Morgunblaðið - 04.01.1987, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 4. JANÚAR 1987
31
bólgu. Gils vildi aldrei vera uppá
aðra kominn.
Margir kennarana voru þjóð-
þekktir menn og mjög góðir
kennarar. í þann tíma var deilt
hart um það í fjölmiðlum hvor
þeirra, Sigurður Einarsson í Holti
eða Asmundur Einarsson.
DlSKUp, fengi dósentstöðu við Há-
skólann. Ef þessir ágætu menn
mættust á ganginum í frímínútum
í skólanum, þá gættu þeir þess
vandlega að ganga þétt við sinn
hvom vegginn þannig að sem lengst
væri á milli þeirra, þetta sáum við
nemendumir enda fylgdumst við
vel með þeim þá.
Ég fór ekki í Kennaraskólann af
því ég ætlaði endilega að verða
kennari, þó ég hafi alltaf haft
ánægju af að umgangst böm og
unglinga. Kennslan var ekki hug-
sjón hjá mér. Kennaraskólinn var
hins vegar góð leið til almennrar
menntunar úr því ég fór ekki í
menntaskóla. En svo gerðist það
þegar ég útskrifaðist árið 1939 að
ég fékk prófdómarastarf í Austur-
bæjarskólanum. Þá fór ég fyrst að
íhuga kennsluna sem starf.
Sumarið 1939 var ég á síld, fór
með Súgfirskum skipstjóra á Siglf-
irskt skip sem kallað var Svartigeir.
Okkur gekk allvel. Um haustið vor-
um við í glaða tunglskini að kasta
á síld út af Sléttu og reyndist það
vera 900 tunna kast. Þá kom skip-
stjórinn og tilkynnti okkur að
skollin væri á heimsstyrjöld. Við
litum hver á annan og einhver sagði
sem svo að þetta gæti aldrei staðið
lengi, en það vita allir hvernig fór.
Guðmundur óðalsbóndi í Bæ.
Arína Þórðardóttir og Guðmundur Sigurðsson í Bæ.
þó ekki erfíðleikum í samskiptum
við fólk hér og við Stefán höfum
átt góð samskipti í fræðsluráði
Hafnaify'arðar og í stjóm Amts-
bókasafnsins sem við sátum saman
í um skeið.
Best að fólk dansi eftir
eig-in trumbuslætti
í samskiptum mínum við fólk,
hef ég reynt að hafa hugfast að
best gefst venjulega að leyfa mönn-
um í lengstu lög að dansa eftir eigin
trumbuslætti. Hver maður verður
að finna sinn eigin áraburð, áralag-
ið er ekki eins hjá öllum. Ég hef
reynt að leyfa kennurum sem hjá
mér hafa starfað að spila sem mest
Foreldrar Þorgeirs, Ibsen Guðmundsson og Lóvísa Kristjánsdóttir.
Þorgeir á skrifstofunni i Lækjarskóla.
Kennsla og íþróttir
Um haustið fór ég suður. Fyrir
beiðni fræðslumálastjóra, Helga
Elíassonar fór ég upp í Lundar-
reykjadal og kenndi þar veturinn
1939 til 40. Þar var mikill menning-
arstaður. Félagsandi var svo mikill
meðal unga fólksins að það taldi
ekki eftir sér að koma margra
klukkutíma ferð að Lundi til að æfa
leikrit. Ég kenndi á mörgum stöðum
í sveitinni, m.a. á Iðunnarstöðum,
en þá var þar torfbær og ég kenndi
í baðstofunni, sat á rúminu með
börnin í kringum mig.
Kennsla var ekki ábatasöm á
þessum árum og ég fór að halla
mér að sjónum á nýjan leik. Ég var
stuttan tíma á bát á Akranesi en
dreif mig svo á íþróttaskólann á
Laugarvatni og var þar fram á vo-
rið. Um haustið árið 1941 gerðist
ég kennari á Akranesi. Á Akranes-
árunum, sem urðu sex, fór ég til
náms til Bandaríkjanna í eitt ár,
nam ensku og uppeldisfræði í há-
skóla sem norska kirkjan rak í
Minnesota.
Á Akranesi stofnaði ég ásamt
fleirum íþróttabandalag Ákraness
en bandalagið varð til þess að knatt-
spyrnufélögin tvö, Kári og KA,
komu sameiginlega til keppni og til
þess má rekja sigurgöngu ÍA. Ég
átti hlut að því að ráða Albert Guð-
mundsson til þess að þjálfa fót-
boltamennina á Skaganum og hann
reyndist afbragðsþjálfari. Árið
1951 urðu Akurnesingar fyrst ís-
landsmeistarar, en þá var ég farinn
frá Akranesi.
