Morgunblaðið - 28.10.1986, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 28. OKTÓBER 1986
Samuel Donaldson, fréttamaður ABC sjónvarpsstöðvarínnar;
Þyldr oft heldur psvíf-
ínn í Hvita húss liðinu
SAMUEL DONALDSON fréttamaður ABC sjónvarpsstöðvarinnar
er vel þekktur um gjörvöll Bandaríkin, sem spurull og einatt
aðgangsharður fréttamaður. Til eru fjölmargar sögur af honum,
þegar hann etur kappi við aðra fréttamenn, og vegna fram-
hleypni og raddstyrks fer með sigur af hólmi. Islendingum er
sjálfsagt í fersku minni þegar þeir Reagan og Gorbachev komu
út úr Höfða laust eftir hádegi sunnudaginn 12. október sl. og
spurning fréttamanns á ensku til Reagans glumdi við. Spurning-
in, sem kallaði fram svar Reagans um að viðræðunum væri ekki
lokið og að leiðtogarnir ætluðu að hittast á nýjan leik kl. 15 sama
dag, var að sjálfsögðu frá Samuel Donaldson komin. Á leiðinni
til Washington þann 12. október sl. átti ég eftirfarandi viðtal við
Donaldson, og byrjaði á því að spyrja hann hvort það væri satt
sem mér væri sagt af starfsbræðrum hans í Hvíta húss fréttalið-
inu, að hann hefði oft á tíðum gengið svo nærri forsetanum í
spurningum sínum, að við hefði legið að starfsmenn Hvíta húss-
ins, og þá einkum Larry Speakes, blaðafulltrúi forsetans, gerði
kröfu um að annar fréttamaður ABC yrði tilnefndur af stöðvar-
innar hálfu í Hvita húss hðið:
„Þetta er nú ekki rétt, því þeir
geta einfaldlega ekki sparkað
mér,“ segir Donaldson og glottir
við. „Ég er fréttamaður, sem
starfa ekki fyrir Hvíta húsið, held-
ur fyrir sjónvarpsstöð mína, og
ég hef fullnægjandi blaðamanna-
skilríki til þess að vera staðsettur
í Hvíta húsinu. Svo lengi sem ég
stend mig sem fréttamaður, geta
þeir engin áhrif haft á veru mína
í Hvíta húsinu. Reyndar er ég
alls ekkert sannfærður um að
þeir vilji sparka mér, því ég legg
mig alls ekki fram um að vera
dónalegur eða móðgandi í spurn-
ingum mínum. Hins vegar er það
mitt höfuðmarkmið, eins og það
sannarlega er flestra annarra
fréttamanna í Hvíta húsinu, að
knýja fram svör Bandaríkjafor-
seta og hans nánustu samstarfs-
manna, að fá þá til þess að skýra
ákvarðanir sínar og stefnu á þann
hátt að almenningur í Banda-
rílgunum skilji hvert stjómvöld
eru að fara. Jafnframt er það
auðvitað í okkar verkahring, að
fá þessa sömu menn til þess að
viðurkenna mistök sín, hafí þeim
orðið á mistök. Þá ber okkur einn-
ig að fá upplýsingar um hver
framtíðaráform stjómvalda eru. í
hnotskum er markmið okkar að
sýna fram á það, frá degi til dags,
hvort þeir ráðamenn, sem banda-
rískir kjósendur kusu til þeirra
trúnaðarstarfa sem þeir gegna í
og í nánum tengslum við Hvíta
húsið, eru traustsins verðir."
Donaldson heldur áfram: „Við
teljum einfaldlega að það sé ekki
rétt að kjósa forseta Banda-
ríkjanna á fjögurra ára fresti og
segja síðan: „Allt í lagi, næstu
ijögur árin er okkur sama hvað
þú gerir, og við ætlum ekki að
fylgjast með því sem þú gerir, við
munum ekki gera athugasemdir
við störf þín og þú getur gert það
sem þér sýnist í fjögur ár.“ Slíkt
væri fáránlegt. Því fer ég með
því hugarfari til starfa í Hvíta
húsinu, að komast að því hvað er
raunverulega að gerast, og til
þess að standa andspænis forset-
anum og krefja hann og hans lið
um þeirra réttlætingu á þeim
ákvörðunum sem hafa verið tekn-
ar eða em í farvatninu. Ég hef
með því alls ekki í huga að vera
móðgandi, en svo við notum
Samuel Donaldson fréttamaður
bandarísku sjónvarpsstöðvar-
innar ABC.
bandarískt slagorð um mitt hátt-
emi, þá vil ég virkilega vera
„pushy" (ýtinn).“
- Ég spurði Donaldson hvort
frásögn félaga hans af því að
hann hefði sagt Ronald Reagan
Bandaríkjaforseta óviðurkvæmi-
legan, jaftivel dónalegan brandara
í viðurvist fjölda manns:
Nú lítur Donaldson brúnaþung-
ur á mig og segir svo ákveðinn:
„Ég hef séð á prenti að ég hafí
við ákveðið tækifæri sagt forset-
anum klámbrandara, í viðurvist
fjölda manns. Hið sanna í málinu
er, að ég hef aldrei nokkum tíma
sagt forsetanum klámbrandara, í
viðurvist fjölda manns. Spyijir þú
mig hins vegar hvort ég hafí und-
ir fjögur augu, sagt forsetanum
klámbrandara, þá er svar mitt
einungis þetta: Ég hef ekkert um
það að segja!“
- Nú hefur þú orð á þér að
geta náð undirtökunum á fundum
og komið fleiri spumingum að en
aðrir í skjóli raddstyrks þíns? Em
þetta réttmætar ásakanir starfs-
bræðra þinna?
