Morgunblaðið - 26.11.1986, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 26 NÓVEMBER 1986
Guðmundur J. Guðmundsson:
Erfitt að hækka lægstu
launin öðru vísi en að
stokka upp launakerfið
GUÐMUNDUR J. Guðmundsson,
formaður Verkamannasambands
íslands og verkamannafélagsins
Dagsbrúnar, telur að erfitt verði
að hækka lægstu laun sérstak-
lega án þess að launakerfið verði
stokkað upp jafnframt því. „Það
er okkar reynsla af samflotum i
kjarasamningum að þá vilji
taxtakerfið silja eftir og ég ótt-
ast að sú verði reynslan einnig
nú í þessum samningum. Það
hefur oft áður verið gert að for-
gangsverkefni í samningum að
hækka laun láglaunafólks sér-
staklega, en hinir hærra launuðu
hafa fylgt á eftir og fengið sam-
svarandi hækkanir og meira.
Taxtakerfið er úrelt og það að
afnema lægstu taxtana lagar
ekkert,“ sagði Guðmundur í sam-
tali við Morgunblaðið er hann var
spurður um möguleika á hækkun
lægstu launa umfram önnur laun
i samningunum.
Guðmundur benti á að yfírborg-
anir væru yfirleitt því hærri sem
launin væru hærri og því væri
launamisréttið nú tilfinnanlegra en
oft áður. Hann sagði að meðal ann-
ars af þessum orsökum hefði
Dagsbrún talið rétt að uppstokkun
launakerfanna væri í höndum hvers
félags um sig, en almennar forsend-
ur og það sem sneri að ríkisvaldinu
í höndum heildarsamtakanna. Sagði
hann að taxtakerfi Dagsbrúnar
hefði verið mikið lagað í sérkjara-
samningum að undanfömu og
þannig hefði verið hægt að fá fram
kjarabætur með því að sníða van-
kanta af kjarasamningum. Þessar
breytingar hefðu einkum verið í því
formi að töxtum hefði verið fækk-
að. Hann áliti að þessar breytingar
hefðu oft á tíðum gagnast atvinnu-
rekendum ekki síður en launafólki.
Guðmundur sagði að af þessum
ástæðum og vegna þess hversu
stutt væri til kosninga, hefði Dags-
brún viljað semja til 1. maí og nota
tímann til vors til þess að undirbúa
uppstokkun á launakerfunum. Um
ástæður þess að þetta sjónarmið
Dagsbrúnar varð undir í Verka-
mannasambandinu, sagði Guð-
mundur: „Félög út á landsbyggðinni
virðast ekki leggja í það að fara út
í samninga ein sér. Mörg þeirra
hafa erfiða aðstöðu. Víða úti á landi
er atvinnulif fábreytt og félögin
sum hver veikburða. Þá er það einn-
ig nefnt að miðstjómarvald Vinnu-
veitendasambandsins sé svo sterkt
að atvinnurekendur í byggðunum
fáist ekki að samningaborðinu".
Guðmundur sagði að Dagsbrún
myndi að sjálfsögðu standa með
félögunum út um land. Það væri
hins vegar ákaflega ósamþykkt því
að samningunum væri hespað af
og erfitt um vik þar sem stjóm,
trúnaðarmannaráð og félagsfundur
Dagsbrúnar hefðu samþykkt kröfu-
gerð félagsins. Hann sagði að
fundur yrði í stjóm félagsins á
morgun, fimmtudag, þar sem þessi
nýju viðhorf yrðu rædd.
Mikil áhersla í samningaviðræð-
unum nú er lögð á breytingar á
bónuskerfinu og sagði Guðmundur
að annað biði niðurstöðu úr þessum
viðræðum. Sagði hann að það gæti
orðið erfitt að fá fólk, sem hefði
miklar telqur af bónus, til þess að
sætta sig við róttækar breytingar
á bónuskerfinu. „Breytingar á þess-
um samningum em mikið vanda-
verk,“ sagði Guðmundur.
Morgunblaðið/Bjami
Magnús Geirsson, Guðmundur J. Guðmundsson og Guðmundur Þ.
Jónsson.
