Morgunblaðið - 28.06.1986, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. JÚNÍ1986
Alþjóðaflugsýningin í Hannover:
Smærri flugvélar,
geimtækni og
Evrópuorustu-
þota í brennidepli
Líkan i fullri stærð er sýnir í aðalatriðum hina nýju Erofighter-
orustuþotu var sýnt almenningi f fyrsta sinn á Hannover-flugsýn-
ingunni.
Flug
Gunnar Þorsteinsson
Þriðja stærsta flugsýning sem
haldin er í Evrópu er ILA, al-
þjóðaflugsýningin í Hannover í
Þýskalandi, og er hún jafnan
haldin á Langenhagen-flugveil
in- um við borgina. ILA ’86 fór
að þessu sinni fram dagana
5.—15. júní sl. í brennidepli var
geimtækni, hin nýja Evrópu
orr- ustuþota og svo þeir flokk
ar flugvéla sem Hannoversýn
ingin er hvað þekktust fyrír að
sinna vel, en það eru léttar
atvinnuvél- ar, einkaflugvélar
og forstjóra- vélar.
Markaðstorg smáflug-
véla í Evrópu
Samtals 153 flugvélar voru
sýndar þama í Hannover og höfðu
þær nær allar verið sýndar áður
á flugsýningum. í flokki einkavél-
anna vöktu gamlar Mooney 231
og Cessna Skylane einna mestu
athyglina enda búið að setja í þær
hinn nýja Porche-flugvélahreyfíl.
Lítilsháttar breyting er á útliti
vélanna þar sem hreyfíllinn er
staðsettur og í flugatriðunum
sýndi sig hvað þessi hreyfíll er
kraftmikill og hljóðlátur mjög svo
heyrðist varla í honum.
Það er engin furða að lítið hafí
verið um nýjar flugvélar af smærri
gerðinni því sannleikurinn er sá
að undanfarin ár hafa ekki marg-
ar nýjar litið dagsins ljós. Þetta
endurspeglar langlífí þeirra litlu
véla sem hingað til hafa verið
notaðar í atvinnuskyni eða í einka-
fluginu. Að undanskildum svoköll-
uðum „físléttum flugvélum" voru
þær minnstu af gerðinni Trago
Mills SAH 1 og þýskar frá Grob-
fyrirtækinu, síðan voru vélar eins
og Beechcraft Super King Air,
smávélamar frá Aerospatiale í
Frakklandi og hin þýska Domier
228 sem heimamenn gerðu hátt
undir höfði. Forstjóraþotur á borð
við Cessna Citation, Leaijet,
Canadair Challenger og fleiri vom
að sjálfsögðu mættar til leiks.
Ekki má heldur gleyma þyrlunum
því þær settu mikinn svip á sýn-
ingarhaldið og samhliða ILA-
sýningunni var haldin tveggja
daga sérstök þyrlusýning í Biic-
kenburg skammt frá Hannover.
Þýskaland næst-
stærsti flugvéla-
markaður í heimi
Það er ekki nema von að fram-
leiðendur smærri flugvéla flykkist
til Hannover, og hið sama má
segja um kaupendur og áhuga-
menn um þessar flugvélar, því
sýningin er kunn fyrir að sinna
vel þessum stærðarflokki véla. Í
Þýskalandi sjálfu er næststærsti
markaður í heimi fyrir flugvélar

X

ILA'86
og flugtækni. Bandarikin era að
sjálfsögðu stærsti markaðurinn.
Til að gefa nokkuð glögga mynd
af gróskunni í þýsku flugi er
einfaldast að láta tölur tala sínu
máli. Fyrir aðeins tveimur áram
vora 18 ný svæðis- eða lands-
hlutaflugfélög stofnuð þar í landi
og nú fljúga þau á milli 47 ákvörð-
unarstaða, þar af era 28 í öðram
löndum. Þessi gróska er ekki
einskorðuð við Þýskaland því um
alla Evrópu hafa svæðaflugfélög-
in vaxið ört að undanförnu og til
marks um það má nefna að á sl.
