Morgunblaðið - 26.11.1986, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 26. NÓVEMBER 1986
37
Athugasemd vegna
ummæla í fjölmiðlum
eftir Guðríði B.
Helgadóttur
Síðbúinn aðalfundur Búnaðar-
sambands A-Húnavatnssýslu var
haldinn á Blönduósi þ. 5. nóvember
sl. og stóð frá hádegi til kl. 3 að
nóttu.
Jóhannes Torfason bóndi á
Torfalæk, formaður BSAH og
Framleiðnisjóðs landbúnaðarins
m.m., átti viðtal við fréttamann í
hádegisútvarpi daginn eftir. Sá
málflutningur var að mínu mati
mjög villandi og rangur. Svo ég finn
mig knúða til að koma á framfæri
nokkrum athugasemdum, ef ein-
hverjir vildu hafa það er sannara
reynist.
Hér er um stórmál að ræða, sem
varðar byggð í þessu landi í bráð
og lengd, bæði til sjávar og sveita
og kaupstaðabúar verða að fara
að taka afstöðu til.
„Stefnan" í landbúnaði nú er að
gera stóru búin stærri og fækka
bændum um helming, þ.e. 2.000
bú. Afköst síðasta verðlagsárs lofa
miklu um að það takist, með verð-
skerðingu og fjárdrætti frá með-
albúunum, án tillits til lögboðins
verðlagsgrundvallar, viðmiðunar-
kaups eða aðstæðna.
Jóhannes á Torfalæk sagði í
þessu viðtali, að bændur hefðu
ekki bent á önnur úrræði eða
komið með ákveðnar tillögur til
framleiðslustjórnunar, aðrar en
þær sem nú er verið að fram-
kvæma.
Þetta er alrangt.
í þau sl. 25 ár sem ég hef haft
bein afskifti af búskap og fylgst
vel með málefnum bænda, og allt
fram á þennan dag, hafa bændur
hvað eftir annað og margítrekað
gert bókaðar samþykktir á fundum,
í búnaðarfélögum, Stéttarsam-
bandsfundum, Búnaðarþingi o.fl.
o.fl, sem vitna má til, er komið
gæti í veg fyrir þessa svokölluðu
„offramleiðslu". Ef stjórnvöld
hefðu verið samstíga. Meira að
segja var kvótakerfíð næstum kom-
ið til framkvæmda, eftir mikla og
dýra útreikninga, þegar því var
klúðrað eins og öðru í meðförum
framkvæmdavaldsins. Hefði þó orð-
ið snöggtum skárri kostur heldur
en sú holskefla sem nú dynur yfir.
Jóhannes líkti einnig landbúnað-
NÝ smurbrauðsstofa hefur verið
opnuð í Keflavík, Smurbrauðs-
stofan, Hafnargötu 19. Eigendur
hennar eru þær Jóhanna K. Marí-
usdóttir og Hrefna Björg
Óskarsdóttir.
Smurbrauðsstofan býður upp á
brauð við öll tækifæri svo sem
snittubrauð, brauðtertur, osta-
„Ég og- margir fleiri
hafa oft og mörgnm
sinnum, bæði í ræðu og
riti, bent á hina leiðina,
að minnka stóru búin
niður í hóflega stærð.
inum við sjúkling, sem sumir
læknar vildu skera upp, aðrir ekki.
— Og lái þeim hver sem vill.
Því ef Jóhannes á Torfalæk og
hans skoðanabræður, halda áfram
að skera hjartað úr íslenskum land-
búnaði og láta öllum þorra bænda
blæða þar út í gegn, þá er dýru
verði keypt framlenging lífs um
stund, þeirra fáu sem eftir verða.
Eða þangað til þeir átta sig á því
að stórbúskapur er dýrari í rekstri
og óhagkvæmari en meðalstóru
fjölskyldubúin, sem halda landinu í
byggð og mynda samfélag.
Ég og margir fleiri hafa oft og
mörgum sinnum, bæði í ræðu og
riti, bent á hina leiðina, að minnka
stóru búin niður í hóflega stærð.
Þá yrði landbúnaður í fullum
gangi um land allt og tiltækur
þegar rýmkast um sölu afurð-
anna innan lands og utan, með
markvissri markaðssetningu og
átaki í sölumálum.