Guðmundur Þ. Jónsson:
„Trúi því að menn meini
það sem þeir eru að segja“
„ÞETTA er ekki aðeins spurning
um hvort það sé raunhæft að
hækka laun hinna lægstlaunuðu,
heldur einnig um nauðsyn þess
og að minum dómi er brýn nauð-
syn á að það takist í þessum
Magnús Geirsson:
Rafiðnaðarmenn
munu standa með
öðru láglaunaf ólki
„ÞAÐ eru margir af félagsmönn-
um Rafiðnaðarsambandsins á
mjög lágum töxtum, sérstaklega
þeir sem vinna hjá opinberum
aðilum, þannig að við rafiðnaðar-
menn munu áreiðanlega standa
með öðru láglaunafólki að baki
þeirrar kröfu að hækka sérstak-
lega lægstu taxtana," sagði
Magnús Geirsson, formaður Raf-
iðnaðarsambandsins. „Ég held
þvi að það verði enginn ágrein-
ingur um þetta innan okkar raða
og að hinir hærra launuðu muni
sætta sig við það.“
Magnús kvaðst áætla að um
fjórðunugur rafiðnaðarmanna væru
á því bili sem flokka mætti undir
hina lægst launuðu og því ljóst að
samstaða ætti að geta orðið innan
sambandsins um að bæta kjör
þeirra. Hann taldi að meiri alvara
væri nú að baki þeirrar kröfu að
hækka lægstu launin en oft áður
og kvaðst bjartsýnn á að það mætti
takast í þessum samningum.
Björn Þórhallsson:
„Gætir meiri sanngirni
nú en oftast áður“
„HVORT nú reynist unnt að
hækka lægstu launin án þess að
aðrir komi á eftir fer að nokkru
eftir þeirri aðferð sem beitt verð-
ur í þessum samningum", sagði
Björn Þórhallsson, formaður
Landssambnads íslenskra versl-
unarmanna, er hann var spurður
hvort hann teldi sig geta samið
um hækkun lægstu launa án þess
að hinir hærra launuðu kæmu
með sömu kröfur í kjölfarið.
„ÉG tel áreiðanlegt, að það sé
fullur vilji innan samtaka verslunar-
manna til að hækka lægstu launin
umfram aðrar hækkanir," sagði
Bjöm ennfremur. „Þá á ég við, að
þeir sem eru lægstir, með kannski
um 19 þúsund krónur á mánuði, fái
að hækka bærilega í friði án þess
að þeir sem eru á hærri töxtum og
jafnvel stórlega yfirborgaðir að
auki, kreljist þess sama, hvorki í
krónum talið né hlutfallslega. Ég
er viss um að þessi sjónarmið era
ríkjandi á meðal þorra félagsmanna
núna.“
Björn Þórhallsson.
Nu hefur oft verið talað um það
áður í samningum að nauðsynlegt
sé að hækka hina lægst launuðu
umfram aðra. Era þessi sjónarmið
að einhveiju leyti sterkari núna en
í kjarasamningum á undanfömum
áram?
„Já, ég trúi því að svo sé.“
Hvað hefur breyst frá síðustu
kjarasamningum, sem gerir þessa
kröfu raunhæfari núna?
„Ég held að það sé meiri munur
nú á tekjum þess fólks sem býr við
lágu taxtana eingöngu og þeirra
sem era yfirborgaðir, þannig að það
gætir meiri sanngimi nú en oftast
áður. Menn sjá meira óréttlæti í
þessu núna heldur en þeir áður
hafa fundið."
kjarasamningum“, sagði Guð-
mundur Þ. Jónsson, formaður
Landssambands iðnverkafólks,
er hann var spurður hvort hann
teldi ástæðu til að ætla að nú
væri frekar grundvöllur fyrir
hækkun lægstu launa en svo oft
áður í kjarasamningum.
„Nauðsyn þess að hækka lægstu
laun umfram aðrar hækkanir hefur
aldrei verið brýnni en nú. Við eram
með fólk á kauptöxtum sem era
með um 20 þúsund krónur á mán-
uði og það þarf ekki mikla rök-
semdafærslu til að sjá að slíkt getur
ekki gengið," sagði Guðmundur
ennfremur.
-Nú hefur þessu oft verið haldið
fram áður í kjarasamningum, en
aldrei náð fram að ganga. Af hveiju
telur þú að það sé frekar svigrúm
nú til að hækka lægstu launin en
svo oft áður?
