Morgunblaðið - 04.01.1987, Blaðsíða 70

70
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 4. JANÚAR 1987
4;
BRUNABÓTAFÉLAG ÍSLANDS 70 ÁRA
Starfsfólk Brunabótafélags íslands nú.
Afanga fagnað
með nýiri sókn
Brunabótafélag íslands á 70 ára afmæli um
þessar mundir. Er saga þess æði litrík og
merkileg, svo mjög, að verið er að skrá sögu
þess til útgáfu á næsta hausti. Stofnun þessa
tryggingafélags snertir beint sjálfstæðis-
baráttu Islendinga, þar sem tryggingamál
voru mikið hitamál um þær mundir sem sjálf-
stæðismálin voru í hvað mestri geijun.
Morgunblaðið ræddi við Inga R. Helgason,
forstjóra Brunabótafélagsins, fyrir skömmu
og áleit hann ekki fráleitt að skipta
sögu félagsins í þrjá megin kafla. Sá fyrsti
hefst 1915, er Alþingi samþykkti lög sem
komu fótunum undir íslenskt tryggingafé-
lag, en félagið tók þó ekki til starfa fyrr
en tveimur árum síðar af ýmsum ástæðum.
Þetta tímabil stendur allar götur til ársins
1955, er annað tímabil, hefst með breytingu
á reglum félagsins og verður komið nánar
að þvi síðar. Þriðja tímabilið hefst með mik-
illi nýjungagirni og tvíeflingu alls starfsins
árið 1985. Stendur það tímabil enn.
Ingi R. Helgason ásamt Guðrúnu Jóhannsdóttur Lynge. Guðrún er
nýlega orðin áttræð en hefur starfað hjá BÍ í 66 ár.
Sem fyrr segir, samþykkti
Alþingi árið 1915 lög sem
felldu úr gildi endurtrygg-
ingarskyldu, en fram að
því hafði ríkt hér ófremdarástand
, tryggingamálum úti á landsbyggð-
inni. Þegnar úti á landsbyggðinni
gátu t.d. ekki tryggt híbýli sín gegn
bruna nema í undantekningartilvik-
um og þá einungis gegn gríðarháum
iðgjöldum. Reykvíkingar sátu ekki
undir sama hatti, þeir gátu tryggt
sig þannig hjá Tryggingafélagi
dönsku kaupstaðanna. Urbóta var
hér því þörf. Það var þó ýmsum
erfíðleikum háð, A. m.k. vegna þess
að dönsk vátryggingafélög reyndu
með flestum leiðum að bregða fæti
fyrir stofnun íslensks tryggingafé-
lags. Þannig hafði Alþingi íslands
samþykkt strax 1907 lög sem áttu
að gera íslensku félagi kleift að
hefja starfsemi, en dönsku félögin
,'i>brugðu við hart og komu í veg fyr-
ir að svo færi með því að neita um
endurtryggingarvemd. Lögin
komstu því ekki til framkvæmda.
Þessi brögð dönsku tryggingafélag-
anna urðu til þess að stofnun
íslensks vátryggingafélags var sett
á oddinn sem eitt af helstu málum
í sjálfstæðisbaráttunni.
1915 voru lög samþykkt, en und-
anfari þess var nefndarkosning og
átti sú nefnd að fjalla um málin frá
öllum hliðum og gera tillögur. Með-
al annarra var kjörin í nefnd þessa
. Sveinn Bjömsson, síðar forseti lýð-
veldisins. Hann sá þau vandamál
sem við var að etja og tókst með
mikilli lagni að fá samstöðu í nefnd-
inni um orðalagið: „ ... ef endur-
trygging fæst með viðunandi
kjörum að dómi Stjórnarráðsins .. .
skal félagið endurtryggja hjá öðrum
brunabótafélögum." Kóngurinn
danski staðfesti lögin í nóvember
1915, en Einar Amórsson, sem þá
var ráðherra landsins, fór þess á
leit við Svein Björnsson að hann
yrði fyrsti forstjóri félagsins, enda
hafði hann átt mestan heiðurinn
af því að lög voru samþykkt sem
losuðu um vald dönsku tryggingafé-
laganna yfir hinu væntanlega
íslenska. Sveinn var ekki reiðubúinn
til þessa í fyrstu, en lét tilleiðast
fyrir áeggjan Einars og með því
skilyrði að starfsemin færi fram á
lögmannsskrifstofu hans. Skipuna-
bréf Sveins var dagsett 27. janúar
1916.
