Morgunblaðið - 26.06.1987, Blaðsíða 13

t’fcím Hf ^ h7 fhcPr'vrf rtfíh r HH>tt''tCU V**
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 26. JÚNÍ 1987
Morgunblaðið/Ámi Sœberg
Munir á sýningnnni á Skólavörðustíg 6. Sýningarsalurinn er nokkuð
nýstárlegur, gólfefnið er sandur.
Sýning danska gullsmíðaháskólans:
Listmunir úr
ýmsum málmum
Samdráttur í hefðbundnum búgreinum á Vesturlandi:
Mikil þörf á fjölbreytt-
ari atvinnumöguleikum
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Hákon Sigurgrimsson (t.v.) og Guðjón Ingvi Stefánsson fundarstjóri.
Frá hægri: Magnús B. Jónsson og Jón Eiríksson ásamt nokkrum
fundarmðnnum.
SÝNING nemenda úr danska
gullsmíðaháskólanum stendur nú
yfir á Skólavörðustíg 6. Sýningin
er alveg ný af nálinni að sögn
Péturs Tryggva Hjálmarssonar,
kemur hingað til lands beint frá
Kunstindustrimuseet í Kaup-
mannahöfn, en verður næst sett
upp í París.
Það eru ellefu nemendur úr
danska gullsmíðaháskólanum sem
„FJÓRHJÓL eru orðin hin versta
plága, en það er engin iausn að
banna notkun þeirra, heidur
verður að útbúa sérstakar braut-
ir, þar sem menn geta ieikið sér
á tækjunum," sagði Friðjón Guð-
röðarson, sýslumaður Rangár-
vallasýslu. Sýslunefndin hefur
beint þeim tilmælum til sveitar-
stjórna að koma upp sérstökum
afmörkuðum og afgirtum æf-
ingasvæðum i þessu skyni.
„Við höfum reynt að hafa hemil
á ökumönnum þessara tækja, því
þetta eru ólánstæki, sem spilla
gróðri og valda slysum," sagði Frið-
jón. „Ef menn láta sér ekki segjast
þá gerum við hjólin upptæk tíma-
bundið og ökumenn geta átt á
hættu að missa ökuleyfi. Það er
hins vegar ekki réttlátt að banna
notkun þessara tækja, sem menn
hafa keypt dýrum dómum i þeirri
trú að þeir gætu notað þau að vild.
Því viljum við að mönnum verði
gefinn kostur á að fá útrás á sér-
stökum brautum. Þá væri einnig
sýna muni sína, aðallega skart-
gripi. Þeirra á meðal er íslensk
kona, Áslaug Jafetsdóttir, sem ný-
lega útskrifaðist frá skólanum.
Lokaverkefni hennar var yfirborðs-
meðferð á ýmsum málmum, litun
með kemískum efnum.
Á sýningunni eru listmunir úr
ýmsum málmum, gulli, kopar, silfri
og stáli. Sýningin stendur til mán-
aðamóta.
athugandi að setja veltigrindur á
hjólin og hleypa þeim út á vegina."
Friðjón sagði að stjómvöld hefðu
sýnt ótrúlegt sinnuleysi í þessu
máli. „Fjórhjólunum var hleypt
óhindrað inn í landið og eru oft leik-
tæki unglinga," sagði hann. „Það
var ekki fyrr en um ári eftir að
innflutningur hófst sem farið var
að huga að því að setja reglur um
þau. Reglurnar eru þannig úr garði
gerðar að fjórhjólin mega hvergi
vera og þetta er því hið mesta vand-
ræðamál. Hættan er sú að menn
fari með þessi tæki upp á hálendi,
þar sem þeir halda sig frekar geta
verið í friði, en vonandi tekst að
koma í veg fyrir landspjöll þar með
hertu eftirliti. Ég óttast það mjög
að fjórhjólin verði enn verri plága
en jeppar ef ekkert verður að gert.
Það er hins vegar ekki lausnin að
banna notkun þeirra, eins og gert
hefur verið í einum hrepp, heldur
verður að beina notkuninni í réttan
farveg," sagði Friðjón Guðröðarson
sýslumaður að lokum.
