Morgunblaðið - 26.11.1986, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 26. NÓVEMBER 1986
*
1
Þátttaka kvenna
verkalýðshreyfíngunni
eftirLáru V.
Júlíusdóttur
Framlag kvenna á vinnumarkaði
hefur lengi verið vanmetið og illa
launað. Allt fram á sjöunda áratug-
inn voru sérstakir kauptaxtar
kvenna, sem voru lægri en karla-
taxtamir, en þá voru sett lög sem
bönnuðu að konum væru greidd
lægri laun en körlum. Síðan hefur
verið launajafnrétti í orði. En á borði
er talsverður munur á launum karla
og kvenna, svo sem rannsóknir á
launakjörum fólks bera með sér.
Þegar reynt er að leita orsaka þessa
launamunar heyrast ýmsar skýring-
ar. Vinnutími karla er langtum
lengri en kvenna, þeir eru yfirborg-
aðir, þeir hafa lengri menntun og
lengri starfsaldur. Karlamir ráða
-ráðum í verkalýðshreyfíngunni og
þess vegna verða kvennastörfín eftir
á botninum í kjarasamningum.
Það er þetta síðasta sem mig lang-
ar að gera að umtalsefni, þ.e.
þátttöku kvenna í verkalýðshreyf-
ingunni og stjómum félaga og
sambanda. Snemma á öldinni, þegar
fyrstu verkalýðsfélögin sáu dagsins
ljós voru þau öll kynskipt, einungis
karlmenn voru í þessum félögum.
Verkakvennafélagið Framsókn var
fyrsta verkakvennafélagið sem
stofnað var 1914, en þá hafði verka-
mannafélagið Dagsbrún starfað í
nokkur ár. Konunum þótti ótækt að
vera ekki í félagi og láta skammta
sér kaup, sem var helmingi lægra
en karlakaupið. Kvenréttindafélag
íslands með Bríet Bjamhéðinsdóttur
í broddi fylkingar var frumkvöðull
Lára V. Júlíusdóttir
„Þótt veruleg’ aukning
haf i orðið á þátttöku
kvenna í stjórnum
blandaðra verkalýðs-
félaga er það samt sem
áður staðreynd að laun-
amismunur kynjanna
er mikill og hefur síst
minnkað á síðustu
árum.“
að stofnun félagsins. Þannig þótti
sjálfsagt að karlmenn væm í sér-
stöku verkamannafélagi og konur í
öðru. í stærstu kaupstöðum landsins
Mynd
REFSIRAMMI LAGA UM AVANA-
OG FÍKNIEFNAMÁL Á NORÐURLÖNDUM
Lagaheimild Refsirammi
8 10 12 14 16 18 20
Land
0 2 4 6
Inn- og útflutningur, sala o.fl.
Meðferð á umtalsveröu magni
ávana- og fikniefna, eða sérstakar
refsihækkandi aðstæður.
Innflutningur á miklu magni eða
sérstaklega skaðlegu efni.
Lög um ávana- og fikniefni.
Alm. hegningarlög , gr. 173, a.
Alvarleg fikniefnabrot.
Tilbúningur, sala, meðferð.
Alvarfeg brot.
Sala, meðferð.
Alvarleg brot.
ítrekuð brot
itrekuð alvarleg brot.
Lyfjalög:
Meðferð og neysla.
Lyfjalög:
Afhending lyfja í ólöglegum tilgangi.
Gr. 162: Framleiðsla, inn-og
útflutningur, geymsla o.fl.
Alvarleg brot.
Innflutningur á miklu magni.
Sérstakar ref sihækkandi aðstæður.
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
Með refsiramma er átt viö neðri og efri mörk fangelsisrefsingar. í
íslenskum lögum um ávana- og fíkniefni er ekki ákvæöi um neöri mörk
refsingar.