Það framhald varð á þessu, að
Sveinn bauð dönsku félögunum að
vera samstarfsaðilar, en úr því varð
ekki. Sveinn segir frá því í endur-
minningum sínum, að Danir hafi
ekki beinlínis neitað, en heldur aldr-
ei játað og sér hafi á endanum orðið
ljóst, að þeir voru að halda sér uppi
á snakki. Hélt hann þá til Noregs
og hafði þar uppi á gömlum vini,
Christian Hanson, sem var forstjóri
norska vátryggingafélagsins Store-
brand. Þetta fyrirtæki veitti
Brunabótafélagi Islands endur-
fTggingu á öllum áhættum þess
og tilkynnti Sveinn opinberlega, að
félagið gæti tekið til starfa 1. jan-
úar 1917. Samskipti BÍ og hins
norska félags hafa æ síðan verið
með miklum ágætum. Hér var lokið
um 30 ára streði á Alþingi að fá
íslenskt tryggingafélag í gagnið. í
lögunum voru utanbæjarmenn
skyldaðir til að vátryggja eignir
sínar gegn bruna hjá BI og styrkti
það stöðu BÍ gegn hinum dönsku
félögum sem hér ráku útibú, varð
m.a. til þess að iðgjöld voru alls
ekki hærri en Reykvíkingar greiddu
til Dana. Þetta hafði hins vegar í
för með sér að dönsku félögin sam-
einuðust um að bola Storebrand úr
Sambandi norrænna vátrygginga-
félaga, en það stóð þó ekki lengi.
Nýtt tímabil, frá 1955 ...
Lögin um Brunabótafélag ís-
lands voru endurskoðuð 1955 og
gerðar tvær breytingar sem skiptu
sköpum. í fyrsta lagi var felldur
niður einkaréttur 'BI til þess að
vátryggja gegn eldi öll hús utan
Reykjavíkur. Jafnframt voru félag-
inu veittar fullar lögheimildir til að
reka ahliða vátryggingastarfsemi.
Um leið var stofnað fulltrúaráð BÍ,
skipað fulltrúum kaupstaða og
sýslufélaga sem áttu viðskipti við
BÍ. Þetta fulltníaráð kýs þriggja
manna stjórn BÍ. Síðan 1955 hefur
BÍ látið til sín taka í öllum vátrygg-
ingagreinum og þessu tímabili lauk
1. janúar 1985, er BÍ stofnaði ís-
lenska líftryggingafélagið. Voru
þar með allar heimildir laganna frá
1955 nýttar.
Þriðja tímabilið stendur
enn ...
Ingi R. Helgason: „Við stöndum
nú í stórræðum, nýjungamar
hrannast upp hjá okkur. Við erum
til dæmis nýbytjaðir með svokallaða
pakkatiyggingu, þar sem hinum
Núverandi stjórn Brunabótafélags íslands, f.v.: Hilmar Pálsson aðstoðarforstjóri, Jónas Halldórsson,
varamaður, Seyðisfirði, Björgvin Bjarnason, varamaður Akranesi, Ingi R. Helgason, forstjóri, Stefán
Reykjalín, formaður stjórnar, Guðmundur Oddsson, ritari, Kópavogi, Friðjón Þórðarson, varaformað-
ur, Andrés Valdemarsson, varamaður, Selfossi og Þórður H. Jónsson, aðstoðarforstjóri.