í Stykkishólmi
Að áliðnu vori árið 1947 átti ég
erindi við Helga fræðslustjóra í
Reykjavík. Er ég var að fara út úr
skrifstofunni kom maður, Stefán
Jónsson, námstjóri, og greip í öxlina
á mér og teymdi mig aftur inn og
segir við fræðslustjóra „Helgi, þetta
er maðurinn sem okkur vantar í
Stykkishólm.“ Þar átti þá að stofna
unglinga eða miðskóla. Þeir báðu
mig að sækja um skólastjórastöð-
una, en ég vildi fara vestur í
kynnisferð fyrst. Það er ekki að
orðienga það að ég varð skólastjóri
í Stykkishólmi.
Það var strax myndaður fyrsti
bekkur og fyrstu landsprófsnem-
endur þriðja bekkjar útskrifuðust
árið 1950. Það var ákaflega gaman
að vinna að skólamálum í Stykkis-
hólmi. Fólkið hafði svo mikinn
áhuga á skólanum og Jóhann
Rafnsson, formaður skólanefndar,
bar hag skólans mjög fyrir bijósti.
í Stykkishólmi var ég í átta ár og
átti þá þátt í því á mínum síðustu
árum að koma á fót Iðnskóla og
var jafnframt skólastjóri hans. Þar
áttu m.a. mikinn hlut að máli, Ólaf-
ur Haukur Ámason kennari, Kristj-
án heitinn Rögnvaldsson vélsmíða-
meistari og Ágúst Bjarmtarz
trésmíðameistari.
Það fór ekki svo að ég vefðist
ekki inní íþróttamálin í Stykkis-
hólmi. Ég og Guðmundur Þórarins-
son þjálfari fórum einn veturinn að
leika saman badminton og fljótlega
bættust í hópinn þeir Ólafur Guð-
mundsson, seinna sveitarstjóri í
Hólminum og Ágúst Bjartmarz.
Þetta varð upphaf að miklu badmin-
tontímabili í Hólminum. Hómarar
stóðu sig afbragðsvel í badminton
á mótum næstu árin á eftir.
Skólastjóri í Hafnar-
firði
Árið 1955 urðu enn umskipti á
starfsvettvanginum. Ég flutti til
Hafnaifyarðar og hér hef ég starfað
síðan. í rúmlega 31 ár hef ég verið
skólastjóri hér í Firðinum við Lækj-
arskóla sem áður hét Barnaskóli
Hafnarfjarðar og var þá eini opin-
beri bamaskólinn hér í bænum. Hér
hef ég einnig gegnt ýmsum trúnað-
arstörfum fyrir bæinn. Þegar ég
Þorgeir Ibsen 17 ára.
kom til Hafnarfjarðar voru hér um
5600 manns en nú eru hér 14 þús-
und íbúar. Hér hafa orðið gífurlega
breytingar á þessum tíma og allar
til hins betra. Allt þetta tímabil
hefur verið hér rnikil framfarasókn
og í heild er bærinn allur annar en
þegar ég kom hér fyrst.
Þegar ég kom hér var það í kjöl-
far nokkurra átaka um skólastjóra-
stöðuna. Ég sótti um á móti
ágætum skólamanni, Stefáni Jú-
líussyni. Við hlutum jafna af-
greiðslu í fræðsluráði en Bjami
heitinn Benediktsson, þáverandi
menntamálaráðherra, setti mig hins
vegar í starfið. Þessi átök ullu mér
frítt en ég skal játa að í pólitíkinni
hef ég verið afskiptsamur. Ég get
ekki neitað því. Ég hef gegnt ýms-
um trúnaðarstörfum fyrir Sjáfl-
stæðisflokkinn, en það hefur
stundum slegið í brýnu milli mín
og sumra ráðamanna í flokknum
og á ég þá við landsmálin. Ég er
að sjálfsögðu fylgjandi frelsi ein-
staklingsins, en það hefur komið
fyrir að mér hafa fundist fyrir borð
borin einkunnarorð sjálfstæðis-
manna frá fyrri tíð: Gjör rétt, þol
ei órétt. Að mínu mati er það sam-
viskan sem á að ráða gjörðum
manna en ekki ströngustu flokks-
sjónartnið. Sjálfstæðisflokkurinn er
í mínum huga sá flokkur sem sýnir
gleggstan þverskurð þjóðfélagsins
og það er einmitt stærsti kostur
flokksins að menn með ólíkar skoð-
anir á einstökum málum finna sér
þar stað. En einstaklingurinn þarf
að láta til sín heyra og vera óhrædd-
ur að gagnrýna og segja til synd-
anna, sé honum misboðið.
