Morgunblaðið - 03.12.1985, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 3. DESEMBER1985
svona stór hluti íslendinga býr í
eigin húsnæði og býr svona afskap-
lega vel eins og raun ber vitni.
Þeir búa ekki eins og bankastjórar,
heldur eins og bankaræningjar.
Nú er svo komið, sérstaklega hjá
því fólki sem keypti sér íbúðir eftir
1982, að verðfall eignanna er slíkt
að eftirstöðvar skulda hafa hækk-
að meira en endursöluverð eign-
anna.
Bankakerfið hefur ekki
staðið sig sem skyldi
Jón Baldvin sagði að nýting þess
fjármagns, sem ætlað er til hús-
næðiskerfisins, væri afleit —
meirihluti þjóðarinnar byggði allt
of stórt miðað við fjölskyldustærð
og bankarnir hafa ekki staðið sig
sem skyldi í þessu sambandi. „Ég
minnist þess að við verðtryggingu
lána skyldi einnig lengja lánstím-
ann. Auk þess er engin ráðgjöf í
reynd á vegum bankanna til hús-
byggjenda.
Afleiðingar þessara breyttu við-
horfa eru margvíslegar. Eigin fjár-
hagur byggingalánasjóðanna hef-
ur verið eyðilagður á sl. fimm
árum. Sjóðirnir hafa tekið lán frá
öðrum lánastofnunum á hærri
vöxtum og eyðileggur vaxtamun-
urinn þeirra eigin fjárstöðu. Þá
hafa byggingalánasjóðir undan-
farin tvö til þrjú ár snúið sér að
erlendum lánamörkuðum og orðið
sér úti um gengistryggð lán sem
er ekkert annað en fjárhagsleg
geðbilun.
Skipulagður leigumark-
aður fyrir unga fólkið
Fjárfesting í húsnæði er ekki
lengur samkeppnishæf fjárfesting
þar sem mikið verðfall eigna hefur
átt sér stað. Það virðist borga sig
nú frekar að fara í verðbréfamark-
aði og fjárfesta í verðbréfum.
Skyldusparnaðarkerfið er algjör-
lega orðið úrelt þó það hafi gegnt
sínu hlutverki vel áður en til verð-
tryggingar kom.
Eg tel að við séum að neyða
unga fólkið til að kasta sér út í
fjárskuldbindingar of snemma.
Því sé ég þá einu leið að koma upp
skipulögðum leigumarkaði hér á
landi þar sem ungar fjölskyldur
geta keypt sér húsnæðisöryggi á
leigumarkaði. Hinsvegar er það
álitamál hverjir ættu að hafa
frumkvæðið að slíkum markaði."
Sparifjáreigendur
greiddu fyrir óverð-
tryggðu kynslóðina
Pétur Blöndal hóf mál sitt á því
að verðbólgan hafi séð fyrir inni-
stæðum sparifjáreigenda fyrir
árið 1979. „Sparifjáreigendur
mokuðu peningum sínum inn i
bankana og tóku þá þaðan ekki
aftur þar sem þeir sífellt minnk-
uðu niður í ekki neitt. Eina ráðið
er að hækka vexti á sparifé í þeirri
von að fólk sjái sér nú hag í því
að spara. Okurmarkaðurinn er
ekkert annað en bein afleiðing af
því að fé er einfaldlega ekki fyrir
hendi annars staðar. Það er orðinn
svo mikill skortur á peningum þó
að sparnaður hafi stóraukist á sl.
tveimur til þremur árum að okur-
markaðurinn hefur spjarað sig
ágætlega og hefur sjálfsagt alltaf
verið fyrir hendi.
Ýmislegt bendir þó til þess að
fólk á öllum aldri sé nú farið að
spara. Gildi sparnaðar er fyrst og
fremst sjálfstæði gagnvart öllu og
öllum auk þess sem menn fá auð-
vitað betri kjör með því að borga
sem mest út eða j afnvel staðgreiða.
f dag vinna raunvextir með manni
ef sparað er, en á móti ef skuldað
er.“
Beint samhengi milli
innlends sparnaðar og
erlendra skulda
Pétur minntist á að greinileg
offjárfesting hefði átt sér stað í
landbúnaði, sjávarútvegi og í íbúð-
arhúsnæði. Hinsvegar mættum við
ekki missa af þeirri fjárfestingu,
sem gefur af sér arð. „Sparnaður
hjá fyrirtækjum verður ekki til
nema með hagnaði. Fyrirtæki eiga
að græða — öðruvísi geta þau ekki
sparað. Til eru of mörg fyrirtæki
hér á landi sem hafa allt of lítið
eigið fé vegna þess að þau hafa
ekki mátt græða. Beint samhengi
er á milli innlends sparnaðar og
erlendra skulda okkar. Því verðum
við að stuðla að innlendum sparn-
aði.“
Fjárfesting í steinsteypu
borgar sig ekki lengur
Þorvarður Elíasson sagði að við
gætum lítið annað gert en að reyna
að greiða skuldir okkar til baka.