Á ÞEIM 8 árum sem liðin eru frá
upptöku framleiðslustjórnunar I
landbúnaði hefur sauðfjárrækt
dregist saman um 19,7% á Vest-
urlandi en kúabuskapur um 8,9%.
Þetta kom fram á kynningar-
fundi um atvinnumál í Vestur-
landskjördæmi sem haldinn var
í félagsheimilinu Þinghamri við
Varmaland þriðjudaginn 23. júní
s.l.
Á fundinum flutti Hákon Sig-
urgrímsson framkvæmdarstjóri
Stéttarsambands bænda framsögu-
erindi um fjölþættari atvinnumögu-
leika í sveitum. Hann taldi mikla
þörf á að renna sterkari stoðum
undir atvinnulíf sveitanna. „Þama
hafa menn fyrir framan sig það
skarð sem hefur verið hoggið í at-
vinnulíf sveita á s.l. 8 árum og
þetta skarð þarf að fylla eigi byggð
að haldast í svipuðu horfí og nú er“
sagði Hákon um samdráttinn í hefð-
bundnum búgreinum sem orðið
hefur frá upptöku framleiðslu-
stjómunar.
Hákon taldi loðdýrarækt líkleg-
asta til að ná fótfestu og benti á að
á Vopnafírði hefðu skapast jafn-
mörg atvinnutækifæri við loðdýra-
rækt og hefðu tapast í öðrum
búgreinum.
Hákon talaði um fleiri möguleika
til að auka fjölbreytni í atvinnulífi
sveitanna. Hann sagði að íslenski
hrossastofninn væri vannýtt auð-
lind og taldi að hrossarækt gæti
verið ábatasöm. Þá væri hugsanlegt
að hefja smáiðnað og minjagripa-
verslun fyrir ferðamenn, auka
ferðamannaþjónustu og hefja físk-
eldj á nýum stöðum.
í máli Hákons kom fram að sam-
kvæmt lögum nr. 46/1985 eru
Framleiðnisjóði landbúnaðarins
tryggðir fjármunir til eflingar nýrra
búgreina. Fjrrirgreiðsla sjóðsins er
ekki bundin við tilteknar nýjungar
heldur kemur allt til greina sem að
mati sjóðsstjómar gæti styrkt
tekjuöflun bóndans og treyst fram-
tíðarbúsetu á viðkomandi stað.
Fóðurgerð helsta
vandamál loðdýra-
bænda
Magnús B. Jónsson kennari á
Hvanneyri flutti erindi um loðdýra-
rækt. Hann sagði m.a. að loðdýra-
rækt væri svo fjármagnsfrek að
sennilega yrði að hafa hana sem
aðalbúgrein.
Magnús sagði að minka- og refa-
stofnar á íslandi væm allgóðir og
með nýrri tækni ætti að vera auð-
velt að halda sjúkdómum í þeim
niðri. Hann sagði að helsta vanda-
mál loðdýrabænda væri hráefni og
fóðurgerð; á Vesturlandi væri til
dæmis ekki enn fjárhagsgrundvöll-
ur fyrir því að reka sterka fóðurstöð
og til að svo mætti verða þyrfti
fleiri loðdýrabændur. Þá kvað
Magnús hráefnisframleiðendur
skorta skilning á vanda loðdýra-
bænda; 80% af loðdýrafóðri væri
slóg og sláturmatur og þetta hrá-
efni væri í mörgum tilfellum alls
ekki nógu gott.
Þrátt fyrir allt taldi Magnús að
með vandvirkni og góðu skipulagi
mætti hafa ágæta afkomu í minka-
rækt miðað við núverandi aðstæður
en refaræktin væri þó ekki eins
hagstæð um þessar mundir.
Kanínurækt og silungs-
veiði áhugaverðar
búgreinar
í máli Jóns Eiríkssonar ritara
Landssambands kanínubænda kom
m.a. fram að nú starfa 200-300
manns við kanínurækt í öllum
landshlutum.
Jón sagði að á góðu búi fengist
1 kg af fiðu (fiða er nýyrði yfir
kanínuull) á ári af hverri kanínu.