Á þessu þijátíu og eina ári, sem
ég hef starfað í Hafnarfirði, hafa
verið stofnaðir hér margir nýir skól-
ar, þ.á.m. Öldutúnsskóli, Víðistaða-
skóli og Engidalsskólinn. Flens-
borgarskólinn hefur verið
stórbættur með nýrri byggingu. Ég
byggði mér nokkuð fljótlega íbúðar-
hús uppá Öldutúni en seldi það fyrir
þremur árum og byggði mér hús
hér að Sævangi 31. Það gekk svo
vel að þó ekki hafi verið hér spýta
á lóðinni í september árið 1983 þá
vorum við flutt inn í aprílbyijun
árið 1984 og allt tilbúið utan sem
innan."
í frásögn Þorgeirs af lífshlaupi
sínu kemur fram að hann er kvænt-
ur Ebbu Lárusdóttur og eiga þau
tvö börn en þijú born á Þorgeir af
fyrra hjónabandi. Áður en ég kveð
og fer sýnir Þorgeir mér hið glæsi-
lega hús þeirra hjóna. Þar haldast
nýi og gamli tíminn skemmtilega í
hendur þó ívið meira halli á þann
gamla. Það finnst mér líka vera í
skemmtilegu samræmi við persónu-
leika húsbóndans, sem er greinilega
maður þess sem er að gerast á
hveijum tíma, og á sér væntanlega
enn„ langa, góða framtíð og
bjarta", eins og segir í hendingum
Harðar Zópaníassonar í upphafi
þessa greinarkoms.
Texti: Guðrún
Guðlaugsdóttir
Austur-Þýzkaland:
20.000 menn
fengu að
flytja til
V-Þyzkalands
BerKn, AP.
NÁLÆGA 20 þúsund Austur-
Þjóðverjar fengu leyfi til að
flytjast til Vestur-Þýzkalands í
fyrra, eða um tvöþúsund fleiri
en árið 1985, samkvæmt upplýs-
ingum mannréttindasamtaka,
sem kenna sig við 13. ágúst.
Þann dag árið 1961 hófu Austur-
Þjóðveijar smíði Berlínarmúrs-
ins.
Jafnframt tókst 4.400 Austur-
Þjóðveijum að flýja heimaland sitt
í fyrra. Þar af tókst 220 mönnum
að flýja yfir múrinn, sem skiptir
Berlín í tvennt.
Talsmaður þess ráðuneytis í
Bonn sem fjallar um samskipti
þýzku ríkjanna var ekki tilbúinnn
að staðfesta tölur samtakanna í
gær, en Heinrich Windelen, ráð-
herra, sagði blaðamönnum í Bonn
9. desember sl. að hann byggist við
að tala þeirra, sem leyft yrði að
flytjast frá Austur-Þýzkalandi til
Vestur-Þýzkalands yrði í kringum
20.000 árið 1986. Aðeins einu sinni
áður hefur jafnmörgum Þjóðyeijum
verið leyft að flytjast vestur yfir
Berlínarmúrinn frá því hann var
reistur.
Þessu til viðbótar fengu 200.000
Austur-Þjóðveijar að heimsækja
fjölskyldur sínar og ættingja í Vest-
ur-Þýzkalandi, miðað við 60.000
árið 1985.
John Kenneth
Galbraith:
Varar við
nýju kaup-
haliarlinmi
Boston, AP.
SPÁKAUPMENNSKA á hluta-
bréfamarkaðinum nú er ekki ólík
því, sem átti sér stað á þriðja
áratugnum. Því gæti aftur orðið
kauphallarhrun á hlutabréfum
eins og þá.
Þetta kemur fram í grein, sem
hinn kunni hagfræðingur John
Kenneth Galbraith skrifar í janúar-
blað mánaðarritsins „Atlantic
Magazine." Langvarandi hækkun á
hlutabréfum, eins og sú sem varð
undanfari hrunsins 1929, og hækk-
un hlutabréfa á undanförnum árum,
höfði mjög til kaupenda, sem vilja
hagnast á hækkandi verði en losna
við hlutabréfin áður en þau taka
að lækka, segir Galbraith. Slík spá-
kaupmennska verður til þess að
hækka verð á hlutabréfum enn
meira.
„Verð, sem verður til með þess-
um hætti, er komið úr tengslum við
þær aðstæður, sem liggja til giund-
vallar efnahagslífmu,“ segir Gal-
braith í grein sinni. „Það, sem við
vitum, er að viðskiptum, sem byggj-
ast á spákaupmennsku, lýkur alltaf
harkalega. Viturlegt er því, að vera
undir það versta búinn, þó að það
sé það sem fæstir geri.“
Galbraith var einn helzti efna-
hagsráðgjafi margra bandarískra
forseta auk þess að vera prófessor
í hagfræði við Harvardháskóla um
langt skeið.
Fróöleikur og
skemmtun
fyrirháasemlága!