LEIÐRETTING
Nokkrar skekkjur urðu í línuriti því, sem birtist með grein Ómars
Kristmundssonar í blaðinu í gær. Er það því birt hér aftur, leiðrétt.
voru stofnuð kynskipt félög verka-
fólks, og þannig er málum háttað
enn í dag í Hafnarfírði, Keflavík,
Vestmannaeyjum og á Sauðárkróki
auk Reykjavíkur. Annars staðar eru
verkalýðsfélögin blönduð. Þar sem
verkalýðsfélögin eru kynskipt, þ.e.
annaðhvort karlafélög eða kvennafé-
lög, hlýtur stjóm þeirra og trúnaðar-
mannaráð einnig að vera kynskipt,
þannig að þar getum við ekki talað
um aukin áhrif kvenna í verkalýðs-
hreyfíngu. Það er því eingöngu í
blönduðum félögum sem við getum
talað um og metið áhrif kvenna og
karla í stjóm. Allt er þetta þó þeim
annmarka háð að við verðum að
athuga hlutfall kvenna og karla í
stjómum tölulega séð, því áhrifín
sem slík er aldrei hægt að mæla.
Þannig getur ein kona í stjóm eins
félags haft mun meiri áhrif en þrjár
konur í stjóm annars staðar.
Á árinu 1984 var gerð könnun á
fjölda kvenna og karla i stjómum
blandaðra félaga innan ASÍ, og var
hlutfallið 1983 borið saman við hlut-
fall kvenna í stjómum blandaðra
félaga 1972. Á árinu 1972 gegndi
engin kona formannsstöðu í blönd-
uðu félagi innan ASÍ, en 1983 vom
konur formenn í um 17% blandaðra
félaga. Konum hefur fjölgað mest í
ritarastöðum á þessum árum úr 20%
í nær 60%. í varaformannsstöðum
og gjaldkerastöðum er aukningin
svipuð, konum hefur þar fjölgað um
100% á sama tíma og konum innan
félaganna fjölgaði um 9%.
Meðfylgjandi línurit skýrir þessa
þróun, og er það tekið úr Vinnunni,
tímariti Alþýðusambands íslands 2.
tbl. 1984, þar sem skýrt er frá niður-
stöðum þessarar könnunar.
Sömu sögu er að segja um blönd-
uð landssambönd innan Alþýðusam-
bandsins. Þar hefur hlutdeild kvenna
%
6o
5o
4o
3o
2o
lo
BLÖNDUD FÉLÖG INNAN ASI
Hlutur kvenna í helstu trúnaðar-
stöðum 1972 og 1983
Konur 38% 1983
Formenn Varaíorm. Gjaldk.
Ritarar
Meðstj.
endur
aukist verulega í stjómum frá árinu
1972 og fram til 1983, nema hjá
Verkamannasambandinu, en þar
voru mun fleiri konur í stjóm 1972
en hjá hinum landssamböndunum.
Ef tekið var tillit til heildarfjölda
kvenna í samtökunum var staða
kvenna best innan Verkamannasam-
bandsins. Þar eru konur 46% félags-
manna og þær hafa 41% stjómar-
sæta. Hjá Landssambandi íslenskra
verslunarmanna voru hlutföllin
þannig að konur voru 60% félags-
manna og þær höfðu 40% stjómar-
sæta.
Á síðasta þingi ASÍ, sem haldið
var í nóvember 1984, vom konur
164, eða 36% þeirra sem sóttu þing-
ið. Konur eru 46,3% félagsmanna
Alþýðusambandsins.
A þinginu var kosin ný 21 manns
miðstjöm fyrir sambandið. 7 konur
vom kosnar i miðstjóm, þar af er
kona annar varaforseti sambands-
ins.
Svo sem sjá má hefur aukning
kvenna verið mikil í stjómum félaga
og sambanda samfara aukinni hlut-
deild kvenna á vinnumarkaði. Konur
em nú um 40% stjómarmanna í
blönduðum félögum. Konur vinna
um 40% allra unninna dagsverka á
vinnumarkaði.
Þótt veruleg aukning hafí orðið á
þátttöku kvenna í stjómum bland-
aðra verkalýðsfélaga er það samt
sem áður staðreynd að launamis-
munur kynjanna er mikill og hefur
síst minnkað á síðustu ámm. Því
hafa allar þessar konur verk að
vinna, svo og allar konur sem verða
fyrir launamisrétti á vinnumarkaði.