„Vissulega er ég aðgangsharð-
ur og spurull. Þetta er ekki aðferð
hjá mér, til þess að beina athygl-
inni að sjálfum mér. Ég var
áraáargjamt bam og ég er árásar-
gjam fréttamaður. Mér er bara
spum: Hvers konar fréttamaður
er það, sem ekki er spurull, árás-
argjam og aðgangsharður? Það
væri líklega hægt að beita þeirri
einföldu aðferð, að bíða rólegur
þar til einhver stórlaxinn kemur
til þín og hvíslar í eyra þitt:
„Heyrðu, mig langar til þess að
segja þér frá ákveðnum atburði",
en slík vinnubrögð myndu aldrei
flokkast undir góða frétta-
mennsku í mínum augum.
Varðandi raddstyrk minn, þá
er hann vissulega fyrir hendi, og
ég beiti honum óspart. Ég hef
fjölda spuminga til þess að leggja
fyrir forsetann dag hvem, þannig
að mér liggur mikið á hjarta. Ég
bendi bara á það, að ég hrópaði
aldrei spumingar að Jimmy Cart-
er, þó að ég sæi um fréttaflutning
af hans forsetatíð frá Hvíta hús-
inu, þau fjögur ár sem hann
gegndi því embætti. Þú kannt að
spyija hvers vegna hrópaðir þú
ekki á hann og svarið er einfalt:
Einfaldlega það að Jimmy var
ekki haldið í einangmn frá fjöl-
miðlum í sinni forsetatíð. Hann
nálgaðist okkur og veitti okkur
aðgang að sér. Nú er slíkt kerfí
af embættismönnum, stjómmál-
asérfræðingum og öryggisvörðum
í kringum forseta okkar, að spum-
ingar okkar komast ekki til skila,
nema við hrópum þær. Ég vel því
þann kostinn að hrópa frá reipinu
sem heldur okkur í ákveðinni fjar-
lægð, í stað þess að þegja og fá
þar af leiðandi engin svör við
spumingum mínum.
TUM SK
OÐA BÍLLJÚS
IN FYRIR 31.
OKTOBER.
• •
Okumenn
Ljósaskoð-
un að ljúka
LJÓSASKOÐUN bifreiða á að
vera lokið fyrir 31. október, sem
er næsti föstudagur.
Nú fer í hönd dimmasti tími árs-
ins og því er brýnt að ökumenn og
aðrir vegfarendur komi til Ieiks vel
upplýstir. Gangandi fólk þarf að
hafa endurskinsmerki og akandi
vegfarendur þurfa að gæta þess að
öll ljós ökutækis séu í lagi, hvort
sem um er að ræða bíla, dráttarvél-
ar, vélhjól eða reiðhjól. Umferðar-
ráð leggur á það áherslu að böm
séu ekki á reiðhjólum á vetrarlagi
og em foreldrar hvattir til þess að
gæta að því. Ljósker og glitmerki
þurfa að vera hrein og óskemmd
og sama gildir um bflrúður og
þurrkublöð, en öll þessi tæki þurfa
að vera tilbúin til notkunar við
versnandi aðstæður.
Það hafa sjálfsagt allir vegfa-
rendur lent í því að mæta bifreið,
sem aðeins hefur annað framljósið
í lagi. Þetta hefur tmflandi áhrif,
því ekki er alltaf auðvelt að sjá
hvort það er hægra eða vinstra ljós
sem er bilað, eða hvort það er vél-
hjól sem á móti kemur. Ökumenn
em beðnir að hafa það hugfast að
ekki er nóg að ökuljós séu í lagi
rétt á meðan þau em skoðuð.
