri-Skúta var keypt
1953. Þar voru heitar uppsprettur,
og með kaupunum voru opnaðir
möguleikar fyrir hitaveitu í bæinn.
Arið 1956 var byrjað á nýjum
vegi til Siglufjarðar, um Almenn-
inga að fyrirhuguðum jarð-
göngum. Það átti eftir að gjör-
breyta samgöngumálum bæjarins
til hins betra. Þarna komu einnig
aðrir góðir menn við sögu.
Er Jón Kjartansson gerðist for-
stjóri Afengisverslunar ríkisins
árið 1958 og flutti til Reykjavíkur,
sleit hann ekki sambandinu við
æskustöðvar sínar. Hann varð
formaður í félagsskap brottfluttra
Siglfirðinga, sem af miklum hlý-
hug hafa styrkt málefni staðarins
í hvivetna og sent norður margar
góðargjafir.
Jóni var mjög lett um mál og
flutti hann skoðanir sinar sköru-
lega. Hann hafði mikið og gott
skopskyn og sagði vel frá, en aldrei
var þar að finna kerskni eða hót-
fyndni. Hann tók mikinn þátt í
landsmálum og sat á Alþingi, bæði
sem varaþingmaður og síðar, sem
þingmaður Norðurlandskjördæm-
is vestra eftir fráfall Skúla Guð-
mundssonar fyrrverandi ráðherra.
Hnna átti sæti í ýmsum nefndum
og ráðum, bæði fyrir flokk sinn
og á vegum annarra samtak.
Þann 17. júní 1945 kvæntist Jón
eftirlifandi konu sinni, Þórnýju
Tómasdóttur Jónassonar kaup-
félagsstjóra á Hofsósi. Hún bjó
honum fagurt og gott heimili, sem
ber vott um menningu og smekk-
vísi þeirra hjóna. Þau eignuðust
fjögur börn, sem öll eru uppkomin
og bera vitni um ágæti foreldr-
anna.
Eftir fjörutíu ára sambúð er nú
skarð fyrir skildi. Þegar syrtir að
við fráfall ástvinar, er það huggun
gegn harminum, að rifja upp glað-
ar minningar um góðan dreng-
skaparmann, sem gekk í gegnum
lífið glaður og reifur til hinstu
stundar. Þær eru Ijósgeislar, sem
lýsa upp skammdegismyrkur sorg-
ar og saknaðar við hin miklu sól-
hvörf.
Við Guðrún sendum innilegar
samúðarkveðjur til Þórnýjar og
ailra ástvina hennar, um leið og
við þökkum fyrir liðna tíð.
Þ. Ragnar Jónasson
Það er ætíð svo þegar einhver
sem er náinn manni hverfur yfir
móðuna miklu að við spyrjum
okkur sjálf af hverju? Hvers vegna
hann afi okkar sem var ætíð svo
hress og kátur. Jón afi sem var
ekki nema 68 ára þegar hann lést.
Afi fæddist í Siglufirði og var
sonur hjónanna Kjartans Jónsson-
ar byggingameistara og Jónínu
Tómasdóttur. Afi Jón var verk-
stjóri hjá SR í Siglufirði árin 1935
til 1943. Næstu árin þar á eftir var
hann skrifstofustjóri hjá Þormóði
Eyjólfssyni hf. Á árunum 1947—
1949 rak hann útgerðar- og söltun-
arstöð með Hannesi Guðmunds-
syni. 1949 varð afi bæjarstjóri í
Siglufirði og gengdi hann því starfi
í 9 ár eða til 1958 er hann varð
forstjóri ÁVR síðar ÁTVR. Afi var
einn af þeim bestu mönnum í lífi
okkar og sem hafði ætíð gaman
af því að gleðja fólk, ekki síst okkur
barnabörnin. Einnig hafði hann
gaman af samkomum, þó sérstak-
lega innan fjölskyldunnar. Við
barnabörnin eigum góðár minn-
ingar úr sumarbústaðaferðum í
Reykjakot með þeim afa og ömmu.
Alltaf gátum vð opnað okkar barm
og sagt honum afa hvað okkur bar
í brjósti. Alltaf fann afi góð svör
og lausnir á vandamálum okkar.
Öll höfum við misst mikið þó
sérstaklega amma Þórný. Að lok-
um viljum við þakka afa fyrir allar
góðar samverustundirnar og biðj-
um góðan Guð að vernda hann.
Föðurminning
Vakin minning viðkvæmt hjalar
víkkar sýn um gengin svið.
Allt frá bernsku brautin okkar
best var æ við föðurhlið.
Ljós hann var á vegum sinna
vakti gleði svæfði harm
græddi sár með ljúfu Ijóði
leiddi bros á hrelldan hvarm.
Mildi okkar muna ætið
minning hans sé ljósi glóð.
Munumföðurástúðalla
öll hans hollu föðurráð.
Brosin hlýju blæmild svörin
björtu sýn á hverri stundu
Verði hvöt til dýrra dáða
dæmið hans að síðasta blund.