íslendingar hefðu alist upp við að
það borgaði sig að skulda og ef
þeir steypi sér út í fjárfestingar,
muni þeir klóra sig einhvern veg-
inn í gegnum það eins og forfeð-
urnir hafa gert. „Fullorðið fólk
hefur ekki enn áttað sig á þessum
breyttu aðstæðum síðan verð-
trygging var tekin upp. Peningarn-
ir eru ekki lengur til. Fyrri kyn-
slóð er búin að eyða öllu. Ef stjórn-
völd ákveða að greiða niður vexti,
verður það aðeins hægt í stuttan
tíma á meðan við klárum þessar
fáu krónur sem enn eru í umferð.
Lánstraust okkar erlendis er ekk-
ert og hef ég t.d. heyrt dæmi þess
að sum lönd hafa beinlínis lokað
áokkur.
Persónulega finnst mér ungt
fólk geta veitt sér margt það sem
mín kynslóð getur ekki veitt sér
þó sæmileg laun hafi. Þetta er
spurning um hvers konar lífs-
markmið unga fólkið setur sér.
Lánasjóður íslenskra námsmanna
er nú annar stærsti lánasjóður
þjóðarinnar og finnst mér að
námsmenn ættu að nýta sín
námslán í fjárfestingar. Unga
fólkið þarf virkilega að spá í hvar
best sé að ávaxta fé sitt svo það
geti hagnast á sparnaðinum. Hús-
næðiskaup er nú dæmi um óheil-
brigða spákaupmennsku og hafa
stjórnvöld skapað þann vanda.
Eðlilegra hefði verið að greiða
sparifjáreigendum jákvæða vexti
á fé sitt í stað þess að sjá á eftir
öllu fénu í steinsteypu."
Útboð skuldabréfa
okkar eina von
Þorvarður sagði að eina ráðið,
sem hann sæi til bjargar, væri
útboð skuldabréfa á vegum banka-
stofnanna.
Þess má geta að Iðnaðarbankinn
hefur nú um nokkurt skeið gefið út
skuldabréf, sem afhent hafa verið
byggingameisturum I skiptum
fyrir almenn skuldabréf. Seld hafa
verið slik skuldabréf á vegum
bankans fyrir rúmlega 100 millj-
ónir króna, að sögn Magnúsar
Pálssonar forstöðumanns mark-
aðssvíðs Iðnaðarbankans.
Hann sagði að ávöxtunarkrafa
Iðnaðarbankabréfanna væri nú 10
til 11% en afföll af bréfum þeim
sem hinn almenni borgari reyndi
að selja, væri 15—20%.
39
HORFUR í EFNAHAGSMÁLUM 1986
KRISTALSSAL HOTFIS IOFTIFIOA 5. WSEMBER
13:30 Spástefnan sett
-SigurðurR. Helgason, formaðurSFÍ
13:40 Spá um þróun efnahagsmála 1986
- Steingrímur Hermannsson,
forsætisráðherra
14:00 Álit á efnahagshorfum 1986
- Sigurður B. Stefánsson, Kaupþing hf.
14:20 Álit á efnahagshorfum 1986
- Porvaldur Gylfason, prófessor
Háskóli íslands
14:40 Hlé
15:10 Kynning á spám fyrirtækja um þróun
helstu hagstæröa 1986
- Lára M. Ragnarsdóttir,
framkvæmdastjóri SFÍ
15:20 Pallborðsumræður
Efnahagshorfur 1986
Pallborð hagfræðinga
- Bolli Pór Bollason
- Vilhjálmur Egilsson
- Tryggvi Pálsson
- Björn Björnsson
Pallborð atvinnulífsins
- Davíð Sch. Thorsteinsson
- Jón Sigurðsson
- Sigurður Helgason
- Pórður Magnússon
Stjórnandi umræðna:
- Pórður Friðjónsson
16:30 Almennar umræður
Tilkynniö þátttöku í síma 621066
Stjórnunarfélag Islands
Ánanaustum 15 Sími: 6210 66
TRIUMPH TRD 7020
Tölvuprentari með
leturkrónu
fyrir ritvinnslu

TRD 7020
Vestur-þýzk
geðaframleiðsla.
> Prenthraði 20 stafir á sekúndu
I Prentar í báðar áttir • 55 stýritákn
• Grafískir möguleikar Minni 1500 tákn
1 RS 232 raðtenging • Viðbótarbúnaður:
1 Pinnabeiti fyrir samhangandi form • Arkamatarar
Stækkun á minni í 3500 tákn • Tengisnúrur fyrir t. d. Apple, BBC
Verð aðeins kr.
16.800.-
Einar J. Skúlason hf.
SKRIFSTOFUVÉLAVERSLUN OG VERKSTÆÐI
HVERFISGÖTU 89 - SÍMI 24130
PÓSTHÓLF 1427 - REYKJAVÍK