Morgunblaðið - 28.06.1986, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. JÚNÍ 1986
41
Hinn mannlegi þáttur/Asgeir Hvítaskáid
HJÓLAFERÐ MEÐ
GALDRAHORN I
klefum geta rúmazt 16—20 menn
frammi í skipinu en reiknað er með
að vistarverur aftan til í skipinu
verði fyrir skrifstofur og aðra þjón-
ustu sem fylgja fræðsluskólanum.
Námskeiðin eru að byija um þessar
mundir og haldið verður áfram að
vinna við skipið og gera það klárt
í alla staði. Það er búið að þvo það
og mála nýlega í slipp. Fiskakletts-
menn úr Hafnarfirði hafa undan-
farin kvöld unnið við málninguna
ofan þilja og stefnt er að því að
Áherzlupunktamir hjá okkur eru
auðvitað verkefnin á hveijum tíma
og að hafa sem bezta heildarmynd
af ástandi skipa og öryggisbúnaði,
það er að auka eftirlitið og sam-
ræma eftir megni og reyna að virkja
sjómennina sjálfa til aukinnar
meðvitundar um mikilvægi þessara
mála.
Skyldur útg-erðar-
manna og skipstjóra
Mjög æskilegt er að auka rann-
sóknir, snúa sér að því að bæta
vinnuaðstöðu jafnhliða öiyggisþátt-
um. Eitt af því sem þarf að gera
er að takast á við fyrirsjáanlega
byltingu í fjarskiptum skipa. Neyð-
arbaujur eru á næstu grösum, sem
senda á tíðni gervihnatta og gefa
frá sér einkennandi merki fyrir
skipin. Og þessar neyðarbmijur fara
í gang ef skipið ferst og það er
miðað við að það geti liðið mest 19
mínútur frá því að sendingar hefjast
þar til stöð er búin að greina merk-
in. Rússar ætla á næsta ári að
framleiða 300 þúsund stykki af
þessu tæki í sinn fiskiskipaflota, en
tíðni þessara tælqa er ný af nálinni
að 406 megariðum.
Það eru vissulega skyldur eig-
enda og skipstjóra skips að sjá til
þess að skip sé skoðað árlega.
Þessari skyldu er framfylgt með
ákveðnu eftirliti og yfirleitt eru
þessi mál í nokkuð góðu lagi hvað
varðar þilfarsskipin. En verulega
hefur skort á að eigendur opinna
báta hafí látið skoða skipin sín.
Eigendur verða að biðja um skoðun
en við erum nú að tölvuskrá öll
skip og skoðun þeirra þannig að
við getum fylgzt mun betur með
og tilkynnt réttum aðilum ef mis-
brestur verður á í þessum efnum.
Eitt sem er nýtt á okkar verk-
sviði er það að þurfa að viðurkenna
eftii og búnað til skipa. Allur búnað-
ur á samkvæmt lögum að vera
viðurkenndur af Siglingamálastofn-
un og það hefur verið misbrestur á
því að söluaðilar leituðu eftir viður-
gera skipið að fullu sjóklárt. Við
teljum í dag að okkur beri skylda
til þess að vinna að því að skipið
verði fullbúið og geti siglt frá einni
höfn til annarrar. Við ætlum að
grípa til félaga innan Slysavamafé-
lags íslands og sjómannastéttarinn-
ar til þess að manna skipið dag og
dag, viku og viku. Við vitum um
marga sem mæna inn um sund og
út um eyjar og eru áreiðanlega til
í slaginn, fullfrískar aldnar kempur
semyngri."
kenningu. Við steftium að því á
næstunni að gefa út lista eða skrá
um allan viðurkenndan búnað til
skipa sem menn geta síðan stuðzt
við. Ég vænti mikils gagns af þess-
um lista þegar fram líða stundir.
Hann mun auðvelda mjög allt eftir-
lit í þessum efnum.
Gjörbreyting' í-
undanþágumálum
Eitt af því sem hefur skilað
árangri að undanfömu í málum sjó-
manna er þróunin í undanþágumál-
um, því hún hefur verið allvemleg.
Það má segja að staðan hafi ger-
breytzt á sl. tveimur ámm á fjölda
réttindamanna við störf á íslenzkum
fiskiskipum. Á árinu 1983 störfuðu
1.000—1.050 menn á íslenzkum
skipum samkvæmt undanþáguleyfi.