Að hans sögn ráða Þjóðveijar mestu
um heimsmarkaðsverðið sem er nú
1814 krónur á kflóið. Jón kvað
kanínukjöt vera eftirsótt og sagði
að til tals hefði komið að flytja inn
sérstakar kjötkanínur.
Jón sagði að nýverið hefði verið
keypt til landsins verksmiðja frá
Þýskalandi sem væri sérhæfð í að
vinna band úr fiðu. Til að reka verk-
smiðjuna hefði verið stofnað hluta-
félagið Fínuil sem væri skuldbundið
til að taka alla fíðu sem til félli í
landinu.
Niðurstaða Jóns var sú að á ís-
landi væru góð skilyrði til kanínu-
ræktar og markaður öruggur þó
arðsemi væri ekki mikil.
Sigurður Már Sigurðsson útibús-
stjóri Veiðimálastofnunar flutti
erindi um nýtingu silungsvatna á
íslandi og sagði m.a. að á Vestur-
„ÞAÐ eru ákvæði í reglugerð sem
kveða á um að heimilt sé að taka
tillit til þess ef framleiðsluréttur
bænda skerðist vegna áfalla í
framleiðslu," sagði Jón Helgason,
landbúnaðarráðherra. í frétt
Morgunblaðsins á sunnudag er
sagt frá bónda sem framleiðir
verðlausa mjólk i þijá mánuði, þar
sem óvenju erfitt ár hjá honum
hefði verið tekið til viðmiðunar
gagnvart framleiðslurétti.
Bóndinn, Guðmundur Guðmunds-
son á Núpi undir Eyjaflöllum, hefur
búmark til framleiðslu á 82 þúsund
lítrum mjólkur og framleiddi í mörg
ár 72 þúsund Iftra. Á árunum
1984-1985 varð hann fyrir áföllum
í framleiðslunni, sem hrapaði niður
í 42 þúsund lítra á ári. Þetta tfma-
landi væru einhver fiskauðugustu
vötn á landinu. Sigurður sagði að
mörg þessara vatna væru í órækt
vegna vannýtingar. Hann sagði að
ffamleiðslugeta vatnanna væri mis-
munandi en reglan væri sú að veiða
mætti fímm til fimmtán kfló silungs
af hveijum hektara á ári án þess
að ganga nærri stofninum.
Sigurður kvað innanlandsmarkað
fyrir silung vera lítinn en taldi að
með réttri markaðssetningu eriend-
is mætti hefja útflutning fyrir
viðunandi verð. Hann taldi að ein-
staka bændur gætu haft silungs-
veiðar sem aðalstarf en fleiri gætu
þó haft þær sem aukastarf. Mikil-
vægt væri að samræma veiðar og
móttöku og frágang á afla til að
skipulag og nýting í þessari bú-
grein yrðu sem best.
bil hefði síðan verið tekið til viðmið-
unar og segist hann hafa fengið litla
leiðréttingu.
„Heimamenn í héraði meta skerð-
ingu og geta leiðrétt slík mál, en að
vísu þekki ég ekki mál þessa bónda,"
sagði Jón Helgason. „Þá er einnig
heimilt að einn bóndi semji við ann-
an, sem ekki nýtir sinn rétt að fullu.
Til að gera slíka samninga þarf sam-
þykki búnaðarsambands og ég á von
á að menn geri slíkt. Það fer nú að
liggja skýrar fyrir hveijir nýta sinn
rétt að fullu og mér er kunnugt um
að nokkrir bændur hafa nú þegar
gert með sér samninga um nýtingu
framleiðsluréttar. Þó að bændur af-
sali sér rétti sfnum núna þá hefur
það engin áhrif á úthlutun til þeirra
fyrir næsta ár,“ sagði Jón Helgason,
landbúnaðarráðherra.
Verður að útbúa
sérstakar brautir
fyrir fjórhjól
- segir Friðjón Guðröðarson, sýslumaður
Heimamenn geta
jafnað skerðingu
- segir Jón Helgason, landbúnaðarráðherra,
um mál bóndans undir Eyjafjöllum sem fram-
leiðir verðlausa mjólk í þrjá mánuði