ári jukust flutningar þeirra um
37% borið saman við aðeins 7%
aukningu sem varð hjá stóra flug-
félögunum.
Séu aðrir flokkar þýsks fiugs
skoðaðir er það sama upp á ten-
ingnum. Einkaflug og svifflug er
mjög vinsæl íþrótt en því miður
láðist blaðamanni að fá tölur þar
um. Þyrlur era mikið notaðar í
Þýskalandi, en þar era 400 þyrlur
(herþyrlur ekki meðtaldar) af
samtals 2.400 þyrlum sem era í
notkun í gjörvallri Evrópu. Ef
notkun forstjóraflugvéla er skoð-
uð, kemur í ljós að 10% af 500
stærstu fyrirtækjunum eiga for-
stjóravélar og ef þetta er borið
saman við Bandaríkin þá er langt
í land með að þessi markaður sé
mettaður. í Bandaríkjunum eiga
75% af 500 stærstu fyrirtækjun-
um forstjóraflugvélar, viðskipta-
flugvélar eða hvað sem fólk vill
kalla þær, svo mikill munur er á
milli þessara tveggja landa. í
öðram Evrópulöndum er þessi
munur enn meiri.
Ný Evrópuorrustu-
þota
í brennidepli
Á Hannoversýningunni var í
fyrsta sinn opinberlega sýnt líkan
í fúllri stærð sem sýnir hina nýju
Evrópuorrastuþotu í aðalatriðum.
Aðeins hálfum mánuði fyrir sýn-
inguna var stofnað fjölþjóðafyrir-
tæki sem á að fara með yfirstjóm
smíðaáætlunarinnar. Nú þegar
liggur ljóst fyrir að smíða þarf
rúmlega 800 Eurofighter-þotur,
en það nafn hefur hún hlotið, svo
þetta verður eitt stærsta verkefni
Evrópulanda á sviði flugvélasmíði
í náinni framtíð. Vegna hinnar
hemaðarlegu þýðingu svo og
vegna efnahagslegs og tæknilegs
mikilvægis var Euro-þotan mikið
í brennidepli þó svo að hún kunni
ekki að vekja mikla athygli hér
heima á Fróni.
Hluthafar í Euro-fighter-fyrir-
tækinu sem hefúr höfuðstöðvar í
Miinchen í Þýskalandi era: Aerit-
alia, Brítish Aerospace, CASA og
Messerschmitt-Bölkow-Blom.
Hlutur hvers lands í smíði vélar-
innar er þessi og talinn er upg í
sömu röð og smíðafyrirtækin: ít-
alía 21%, Bretland 33%, Spánn
13% og Þýskaland 33%. Miklar
deilur og umræður hafa staðið um
útfærslu þessarar vélar og gátu
Frakkar t.a.m. ekki fellt sig við
sömu niðurstöðu og hin löndin.
Nú vilja Frakkar hins vegar koma
á viðræðum á nýjan leik svo þeir
geti að einhveiju leyti verið með.
I aðalatriðum er búið að sam-
þykkja hvemig vélin á að vera
og telja flugherir viðkomandi ríkja
hana fulinægja sínum kröfum og
því hafa vamarmálaráðherrar
þeirra samþykkt að hún skuli
verða 9,7 tonn að þyngd, með tvo
hreyfla er geta framleitt 20 þús-
und punda kný hvor og verði með
50 fermetra vængflatarmál. Önn-
ur tæknileg atriði hafa ekki verið
gerð opinber en þeirra er að vænta
í september nk.