Helen Thomas, fréttamaður UPI í Hvíta húsinu:
I hópi fremstu frétta-
haukaþar á bæ í áratugi
Hefur verið fréttamaður í 43 ár,
og þar af í 25 ár í Hvíta húsinu
HÚN lætur ekki mikið yfir sér, hún Helen Thomas, bandarísi
fréttamaðurinn þjá fréttastofunni UPI (United Press Internat-
ional). Hún ásamt svo fjölmörgum öðrum fréttamönnum kom
hingað til lands, vegna leiðtogafundar þeirra Reagans og
Gorbachevs. Fréttalið það sem fylgir Bandaríkjaforseta á ferðum
sínum gengur jafnan undir nafninu Hvíta húss pressan, og hafði
sá starfshópur miðstöð sina að Hótel Loftleiðum á meðan á fund-
inum stóð. Mér var fljótlega bent á Helen, og sagt að hún væri
mjög þekktur fréttahaukur í Bandaríkjunum, og hún hefði iðu-
lega náð þvi sem okkur fréttamenn dreymir ávallt um - að
„skúbba“, það er að segja að vera fyrst með fréttina. Ég falaðist
eftir stuttu spjalli við Helen, en vegna anna, gat ekki af því orð-
ið, fyrr en á leið til Washington, þegar fréttalið Hvíta hússins
flaug áleiðis þangað, að afloknum leiðtogafundinum.
Ifyrsta spumingin til Helen er
að sjálfsögðu sú, hvemig hún
hafí í gegnum árin fanð að því
að vera svona oft fyrst með frétt-
ina:
Helen brosir hógvær og segir:
„Ég held nú varla að þetta séu
réttar upplýsingar sem þú hefur
fengið um mig. Ef það er eitthvað
til í þessu, sem ég efast reyndar
um að sé, þá er skýringin líklega
sú að mér er stundum lagið að
spyija öðru vísi en aðrir, og jafn-
framt reyni ég að spara spuming-
ar mínar, á meðan að keppinaut-
amir heyra til. Annars held ég
að þetta séu bara vinsamleg um-
mæli félaga minna um gömlu
konuna!"
Helen segist hafa hafíð frétta-
mannsferil sinn árið 1943, eða
fyrir 43 ámm síðan og að hún
Helen Thomas, fréttamaður
UPI.
hafi allar götur síðan unnið fyrir
UPI. 1961 var hún gerð að sér-
stökum fréttamanni UPI hjá
Hvíta húsinu.
Hún á vart orð til þess að lýsa
ánægju sinni með íslandsdvölina,
og þær móttökur sem frétta-
mannalið Hvíta hússins hafi
fengið hér á landi. „Við eigum
alls ekki svona móttökum að venj-
ast,“ segir Helen, „því yfírleitt er
litið á okkur sem heldur hvimleiða
fylgifiska Bandaríkjaforseta. Við
göngum meira að segja oft undir
nafninu „ferða-sirkusinn! Enda
verður það að segjast eins og er,
að við ryðjumst inn í viðkomandi
land, með allan okkar tæknibúnað
og hafurtask. Hertökum einhvetja
miðstöð, eins og við gerðum í
þessu tilviki við Hótel Loftleiðir
og hellum okkur út í vinnuna, svo
til um leið og við emm lent. Þann-
ig vinnum við, þar til dvöl forset-
ans í viðkomandi landi er lokið,
og hverfum svo af landi brott,
stuttu á eftir forsetanum. Á ís-
landi fengum við ekki þessa
óþægilegu innrásartilfínningu, því
okkur var hvarvetna tekið af
slíkum hlýleika og gestrisni, að
við vissum vart hvaðan á okkur
stóð veðrið.' Það er alveg sama
hveija ég nefni, þjónustufólk, af-
greiðslufólk, leigubflstjóra, veg-
farendur - allir vom jafnelskuleg-
ir, þannig að ég get fullvissað þig
um það, að við sem emm í þess-
ari flugvél (Helen bendir aftur
eftir Júmbó 747 þotunni, sem flyt-
ur okkur áleiðis til Washington)
fomm öll heim með einstaklega
jákvæða mynd af landinu og þjóð-
inni sem það byggir. í mínum
augum emð þið Islendingar allra
elskulegasta fólk sem við höfum
nokkum tíma hitt á ferðum okk-
ar.“
- Mig langar til þess að forvitn-
ast um það, hvað fréttamaður
með jafnlangan feril að baki og
þú, telur vera markverðustu
reynslu sína eða eftirminnilegustu
fréttafrásögn?
Helen þarf ekki að hugsa sig
um eitt augnablik, því hún segir
samstundis: „f mínum huga er
enginn efí um það hvaða atburð
ber hæst. Það var ferðin til Kína
með Nixon forseta, árið 1972. Sú
ferð braut í rauninni blað í sam-
skiptum landanna, því það höfðu
engin samskipti verið á milli land-
anna í 20 ár, þegar sú ferð var
farin. Þetta var eins og för út í
óvissuna, því enginn í ferðinni
hafði minnstu hugmynd um,
hvemig Kína var. Við voram
þama í 8 daga og allt sem við
sáum, fundum og borðuðum var
fréttnæmt - þetta var draumaferð
blaðamannsins. Þessi ferð til Kína
fyrir 14 ámm opnaði dymar að
þessu mikla landi á nýjan leik.
Því er hún mér stóri atburðurinn
á ferli mínum. Þama vomm við
þátttakendur í því að skrifa man-
kynssöguna, og slíkt hlýtur alltaf
að vera æðsta takmark hins sanna
fréttamanns."