(ÞóraJónsdóttir)
Barnabörn
í dag, þriðjudag, verður tengda-
faðir minn Jón Kjartansson for-
stjóri, Háteigsvegi 44, Rvík, jarð-
sunginn frá Háteigskirkju.
Jón fæddist á Siglufirði 1917 og
var því 68 ára þegar hann lést.
Kynni mín af Jóni Kjartanssyni
hófust fyrir rúmum 20 árum og
man ég vel þær móttökur sem ég
fekk þegar ég fyrst kom á heimili
tengdaforeldra minna.
Sá kærleikur sem þessi heiðurs-
maður bauð af sér þá og æ síðan
var einstakur og kynnin af honum
voru þannig allt hans lífshlaup
eftir það.
Mannkostir hans hafa snemma
orðið mönnum ljósir því þegar
hann er aðeins 18 ára er hann
orðinn verkstjóri og æ síðan hefur
hann valist til forustu. Öllum
verkum sem Jón kom nærri skilaði
hann af sér með mesta sóma hvort
sem var stjórnun fyrirtækisins
sem hann hafði að aðalstarfi eða
í öðrum störfum sem á hann hlóð-
ust. Það hafði verið ætlun Jóns að
hætta störfum sem forstjóri
Áfengis- og tóbaksverslunar ríkis-
ins á komandi sumri. í raun hafði
Jón annað starf og hafði haft um
langan tíma því vakandi og sofandi <
vakti hann yfir velferð barna sinna
og barnabarna. í því starfi var
hann ýmist einkabílstjóri, leikari,
sögumaður eða jafnvel sáttasemj-
ari þegar afabörnin sem nú eru
orðin 9, urðu eitthvað ósátt.
Þannig var hann boðinn og bú-
inn þegar síminn hringdi og sagt
var „afi geturðu" eða „afi viltu".
Þannig var alúðin og umhyggjan
sem hann sýndi börnum sínum
öllum.
Öllum þeim fjölmörgu sem
þekktu Jón ber saman um að hann
var einstakur maður að allri gerð.
Hann skildi eftir svo mikið í hverj-
um manni sem hann kynntist að
menn sögðust ekki bara þekkja
hann heldur væri hann mjög góður
vinur þeirra.
Elskuleg tengdamóðir mín hefur
misst mikið og við öll og söknuður
er sár en samt erum við svo óend-
anlega rík að hafa þekkt hann og
elskað og þannig vil ég muna
tengdaföður minn.
Hafi hann þökk fyrir samver-
una.
Tengdasonur
Nemendur
Lögreglu-
skólans um
borð í v/s Tý
NEMENDUR Lögregluskólans fóru
á dögunum í kynnis- og fræðsluferð
til Landhelgisgæslunnar og hittu
starfsmenn hennar að máli um borð
í varðskipinu Tý við Ingólfsgarð.
Með nemendunum í förinni voru
Bjarki Elíasson, yfirlögregluþjónn
og Magnús Einarsson, aðstoðaryfir-
lögregluþjónn.
Forstjóri Landhelgisgæslunnar
Gunnar Bergsteinsson tók á móti
hinum verðandi löggæslumönnum
um borð í varðskipinu Tý. Jón
Magnússon, lögmaður Landhelgis-
gæslunnar, og Helgi Hallvarðsson,
skipherra, ásamt varðskipsmönn-
um, veittu nemendum Lögreglu-
skólans þvínæst fræðslu og upplýs-
ingar um sögu og störf Landhelgis-
gæslunnar.
Jón Magnússon, lögmaður Land-
helgisgæslunnar, sagði í samtali
við Morgunblaðið að í gegnum árin
hefði verið mjög gott samstarf
milli Landhelgisgæslunnar annars
vegar og lögreglunnar í Reykjavík
og úti á landi hins vegar. Þetta
væri þó í fyrsta skipti sem nem-
endur Lögregluskólans kæmu í
heimsókn til Landhelgisgæslunnar
til að kynna sér starfsemi hennar.
Ætlunin væri að hafa þennan
háttinn á árlega framvegis enda
væri eðlilegt að nemendur Lög-
regluskólans kynntust starfsemi
Landhelgisgæslunnar áður en þeir
útskrifuðust. Sagði Jón að nem-
endur Lögregluskólans hefðu verið
mjög ánægðir með þessa dagstund
hjá Landhelgisgæslunni. Á kom-
andi vori myndu þeir svo heim-
sækja flugdeild Landhelgisgæsl-
unnar og kynna sér starfsemi
hennar og myndi þá væntanlega
fara fram samæfing lögreglu og
Landhelgisgæslumanna.
Þess má að lokum geta að í
Lögregluskólanum eru nú um 18
nemendur úr öllum landshlutum
og taka þeir sín lokapróf á kom-
andi vori.
Morgunbladid/RAX
Jón Magnússon, lögmaður Landhelgisgæslunnar, ræðir við nokkra af nem-
endum lögregluskólans um borð í varðskipinu Tý.
Blariburðarfólk
óskast!
Úthverfi Skerjafjöröur
Laugarásvegur 37—77 Gnitanes
Blesugróf Hörpugata og
Vesturbæ Fossagata fyrir noröan
Faxaskjól flugvöllinn.