Morgunblaðið - 05.05.1987, Síða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 5. MAÍ 1987
í Kaupmannahöfn
FÆST
í BLAÐASÖLUNNI
ÁJÁRNBRAUTA-
STÖOINNI,
KASTRUPFLUGVELLI
OGÁRÁÐHÚSTORGI
frtumeðtil
miWBEi
FEROASKRIFSTOFAN
POLAFtlS
Kirkjutorgi4 Simi622 011
Selen
Chróm
Glandín
hellsuefnin
BÍO VÍTAMÍNIN eru byggð á visindaleg-
um rannsóknum, enda oröin mest seldu
vitaminin á Noröurlöndum og víðar i
Evrópu.
•Bío-Selen + Zink hetur hjálpað gigt-
veikum, styrkir hjarta- og blóðrásarkerf-
ið, baetir ónæmiskerfið.
• Bio-Chrom hefur reynst sykursjúkum
vel og þeim er hafa of litinn sykur i blóð-
inu, kemur jafnvægi á sykurinnihald
blóðsins. Eina lifræna Chrom-vitamínið
á markaðnum.
•Bío-Glandin-25, sterkasta gammalin-
olíusýran á markaðnum, hjálpar gigt-
veikum og styrkir ónæmiskerfið.
•SÖLUSTAÐIR: Árbæjarapótek,
Holtsapótek, Lyfjaberg, Kornmarkað-
urínn, Mosfellsapótek, Garðabæjar-
apótek, Apótek Seltjarnarness,
Ingólfsapótek.
• Bío-Selen umboðið.
Sendum í póstkröfu út á land.
P.O. Box - 10154,110 Reykjavík,
sími 91-76610.
Hvaða kostur
er bestur?
leg rakvélarblöð! Og hver v'fl’/C' rakvél dugar jafn-
lengi og eitt rakvélarblað.
Hið hentuga
samfélag
eftir dr. Benjamín
H.J. Eiríksson
Bók dr. Hannesar H. Gissurar-
sonar: Hayek’s Conservative
Liberalism. Garland Publishing,
Inc, New York & London 1987,
pp 222.
Það er talsvert vogunarmál að
fara að skrifa um nýja doktorsrit-
gerð eftir lærðan stjórnmálafræð-
ing, geri það samt. Bæði er það að
bókin fjallar að miklum hluta um
þær lendiir andans þar sem heim-
speki, stjórnmálafræði og hagfræði
rækta forvitnilega samgang, og
sem gjarna mætti vera meiri hér á
landi, og svo það, að bókin er eftir
dr. Hannes Hólmstein Gissurarson,
doktorsritgerð hans, eftir fjögurra
ára framhaldsnám í Oxford og
víðar, bæði í Evrópu og Ameríku.
En seinustu árin hefir Hannes
Hólmsteinn verið þjóðinni mikið
áhugaverður og þarfur maður sök-
um skrifa sinna og framgöngu.
Fyrir nokkrum árum kom ný og
fersk rödd inn í þjóðfélagsumræð-
umar hér á landi. Þetta var rödd
Hannesar Hólmsteins. Með skýrri
hugsun, rökföstum málflutningi og
öruggri sannfæringu blés hann eins
og hvítur stormsveipur á hrynjandi
spilaborg hugmyndanna hjá komm-
únistum, marxistum og hinum
ýmsu taglhnýtingum þeirra. Slag-
orðaglamur og illyrðaskak Þjóðvilj-
ans varð að kveinstöfum undan
þungum höggum röksemdafærslu
Hannesar. Hann sýndi andstæðing-
um sínum framan í alvöruna, en
þeir höfðu oftast komizt upp með
orðagjálfrið eitt saman. Ekki leng-
ur. I orði er flóttinn frá kommún-
ismanum nú algjör að heita má hér
á landi. Enginn heimtar þjóðnýtingu
sem allshetjar lausn. Og flestir ef-
ast um ágæti hennar þar sem hún
þó virðist geta hentað. Hún er
hætt að vera neitt annað en hreint
hagkvæmnisatriði. Lausnarorðið er
lausnarorð ftjálshyggjunnar: frelsi
mannsins og ftjáls miðlun þekking-
arinnar, ftjáls markaður.
Reynslan af framkvæmd komm-
únismans, og hinna ýmsu tegunda
sósíalisma, heftr komið með svörin
við spurningunum, sem kreppan
mikla gerði svo brennandi, oftast
langdregið nei. íjóðin stendur í
þakkarskuld við dr. Hannes fyrir
að hafa gert mikið til þess að auð-
velda henni að átta sig á hinum
nýju viðhorfum. Doktorsritgerðin
sýnir, að hann hefir ekki hrapað
að neinu. Hann er maður alvörunn-
ar, það er sannleikans.