Fyrirhugað er að fyrsta fjölda-
framleidda vélin verði tilbúin árið
1995 en þangað til verða smíðaðar
8 reynsluflugvélar svo hægt sé
að fullreyna sjálfa flugeiginleik-
ana og prófa þau vopnakerfi sem
vélin verður búin. Ekki er nú búið
að ná samkomulagi um hvemig
hreyflar hennar verði útfærðir en
Sýningarsvæðið spannaði tæpa 180 þúsund mVo og voru sýnendur
frá 17 löndum. Þeir voru 426 talsins og þar af helmingurinn
erlendir aðilar. Samtals 153 flugvélar af öllum gerðum og stærð-
um voru þar til sýnis og þó að stór hluti þeirra tæki þátt i flugat-
riðunum varð engin truflun á veiyulegri flugumferð um Langen-
hagen-flugvöllinn sem er flmmti stærsti flugvöllurinn f Þýska-
landi.
unnið er að því að stofna flöl-
þjóðafyrirtæki með aðild hreyfla-
framleiðenda viðkomandi landa.
Af þessu má sjá að svipað fyrir-
komulag verður haft og var haft
við smíðina á Tomadoorrastuþo-
tunni sem sömu lönd standa að.
Þó svo að pistill um herflugvél
veki ekki almennan áhuga íslend-
inga þá hefði ekki verið hægt að
segja frá því markverðasta sem
var til sýnis og umfjöllunar á
Hannoversýningunni nema segja
örlítið frá Eurofighter-þotunni.
Það er svo mikið í húfi að vel
takist til með þróun og smíði
þessarar vélar.
Gamlir stríðs-
fákar settu
skemmtilegan svip
Að Iokum skal hér getið þess
helsta sem blaðamanni fannst
fróðlegt að sjá og kynnast þama
á þessarí tíu daga flugsýningu.
Fyrst er að nefna að Þjóðveijar
með MBB-fyrirtækið í broddi fylk-
ingar undirrituðu samkomulag við
Kínveija um að hefja þróun og
smíði á nýrri farþegaflugvél. Hún
hefur verið nefíid MPC 75, verður
tveggja hreyfla og á að rúma 75
farþega. Nánar verður sagt frá
þessari flugvél hér á flugsíðu
Morgunblaðsins síðar.
Samtök þýskra flugmálafrétta-
ritara stóðu fyrir mjög athyglis-
verðri sýningu í tilefni af fímmtíu
ára afmælis þotuhreyfílsins. Það
var greinilegt að mikið hafði verið
lagt í sýningu þessa því þeir höfðu
saftiað þama saman ýmsum
hreyflum sem sýndu söguna og
framþróunina sem orðið hefur á
þessari öld.
Gamlir þýskir stríðsfákar settu
skemmtilegan svip á sýninguna.
Þama vora til sýnis þýskar vélar
sem Luftwaffe notaði í seinni
heimsstyijöldinni og svo var helsti
andstæðingurinn þama líka, Spit-
fíre-orrastuvélin breska sem eng-
in þýsk flugvél stóðst snúning.
Stjama sýningarinnar var 50
ára gömul Ju 52-flugvél sem Þjóð-
veijar notuðu mikið í stríðinu og
Lufthansa-flugfélagið mikið á ár-
unum fyrir stríðið. Lufthansa
keypti þessa vél fyrir tveimur
áram og hefur látið gera hana
upp svo hún er sem ný. Það hefur
tekist virkilega vel að koma henni
í upprunalegt horf og fór vel á
því að „Ju frænka" eins og Þjóð-
veijar kalla vélina, skyldi stela
senunni frá öllum nýju og full-
komnu flugvélunum. Hún er tákn
um öryggi og áreiðanleika þýskra
flugvéla segja heimamenn. Þegar
„frænkan" hóf sig til fiugs í flu-
gatriðum sýningarinnar mátti sjá
fögnuð í augum margra og kjálk-
amir sigu á öðram. Með því að
leggja saman tvo og tvo sá maður
að þetta vora flugmenn sem höfðu
flogið Ju 52-vélum, annaðhvort í
seinni heimsstyijöld eða þá á
áætlunarleiðum Lufthansa.