Morgunblaðið - 11.02.1987, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913
34. tbl. 75. árg.
MIÐVIKUDAGUR 11. FEBRÚAR 1987
Prentsmiðja Morgnnblaðsins
Sovétríkin:
140 pólitískum
f öngum sleppt
Hnútukastá öldum ljósvakans
Reuter
Fundi fulltrúa ríkja Evrópubandalagsins og
Mið-Ameríkuríkja var fram haldið í Guatemala-
borg í gær. Boðað var til fundarins að frumkvæði
Evrópubandalagsins en það hefur boðið fram
fjárhagsaðstoð í því skyni að draga úr spennu
í þessum heimshluta. Embættismenn bandalags-
ins kváðust í gær efast um að fundurinn myndi
skila árangri. Hann einkenndist af deilum á
milli fulltrúa Nicaragua og ríkja, sem hliðholl
eru Bandaríkjamönnum og voru menn ósparir á
hnjóðsyrði. Utanríkisráðherra E1 Salvador sak-
aði stjórnvöld í Nicaragua, sem njóta stuðnings
Sovétmanna, um að spilla fyrir friðarviðræðum
og hefta lýðræðisþróun í Mið-Ameríku. Myndin
var tekin er Miguel D’Escoto, utanríkisráðherra
Nicaragua, svaraði þessum ásökunum og sagði
stjórnvöld í E1 Salvador vera „strengjabrúður"
i höndum Bandaríkjastjórnar.
Moskvu, Haag. AP, Reuter.
SOVÉSK yfirvöld hafa náðað 140
pólitíska fanga í samræmi við
umfangsmikla endurskoðun á
dómum, sem kveðnir hafa verið
upp vegna andsovéskrar starf-
semi. Skýrði talsmaður Sovét-
stjórnarinnar frá þessu í gær.
Gennady Gerasimov, yfírmaður
upplýsingadeildar sovéska utanrík-
isráðuneytisins, sagði á blaða-
mannafundi í gær, að fangarnir
hefðu annaðhvort sótt um náðun
eða lofað að láta af fyrri iðju ef
þeim yrði sleppt.
„Ég er mjög ánægð og hlakka
til þess dags þegar allir mennirnir
verða komnir heim til fjölskyldna
sinna,“ sagði Yelena Bonner, eigin-
kona andófsmannsins Andreis
Sakharov. Um þau ummæli Geras-
imovs, að fangarnir hefðu lofað að
hætta öllu andófi, sagði Bonner,
að þau skiptu ekki máti.
„Fyrir aðeins hálfu ári hefðu
þeir getað undirritað alls kyns skjöl
og samt dáið í fangelsi. Nú biðja
yfirvöldin um pappírsblað, sem
enga þýðingu hefur.“
ísraelar þvertaka ekki fyrir
viðræður við mannræningja
Beirút, Tel Aviv, Washington, Algeirsborg, AP, Reuter.
ÍSRAELSSTJÓRN stendur í leyni-
legum samningaviðræðum við
öfgafulla múslimi sem halda er-
lendum mönnum i gíslingu í
Líbanon, að því er sagði í fréttum
útvarpsstöðva í Beirút í gær. Emb-
ættismenn í ísrael sögðu að engar
viðræður hefðu farið fram um
háskólakennarana fjóra sem
mannræningjarnir höfðu hótað að
myrða á miðnætti á mánudags-
kvöld. Yitzhak Shamir forsætis-
ráðherra sagði stjórnina ekki
afhuga því að skipt yrði á aröbum
sem silja í fangelsi í ísrael og ísra-
elskum flugmanni, sem amal
shítar hafa í haldi í Líbanon.
Erlendir sendimenn í ísrael kváð-
ust þess fullvissir að samningavið-
ræður færu fram á bak við tjöldin
og ráðamönnum í ísrael væri um-
hugað um að fá flugmanninn leystan
úr haldi. Nabih Berri, leiðtogi amal
shíta, hefur lagt til að Israelar gangi
að kröfum mannræningjanna og
sleppi 400 Palestínumönnum og
Líbönum. Kveðst hann þá reiðubúinn
til að afhenda ísraelska flugmanninn
og beita sér fyrir því að háskólakenn-
urunum verði sleppt úr gíslingu.
Shamir forsætisráðherra ísraels
sagði að stjórn sín myndi íhuga mál-
ið ef krafa þessi yrði formlega sett
fram. Talsmaður Ronalds Reagan
Bandaríkjaforseta sagði stjórnina
ekki hafa leitað eftir aðstoð Israela
við að fá bandarísku gíslana leysta
úr haldi. Fullyrt var í gær að mann-
ræningjarnir, sem eru meðlimir
samtaka sem nefnast „Jihad“ (heilagt
stríð), hefðu komið lista með nöfnum
fanganna 400 í hendur starfsmanna
Rauða krossins. Talsmaður í höfuð-
stöðvum samtakanna í Genf sagði
frétt þessa heilaspUna blaðamanna.
Yasser Arafat, leiðtogi Frelsissam-
taka Palestínu (PLO) sendi Gorbach-
ev Sovétleiðtoga skeyti í gær þar sem
hann mæltist til þess að Sovétmenn
kæmu á friði í Líbanon og björguðu
þúsundum Palestínumanna sem
dveljast í fióttamannabúðum þar.