Fyrri hluta ársins 1986 vom þeir
orðnir 418. Réttindanámskeið hafa
verið haldin á þessu tímabili og nær
400 menn hafa sótt námskeiðin.
En síðustu skipstjómamámskeiðin
verða haldin á næsta skólaári auk
þess sem nám vélavarða mun hefj-
ast í öllum landshlutum.
Mikið hefur áunnist
átveimurárum
Það hefur verið mikið unnið í
þessum málum sl. tvö ár og ég tel
að skipun öryggismálanefndar sjó-
manna hafi haft veruleg áhrif og
beint athyglinni að þessum mála-
flokki. Margt hefur áunnizt en
fjöldamargt er ógert. Það er aug-
ljóst að öryggismál sjómanna em
ekkert stundarfyrirbrigði. Þetta er
málaflokkur sem menn verða að
vera sívakandi í. Þess vegna má sú
vinna sem lögð hefur verið til þess-
ara mála að undanfömu ekki detta
niður. Starfið verður að halda áfram
til þess að meiri árangur náist
Grein og myndir:
Arni Johnsen
Ég sat til borðs með nemum af
ýmsum þjóðerni á stúdentagarði í
Kaupmannahöfn. En Gústaf stóð í
dyragættinni og horfði á okkur
borða girnilegan matinn. Tíu her-
bergi höfðu eitt sameiginlegt eld-
hús. Við höfðum matklúbb og skipt-
umst á að elda. Síðan vom dregin
spil um hver ætti að vaska upp. Eg
fékk alltaf tvist eða þrist og allir
hlógu. Það var mjög óþægilegt að
Gústaf skyldi standa þama.
„Eigum við að hjóla til Óðinsvé
og skoða H.C. Ándersen-safnið
næstu helgi?" sagði ég til að segja
eitthvað.
„Já,“ sagði Gústaf og ljómaði
allur.
Ég vissi ekkert hvað ég var að
segja. Þetta var 140 kílómetra leið,
280 kílómetrar fram og til baka.
Gústaf var stór sláni með gleraugu
og hjóladellu. Hann vann í apóteki
og hjólaði 17 kílómetra á dag til
og frá vinnu. Nú hafði hann keypt
sér nýtt tíu gíra hjól, sérhannað til
ferðalaga og fyrir brattar brekkur.
Eitt sinn hafði hann farið í hjóla-
ferðalag um þveran og endilangan
Noreg. Svo það er von að Gústaf
hafi ljómað og fengið sér stól og
sest hjá okkur. Þau reyndu að út-
skýra að óvanur gæti ekki hjólað
til Óðinsvé og til baka um eina
helgi. Þegar kom að mér að draga
spil héldu allir í sér andanum með
spenning í augum, Tyrkinn, Norsar-
inn, Ellen, Englendingurinn, prest-
neminn, alls 10 manns. Ég var með
fjarka og Wildon náði ekki andanum
fyrir hlátri. En Gústaf hjálpaði mér
með uppvaskið, því hann var þegar
byijaður að gefa mér skipanir varð-
andi ferðina. Ég sem var ekki einu
sinni nemandi í neinum skóla, hafði
bara svindlað mér inn til að eiga
einhversstaðar heima. Komið frá
íslandi til að skoða heiminn. En
hafði samt átt þar kærustu og lítið
bam.
Við lögðum af stað á föstudags-
kvöldi um sjö leytið. Sama daginn
hafði ég keypt mér tólf gíra keppn-
ishjól, skítbrettalaust og fislétt. En
það var víst ekkí sérlega hentugt
til ferðalaga, enginn bögglaberi eða
neitt. Gústaf var ekkert mjög hrif-
inn en samt gleymir hann sér alltaf
er hann sér nýtt hjól. Strýkur lakkið
allsstaðar og beygir sig alveg í
kengt til að geta séð gírskiptinguna
á afturhjólinu. Gamla stelpuhjólið
hefði aldrei komist alla þessa leið,
svona hjól var mín eina von ef ég
ætti að halda í við Gústaf.