Enginn ber á móti því að hægt
er að framlfeiða á nokkrum verk-
smiðjubúum alla þá landbúnaðar-
vöru sem þjóðin neytir við
núverandi aðstæður á innan-
landsmarkaði. — En áhættan er
mikil. Af fjölmörgum ástæðum. Og
ekki má mikið útaf bera, svo óbæt-
anlegt tjón hlytist af.
Og mikil væri sú sóun verðmæta
sem eftir yrðu í eyddum byggðum
landsins. — Geigvænlegur sá kostn-
aður að stofna ný fyrirtæki og
byggja upp fyrir allt þetta fólk, sem
flytjast yrði af landsbyggðinni til
Reykjavíkur, þangað sem öllu er
stefnt. Því þorp og kauptún missa
einnig sameiginlegan grundvöll til
búsetu, með aflögðum atvinnutæki-
færum.
Búsetan í þessu landi er nefni-
lega ekkert einkamál bænda, þó
sumir virðist halda það.
Samkvæmt heimildum frá Hag-
bakka, ostapinna, heilar og hálfar
sneiðar og kabarettsneiðar.
Einnig er hægt að fá sér hress-
ingu í húsakynnum Smurbrauðs-
stofunnar, kaffi eða kakó, heitar
vöfflur og smurt brauð. Opið er
alla daga vikunnar frá kl. 10.00 til
20.00.
stofu íslands var verðmæti búvöru-
framleiðslunnar árið 1984—85, þ.e.
verð til bænda, 6 milljarðar og 598
milljónir króna. Eða sem svaraði
25% af niðurstöðutölum fjárlaga
ríkisins 1985. Smásöluverð til neyt-
enda er langtum hærra, vegna
gífurlegs milliliðakostnaðar.
Árið 1984 var fluttur út iðn-
vamingur framleiddur úr hráefni
frá landbúnaðinum fyrir 1 milljarð
og 199 milljónir kr. sem var 81,3%
alls iðnaðarútflutnings það ár, að
frátöldu álmelmi, kísiljámi og
kísilgúr, en 19% ef það er meðtalið.
Atvinna í úrvinnslu og þjónustu-
greinum tengdum landbúnaði
snertir því marga og verslunin miss-
ir einnig spón úr aski, _ þegar
landbúnaður dregst saman. Á innan
við 4.000 jörðum vinna um 8% þjóð-
arinnar á þessum tíma og skapa
öll þessi verðmæti, svo bændur
þurfa síður en svo að fara í felur
með sinn hlut í þjóðarbúskapnum.
Og allt þetta tal um styrki og ölmus-
ur til bænda er helber uppspuni og
atvinnurógur, því bein og óbein
gjöld og framlög bænda til þessara
sjóða og kerfisins í heild riema
margfalt hærri upphæðum. Bændur
hafa verið, em og verða alltaf frem-
ur veitandi en þiggjandi. Það liggur
í eðli starfsins. Bæði hvað varðar
menningu og mat.
Ég beini þessu máli mínu sér-
staklega til kaupstaðafólks til
glöggvunar og fróðleiks, þvi ég hef
orðið vör við að það er býsna fá-
kunnugt um þessi mál, að öðm en
því sem ónefnt dagblað hefir vísvit-
andi logið og rangfært til ófræging-
ar bændum og ills fyrir þjóðina.
Bændur eiga að vita betur, þó
þeir sýni þess lítil merki stundum.
En við emm öll á sama báti og
verðum að róa vel á bæði borð, ef
landi skal náð og standa traustum
fótum á eigin gmnd.
Það fylgja nefnilega fleiri ólög
á eftir.
Heildsalaveldið bíður eftir tæki-
færi til innflutnings á búvömm,
samanber stefnuyfirlýsingu Versl-
unarráðs Islands á aðalfundi félags-
ins þ. 6. mars sl. þar sem segir
orðrétt: „Þessvegna ber að stefna
að því að gera innflutning bú-
vöru fijálsan.“
Og það skulu menn athuga fyrir-
fram, að bændagreifamir með
stórgróðasjónarmiðin keppa ekki
við niðurgreiddan innflutning til
þess að tapa á framleiðslunni. —
Þeir snúa sér þá bara að öðm arð-
bærara. Og innfluttar landbúnaðar-
afurðir myndu hækka fljótt í verði,
eftir því sem þörfin yrði brýnni hér
innanlands.