Höfundur er lögfræðingur AI-
þýðusambands íslands
Yfirlýsing frá formanni útvarpsráðs:
Um flutning
fréttatíma
• *
sjonvarpsins
— að gefnu tilefni
eftir Ingu Jónu
Þórðardóttur
Morgunblaðinu hefur borist eft-
irfarandi yfirlýsing frá Ingu
Jónu Þórðardóttur, formanni
útvarpsráðs:
Eitt af megin verkefnum út-
varpsráðs er að smíða þann ramma
sem dagskrár Ríkisútvarpsins falla
inn í. Sérstakur rammi gildir fyrir
sjónvarp og annar fyrir hljóðvarp.
Að ákveðnu leyti er vinna þessi
sameiginleg þar sem gæta verður
nauðsynlegs samræmis milli þeirra
þriggja dagskráa sem Ríkisútvarpið
sendir út. Tillögur að dagskrár-
ramma koma frá starfsmönnum.
Rammi að vetrardagskrá sjónvarps
var afgreiddur ( lok júní og hafði
þá verið til meðferðar hjá útvarps-
ráði um nokkurra vikna skeið.
Rammi vetrardagskrár hljóðvarps
var síðan afgreiddur í ágúst að
loknu sumarleyfí útvarpsráðs. Við
afgreiðslu vetrardagskrár sjón-
varps kom engin tillaga fram um
breytingar á aðalfréttatíma sjón-
varpsins.
Á fundi útvarpsráðs 19. septem-
ber var hins vegar ákveðið að gera
tilraun með að færa fréttatíma sjón-
varps fram til kl. 19.30. Útvarpsráð
var sammála um að verða við til-
lögu yfírmanna um þessa breytingu
og var sagt að einhugur væri um
hana innan stofnunarinnar. Miklar
umræður urðu síðan um flutning
fréttatímans og viðbrögð almenn-
ings við honum á fundi ráðsins 24.
október. Á fundinn kom varafrétta-
stjóri sjónvarps og greindi m.a. frá
þeirri skoðun sinni sem birst hafði
í viðtali við Morgunblaðið sama
morgun að hann teldi það bara
„tímaspursmál" hvenær fréttatími
yrði færður aftur til kl. 20 með
hliðsjón af þeirri reynslu sem feng-
ist hafði. Áðrir starfsmenn tóku í
sama streng. Niðurstaða meirihluta
útvarpsráðs var sú að greinilegt
væri að breytingin hefði ekki fallið
í góðan jarðveg og talið rétt að láta
á það reyna í skoðanakönnun hver
vilji landsmanna væri í þessum efn-
um. Varafréttastjóri greindi frá
þessu í sjónvarpsfréttum það sama
kvöld og sagði m.a.: „Útvarpsráð
hefur fjallað um þetta mál að und-
anfomu og ákveðið að fram fari á
næstunni skoðanakönnun meðal
sjónvarpsáhorfenda um afstöðuna
til þessarar breytingar. Það verðið
því — eins og vera ber — þið, sjón-
varpsáhorfendur, sem ráðið því
Inga Jóna Þorðardóttir
hvert framtíðarfyrirkomulagið á
þessu verður." Svo mörg voru þau
orð.
í stað þess að láta fara fram
skoðanakönnun þá vegar eins og
vilji útarpsráðs hafði staðið til var
ákveðið að taka þátt í spuminga-
vagni Félagsvísindastofnunar sem
fram fór dagana 31. október — 7.
nóvember. Niðurstaðan lá fyrir á
fundi útvarpsráðs 14. nóvember,
ótvíræð að flestra dómi. Spuming-
unni hvenær menn vildu hafa fréttir
ríkissjónvarpsins ef þeir mættu
velja var svarað þannig: 25,2% vildu
hafa aðalfréttatímann fyrir kl. átta,
66,8% vildu hafa hann kl. átta og
6,0% vildu hann eftir kl. átta. Það
voru því þrír af hveijum Q'órum sem
kusu að hafa aðalfréttatíma ríkis-
sjónvarps kl. átta eða síðar. Niður-
staða var fengin og í samræmi við
fyrri afstöðu samþykkti meirihluti
útvarpsráðs að fréttatíminn yrði
færður til kl. átta 1. desember.
Tveir voru andvígir þessri sam-
þykkt, einn fulltrúi Sjálfstæðis-
flokks og varafulltrúi Alþýðuflokks.
Að ákvörðuninni stóðu fulltrúar
Sjálfstæðisflokks, Framsóknar-
flokks, Alþýðubandalags og
Kvennalista.