Fólkið er sagt aðframkomið af hungri
og hafa neyðst til að leggja sér til
munns hunda, ketti og rottur. Tals-
maður Rauða krossins sagði ekki
unnt að senda hjálpargögn til flótta-
mannanna.
Gerasimov sagði, að fangarnir
hefðu verið náðaðir í samræmi við
tvær nýlegar samþykktir forsætis-
nefndar æðstaráðsins og að mál
annarra 140 væru nú í athugun.
Bandaríkjastjórn fagnaði í gær
þessum tíðindum og sagði taismað-
ur Hvíta hússins, Marlin Fitzwater,
að stjórnin vonaðist til, að fleiri
samviskuföngum yrði sleppt á
næstunni og það án skilyrða um
að þeir hættu að láta sig almenn
mannréttindi varða.
Fjölskylda Palme
vinnur skattamál
Stokkhólmi, Reutcr
SÆNSK skattyfirvöld töpuðu í
gær máli á hendur fjölskyldu
Olofs Palme, fyrrum forsætisráð-
herra Svíþjóðar. Þau kröfðust
greiðslu úr dánarbúi Palme heit-
ins.
í úrskurði héraðsdóms var sagt
að fjölskylda Palme, sem var myrtur
fyrir tæpu ári, þyrfti ekki að greiða
skatt af fímm þúsund Bandaríkja-
dollurum (um 200 þúsund ísLkr.),
sem hann fékk greidda fyrir að halda
fyrirlestur í Harvard-háskóla í
Bandaríkjunum í apríl árið 1984.
Palme tók ekki við greiðslunni,
en mánuði síðar fékk Joakim sonur
hans inngöngu í háskólann og sér-
stakan styrk að auki.
Skattyfirvöld í Svíþjóð komust að
þeirri niðurstöðu að svo sterkar líkur
bentu til þess að leggja mætti að
jöfnu styrkinn og greiðsluna, sem
Palme hafnaði, að skattleggja ætti
umrædda fimm þúsund dollara.
Dómi skattyfirvalda var áfrýjað og
kváðu dómstólar í gær upp úrskurð
um að hvorki Palme, né nánustu
samstarfsmenn hans, hefðu vitað að
fénu yrði varið til að styrkja Joakim
til náms við Harvard.
Heiðursmenn íheimsókn
Reuter
Margaret Thatcher, forsætisrádherra Bretlands, bauð ýmsum
þekktum listamönnum og skemmtikröftum til veislu í bústað sínum
á Downingstræti 10 á mánudagskvöld. Á meðal þeirra sem heiðr-
uðu Thatcher með nærveru sinni voru leikararnir Alec Guinnes
(t.v) og John Gielgud en þeir hafa báðir verið aðlaðir fyrir fram-
lag sitt til leiklistarinnar.
Suður-Afríka:
Börn svipt frelsi og pynt-
uð í fangelsum landsins
Genf, Jóhannesarborg, AP, Reuter.
ÁSTAND mannréttindamála hefur aldrei verið verra í sögu Suð-
ur-Afríku, að því er segir í nýrri skýrslu sem unnin var fyrir
Mannréttindanefnd Sameinuðu þjóðanna og birt var i gáer. í
skýrslunni eru nefnd fjölmörg dæmi um pyntingar á þeldökkum
börnum, sem handtekin hafa verið i samræmi við ákvæði neyðar-
laga.
Skýrslan var unnin af þremur
lögfræðingum fyrir Mannrétt-
indanefnd Sameinuðu þjóðanna. í
henni segir að 10.000 manns hafi
verið handteknir án þess að vera
formlega ákærðir. Auk þess hafi
börnum undir 15 ára aldri verið
varpað í fangelsi. Þá segir að lög-
reglumenn og sérsveitir hafi
pyntað fanga og að fjölmargir
þeirra hafi látið lífið í gæsluvarð-
haldi og fangelsum. Ennfremur
er því haldið fram að öryggissveit-
ir stjómvalda hafi myrt þúsundir
manna í skjóli neyðarástandslaga,
sem gilt hafa undanfarna átta
mánuði í Suður-Afríku, og tryggja
að ekki er unnt að sækja meðlimi
þeirra til saka fyrir ódæðisverk.
Höfundar skýrslunnar segjast
hafa óyggjandi heimildir fyrir því
að börn hafi verið pyntuð og að
aðbúnaður í fangelsum landsins
sé víða mjög slæmur. Ennfremur
munu nokkur börn hafa fallið fyr-
ir byssukúlum öryggissveita
þegar hinir þeldökku íbúar lands-
ins hafa safnast saman til að
mótmæla kynþáttaaðskilnaðar-
stefnu stjórnvaida. Samkvæmt
opinberum tölum eru 256 börn
undir 16 ára aldri í fangelsum í
Suður-Afríku en í skýrslunni er
fullyrt að tala þessi sé mun hærri.
Adriaan Vlok dómsmálaráðherra
sagði í gær að stjórnin hygðist
ekki leysa börnin úr haldi á næst-
unni þar sem þau myndu einungis
taka til við fyrri iðju og ofsækja
lögregluþjóna með grjótkasti,
bensínsprengjum og hótunum.
Þá segir í skýrslu lögfræðing-
anna að afnám kynþáttastefnunn-
ar sé skilyrði fyrir því að ástand
mannréttindamála fari batnandi í
landinu. Er hvatt til þess að ríki
heims sameinist um refsiaðgerðir
gegn stjórnvöldum þar í þessu
skyni.