Það segir oss talsvert um dr.
Hannes, að nokkrir af fremstu
hugsuðum samtímans eru sálufé-
lagar hans og vinir. Ég nefni aðeins
þá Friedrich von Hayek og Milton
Friedman. En þeir eru, svo sem
kunnugt er, frægir menn, sem unn-
ið hafa þarft verk með því að stuðla
að hreinsun hugarheims þjóðanna
af margvísiegu fánýtu glingri og
rusli sem grunnfæmisleg lífsstefna
og lífsstíll hafa skilið eftir við
sjúkrabeð sinn, fyrst og fremst
marxisminn.
Þeir sem kynnu að efast um það
að fréttin af andláti marxismans
sé sönn, þeir ættu endilegá að lesa
hina merku bók Hermanns von
Berg: Marxismus-Leninismus.
Bund Verlag, Köln. Höfundurinn
var lengi prófessor í marxistiskum
fræðum í Austur-Þýzkalandi. Bókin
er myndlykill sem gefur leiðrétta
mynd af Marx og marxismanum.
Forystumenn austantjalds hafa
augljóslega lesið hana. Þeir ætla
að hætta að mæla hin efnahagslegu
gæði á þá mælikvarða sem raunvís-
indi láta í té. Marginalistamir hafa
sigrað. í linnulausri heimsstyijöld
orðanna hafa talsmenn hins frjálsa
markaðar sigrað. Hann hentar bezt
samfélaginu. Ftjálshyggjan.
Það ætti því engum að koma á
óvart að Hannes Hólmsteinn skyldi
velja heimspeki og stjómmálafræði
Friedrichs von Hayeks sem ritgerð-
arefni. Hayek hefir lengi verið
frægur maður, en í fyrstu aðeins
sem hagfræðingur. Bók hans
Preise und Produktion vakti
mikla athygli þegar hún kom út,
Hannes H. Gissurarson með bók
sína, Hayek’s Conservative Lib-
eralism.
en féll svo í skuggann af hinni
frægu bók Keynes, sem fljótt kom
miklu róti á hugi manna í krepp-
unni miklu. En bókin var skrifuð
mjög í anda Böhm-Bawerks, sem
stundum var kallaður „hinn borg-
aralegi Marx“, víst sökum, auð-
magnskenningar sinnar í mörgum
bindum, samt ólíkt læsilegri en bók
Marx.
Ahugi Hayeks náði miklu vlðar
en þetta. Hann íhugaði aðferðar-
fræði þjóðfélagsvísindanna. Sú
sinna bar víst fyrst ávöxt í þremur
greinum í Economica 1942—44:
„Scientism and the study of soci-
ety“. Hann mun fyrstur hafa komið
með nafnið scientism. Þetta er það
viðhorf að aðferðir raunvísindanna
eigi almennt gildi, skoðun sem hann
hafnar. En síðan komu fleiri rit frá
hans hendi, sem vöktu mikla at-
hygli, þó ekkert eins og The Road
to Serfdom, sem hristi rækilega
upp í mönnum. Frá þeim tíma hafa
sameignarsinnar og félagshyggju-
fólk verið í erftðri aðstöðu á vígvelli
hugsjónanna, og loks nú á flótta.
Um leið heftr hin nakta beinagrind
röksemda ftjálshyggjunnar bætt á
sig af holdi mannúðarinnar. Þegar
öllu er á botninn hvolft, þá óskum
vér öll að lifa í mannsæmandi og
manneskjulegu umhverfi.
Það er hryggilegt hve róttækl-
ingum gengur illa að skilja, að þetta
eru verðmæti sem fást ekki fyrir
peninga, það er, með velmegun.
Þeir gagnrýna og hæða oft viðleitni
til að rækta þá hluti með manninum
sem fá aukið og eflt þessi eftirsókn-
arverðu gæði: gott umhverft ein-
staklingsins, en það er fyrst og
fremst lífsviðhorf og hegðun ann-
arra manna.
í dag
Blilc
Eiðistorgi
Fyrirliggjandi í birgðastöð
Ryðfrítt
stan?astal
Stálgæöi: AISI304
□•I
vinkill • •• sívalt
profílar OOo pípur
flatt Fjölbreyttar stærðir
SINDRA
og þykktir
STALHF
Borgartúni 31 sími 27222