Veðrið var gott; allan daginn
hafði verið sólskin og nú var kominn
molluhiti. Gústaf lánaði mér litla
tösku sem mátti festa á stýrið og
þar gat ég haft nestið mitt. Ætlun
mín var að hafa sem allra minnst
til að vera sem léttastur. Það var
ekki aðeins leiðinlegt að hjóla í
gegnum föstudagsumferðina í
Kaupmannahöfn, heldur líka hættu-
legt. Ég var óvanur hjólinu, fætum-
ir festust í táklemmunum er ég kom
að rauðu ljósi. Svo var ég strax
orðinn lafmóður.
Ég var í Danmörku, var að leita
að einhveiju sem ég vissi þó ekki
hvað var. Fara ekki allir ungir
menn af stað til að finna hamingj-
una? Svoleiðis er það í ævintýrun-
um. En á íslandi hafði ég búið með
stúlku og átt lítið bam, organdi
stelpu sem saug puttann á pabba
sínum er hann var að svæfa hana
í fanginu. En ég hafði ekki verið
ánægður. Það var eitthvað sem ég
þurfti að fínna, vita, upplifa eða
skilja. Einn góðan veðurdag sagði
ég upp vinnunni, pakkaði ofan í
ferðatöskur og sagði bless við for-
tíðina. Leitið og þér munuð finna.
Eftir klukkutíma streð komumst
við Gústaf loks út á sveitaveg.
Ætlunin var að hjóla til Hróars-
keldu og gista þar á farfuglaheimili
um nóttina, en Gústaf hafði skipu-
lagt þetta allt upp á mínútu.
„Áf hveiju sofum við bara ekki
úti undir berum himni, til Hróars-
keldu er langur krókur," sagði ég
heitur og móður.
Stytting leiðarinnar skipti mig
öllu máli.
„Það er ekki hægt að sofa úti.“
„Jú, jú. Við geram það oft á ís-
landi. Það er alveg sérstakt upplif- *
elsi. Svo er svo svakalega heitt
núna.“
Ég hjólaði á stuttbuxum og i
engu öðra þó komið væri kvöld. Ég
sá að náttúrubamið í honum var
að vakna. Annars var hann ferlega
tæknilegur gleraugnaglámur. Hafði
aldrei sofið hjá konu og geymdi
hjólið inni í herberginu sínu. Samt
var hann rúmlega þrítugur. Hann
var einbimi ríkra hjóna og fyrir
einu ári hafði hann flutt að heiman,
bjó nú í íbúð með Indónesa og ungri
danskri stelpu, sem hann var alltaf
að gera sér vonir með. Hann nam
staðar á gatnamótum og fór að
skoða kortið. Ég kastaði mæðinni ..
og hristi sveitta fótleggina.
„En þessi hiti helst ekki í alla
nótt.“
„Jú, jú. Alveg nóg á meðan við
eram að sofna."
Hann lagaði á sér gleraugun og
horfði til himins. Jú, hann langði
að prófa eitthvað alveg nýtt.
„Þá veit ég um mjög skemmti-
lega sveitakrá, þar sem við getum
fengið ókkur kvöldkaffi rétt fyrir
háttinn."
„Gott,“ sagði ég og steig aftur á
hjólið.
Við hjóluðum og hjóluðum; þut-
um í gegnum landsbyggðina. Ég
sá sveitabæi með stráþökum, kom-
akra eins langt og augað eygði.
Tré stóðu hér og þar í hóp eins og
menn að tala saman. Allt þetta var
nýtt fyrir mér. Mest elskaði ég
kyrrðina. Gústaf var alltaf að
stoppa til að finna út hvaða afleggj-
ara við ættum að taka. Á meðan
naut ég þess að skoða. Þetta var
byijunin á æðislegu ævintýri, það
var öraggt.
(Framhald síðar.)
Skoðaður í 35. sinn
Þessi Willys-jeppi, sem hefur skráningarnúmerið P 29, var skoðaður í 35. sinn fyrir stuttu,
en hann er af árgerðinni 1954 og er í toppstandi enn í dag, að sögn þess sem skoðaði. Eigandi
jeppans er Jóhann Jónsson málarameistari í Ólafsvík, en á myndinni ásamt jeppanum er bif-
reiðaeftirlitsmaðurinn Trausti Bjamason.