Þvingunarráðstöfunum er auð-
velt að beita við allslaust og svelt-
andi fólk og fáa veit ég sem kysu
viljandi yfir sig aftur veldi á borð
við einokunarverslunina forðum.
Stórbændur þeirrar tíðar skirrðust
heldur ekki við að leiða út snemm-
bæm fátæku ekkjumar með bömin
mörg. — Og hjörtum mannanna
svipar saman að fomu og nýju.
Áðflutningsbann er líka þekkt
fyrirbrigði, sem þeir vfluðu ekki
fyrir sér að beita okkur, „vinir“
okkar Bretar og Bandaríkjamenn,
þegar þvingað var upp á ríkisstjóm
þessa lands og vordögum 1941 her-
setusamningnum illræmda, við
brotna stjómarskrá og heimildar-
leysi, — „að ósk stjómvalda“, eins
og bókað var.
Víghreiður hemámsliðsins höfum
við enn, eins og líkþrá á íslensku
holdi svo dauninn leggur frá meng-
aðri og dvínandi þjóðemiskennd.
Þrýst hefir verið á um gerð herflug-
vallar við Sauðárkrók og lóran-
stöðva — keðjan umlykur landið.
Enn er ekki séð hveiju verði þau
mannvirki verða keypt sem bijóst-
vöm og árásarstöðvar fyrir Banda-
ríkin, enda verður þar .enginn til
frásagnar um fyrsta skotmark, ef
til átaka kæmi.
Hvalveiðimálið o.fl. hversdagsleg
viðfangsefni sýna að við þurfum á
allri okkar reisn og kjarki að halda
óskertum. „Og hollt er heima hvað.“
Það að ég ávarpa Jóhannes á Torfa-
læk einan með nafni, er aðeins
vegna þess að hann hefur orðið
fyrir því óláni að lenda í forsvari
fyrir alranga og stórhættulega
stefnu, sem hver ábyrgur og hugs-
andi maður hlýtur að vara við og
reyna að koma í veg fyrir að nái
fram að ganga, áður en stórslys
hlýst af. Við erum komin á brún
hengiflugs og verðum að spyma
við fótum.
En þessi mál er ég tilbúin að
ræða við hvem sem er, hvar sem
er og hvenær sem er.
Menn, sem persónur og einstakl-
inga ræðst ég ekki á að fyrra
bragði, en met að verðleikum og
virði eftir því.
Skrifað 7. nóvcmber 1986.
Höfundur er búsettur í Austurblíð
í Austur-Húnavatussýshi.
Margt eldra fólk ó í ertiðleikum
með að ganga upp og niður
stigana ó heimilum sínum.
Stigalyftur eru svarið við þessu
vandamóli.
Einfaldar og öruggar í notkun,
auðveldar í uppsetningu og
mjög fyrirferðarlitlar milli
notkunar.
6jörið svo vel að hringja í
okkur eða fyllið út seðilinn hér
að neðan og sendið. Við
veitum fúslega allar nónari
upplýsingar.
X..................................
Vinsamlegost sendið mér ón allro
skuldblndlnga upplýslngar um stigalyftur
fró lyftudeild Héðins.
Nafm
Helmlllsfano:
Stoður:
Síml:_________________
k-....................
= HEÐINN =
lyftudeild
Seljavegi 2 121 Reykjavík
Box512 Sfmi 24260
Hrefna Björg Óskarsdóttir og Jóhanna K. Maríusdóttir í nýju smur-
brauðsstofunni að Hafnargötu 19 í Keflavik.
Ný smurbrauðsstofa
í Keflavík
I Al l i
Á
c
O
w
e u
Vegna gífurlegrar aðsóknar verður auka-
sýning á þessari stórkostlegu skemmti-
dagskrá Ladda á Sögu föstudaginn
28. nóv. og 5. des.
Miða- og borðapantanir daglega
frákl. 16—19 í slma 20221.
GILDIHF