„Ég veit að við eram búnir að
heyra þetta ákaflega lengi og það
hefur alltaf verið sagt við upphaf
samninga að það þurfí fyrst og
fremst að bæta kjör þeirra lægst
launuðu. En ég vona og trúi því
reyndar, að það sé meiri alvara í
þessu núna og að nú meini menn
raunveralega það sem þeir era að
segja. Þær viðræður sem nú era
farnar af stað ganga út á það að
hækka laun þeirra lægst launuðu
umfram aðra og ég er vongóður
um að það geti orðið að veraleika
í þessum samningum, þótt auðvitað
sé erfítt að fullyrða nokkuð um
það. Maður hefur svo sem orðið
fyrir vonbrigðum áður hvað þetta
snertir," sagði Guðmundur Þ. Jóns-
son, formaður Landssambands
iðnverkafólks.
Benedikt Davíðsson:
„ Almennari skilningur á nauð-
syn þess að hækka þá lægstu“
„ÉG held að það sé almennari
skilningur nú, í öllum félögunum,
á nauðsyn þess að hækka þá
lægstu umfram aðra,“ sagði Ben-
edikt Davíðsson, formaður
Sambands byggingarmanna, er
hann var inntur álits á raun-
hæfum möguleikum þess, að
hækka lægstu launin án þess að
aðrir kæmu á eftir.
„Ég held einnig að þörfin á að
Iagfæra kjör hinna lægst launuðu
sé ennþá brýnni núna en oftast
áður og því séu líkumar á að árang-
ur náist meiri nú en áður,“ sagði
Benedikt.
Nú hefur því verið haldið fram
að byggingamenn séu frekar í hærri
kantinum hvað laun varðar. Telurðu
að þú getir nú samið um umtals-
verðar hækkanir fyrir þá lægst
P fj
\ X
Benedikt Davíðsson, formaður
Sambands byggingamanna.
launuðu án þess að hinir geri sömu
kröfur í kjölfarið?
„Ég veit að það era allmargir
úr okkar hópi á töxtum undir 30
þúsund krónum á mánuði, sem era
þau mörk sem talað er um. Hins
vegar hefur fyrst og fremst verið
miðað við ákvæðisvinnu þegar talað
er um há laun í byggingariðnaðin-
um, en aðeins um þriðjungur
húsasmiða, sem. er fjölmennasta
starfsgreinin í byggingariðnaði,
vinnur í ákvæðisvinnu, hinir vinna
í tímavinnu. Og þótt eitthvað sé um
yfírborganir er ljóst að margir vinna
á stípuðum töxtunum, þannig að
ljóst er að við þurfum að leggja
áherslu á lægstu launin líka vegna
okkar manna," sagði Benedikt Daví-
ðsson, formaður Sambands bygg-
ingamanna.
Guðjón Jónsson:
„Við erum láglaunahópur“
„ÞAÐ var samþykkt á formanna-
fundi Alþýðusambandsins að
leggja megináherslu á sérstaka
hækkun til handa láglaunafólki.
Ég trúi ekki öðru en að það gangi
eftir ef allir eru sammála um
þessa stefnumótun. Menn hafa
verið inn á þessu í samningum
undanfarin ár og það er vonandi
að það takist að hækka iægstu
laun í þessum samningum," sagði
Gujón Jónsson, formaður Málm-
og skipasmiðasambandsins í sam-
taii við Morgunblaðið um
möguieikana á því að samið verði
um sérstaka hækkun iægstu
launa, sem ekki gangi upp í gegn-
um ailan launastigann.
Guðjón sagði að Málm- og skipa-
iðnaðarsambandið væri láglauna-
samband. Skortur væri til dæmis á
mönnum í jámiðnaði og það væri
vegna lélegra launa og hvemig
launakerfíð væri upp byggt. „Við
erum láglaunahópur," sagði Guð-
jón. Aðspurður um hvort það væra
sérstakar ástæður til þess núna að
halda að það tækist að hækka laun
hinna lægstlaunuðu veralega án
Guðjón Jónsson.
þess að það gengi upp allan launa-
stigann, sagði Guðjón: „Já, ég held
að svo sé. Fyrst og fremst vegna
þess að ástandið í þessum efnum
hefur aldrei verið verra en núna.
Það hefur aldrei verið eins sláandi
og nú, hvað lægstu launin era ófull-
nægjandi til lífsviðurværis".