Morgunblaðið - 03.10.1987, Blaðsíða 50

50
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. OKTÓBER 1987
Minning:
00
Bjarni Ossurar-
son, Keflavík
Fæddur 24. nóvember 1914
Dáinn 30. september 1987
Vegna kunnugleika ætti það að
vera auðvelt að minnast síns eigin
bróður við hans dægrahvörf, ef ein-
hver hæfileiki væri fyrir hendi að
minnast annars manns á slíkri
stundu, svo marktækt væri. Fyrir
mig er það ekki auðvelt, svo að þar
verði hvorki of eða van. Hvers
vegna ég þó geri það má enginn
spyija mig um, því að ég get ekki
svarað því.
Bjami var fæddur Dýrfirðingur.
Nánar til tekið í Árholti í Haukadal
í Dýrafirði. Foreldrar okkar, Jófríð-
ur Gestsdóttir og Össur Kristjáns-
son, stofnuðu til hjúskapar í
kvistherbergi einu saman í þessu
húsi, sem nefndist Árholt. Þar
fæddist Bjami. — Það var sums
staðar búið þröngt á íslandi árið
1914.
Um það Ieyti sem Bjami er árs-
gamall flytjast foreldrar okkar með
hann til Bolungavíkur. Hvað olli því
að þau gerðu það, veit ég ekki.
Sennilega atvinnuspursmál. Eftir
skamma dvöl í Bolungavík kem ég
í heiminn, með þeim ósköpum, að
segja má að móðir okkar gjaldi
mitt líf með sínu. Óþægileg tilfinn-
ing það. Hún veiktist heiftarlega
af afleiðingum bamsburðarins. Er
flutt á sjúkrahús á Ísafírði og kemst
tii nokkurs bata, en þá fær hún
spönsku veikina þar og var ekki
hugað líf af völdum hennar. Þá er
hún 27 ára gömul. Skemmst er því
að segja að hún lifir engu lífi, við
enga heilsu, í 12 ár eftir þetta og
deyr 14. júlí 1928,39 ára að aldri.
Foreldrar Jófríðar, móður okkar,
voru þau Ingibjörg Einarsdóttir og
Gestur Jónsson, sem þá bjuggu á
Skálará í Keldudal. Þau áttu bæði
allar sínar ættir að rekja vestur í
Dalabyggðir og við Breiðafjörð. Það
er sannast að segja rómantískur
ævintýrablær yfir því með hvaða
hætti hjúskap þeirra bar að. All-
löngu eftir að þau voru bæði látin
var mér sögð sú saga, að Gestur
hafi ekki mátt, af einhveijum
ástæðum, taka Ingibjörgu sér fyrir
konu. Hafi þau þá, sem ungmenni,
hún 16 en hann 20 ára, brugðið á
það ráð að stijúka. Hreinlega að
stijúka úr sinni fögru dalabyggð
norður yfír fyöll og allt til ísafjarð-
ar. Ég fæ mig ekki til þess að trúa
því að Gestur, afi minn, hafi verið
svo skeleggur að stofna til þessa
ævintýris, vegna þess hver hæglæt-
ismaður hann var og alls ekki
uppreisnargjam. Ég tel að hann
hefði mildað hlutina með öðmm
hætti. Aftur á móti skil ég það vel
að þama hafi Ingibjörg, amma mín,
ráðið för, því að hún var kvenskör-
ungur að upplagi, þótt hún ætti
alltaf örðugt uppdráttar vegna
landlægrar fátæktar. En 12 böm
komu út úr þessu ævintýri. Það er
afrek útaf fyrir sig. Ég er hreykinn
af þessari formóður okkar Bjama
fyrir tiltækið. Við skulum hafa það
í huga, að það eru meira en 100
ár síðan ævintýri þetta gerðist.
Mér þykir það miður, mjög leitt,
að mér hefir ekki tekist að hafa
upp á ættemi eða uppmna þessarar
mætu konu, sem Ingibjörg var. Hún
var þó sannarlega þess virði, að
ættingjar hennar vissu úr hvaða
jarðvegi hún var sprottin. Ég veit
það eitt, að hún átti ættingja í
Purkey á Breiðafirði, með hvaða
hætti sem það svo er, eða hvemig
sem þeirri frændsemi er varið.
Gestur var fæddur á Harrastöð-
um í Miðdölum, sonur Jóns Þor-
geirssonar frá Stóra-Galtardal og
Halldóm, konu hans. Hann átti þijá
bræður og eina systur. Tveir bræðr-
anna fóm til Vesturheims, Halldór
og Jens, en Skarphéðinn bjó á Odds-
stöðum í Miðdölum. Katrín hét
systir þeirra. Ekki veit ég hvar hún
bjó eða hver maður hennar var. En
hún er mikil formóðir þeirra Dala-
manna, því að hún átti 12 böm eða 13.
Það sem var einkennandi fyrir
þessi systkini öll — sérstaklega
Skarphéðinn — var hagleikur
þeirra, smekkvísi og snyrtimennska
í störfum þeirra. Skarphéðinn var
sérstakur völundur. Hann vann það
þrekvirki að smíða pijónavél með
verkfæmm sem hann smíðaði einn-
ig til þeirra nota. Einhveija fyrir-
mynd að pijónavél hlýtur hann að
hafa haft, en þær vom ekki algeng-
ar á þeirri tíð. Það verður að teljast
frábært afrek að smíða pijónavél,
með ekkert í höndunum til þess.
Það var reyndar fleira en hag-
leikur, sem bjó með þessu fólki. Það
var mjög næmt fyrir músík. Tón-
elskandi fólk, með góða söngrödd,
margt af því.
Bjarni hlaut í arf bæði hagleik
og músík frá þessu fólki. Hann tálg-
aði fugla úr ýsubeinum með unga
á baki, eins og Gestur afi okkar
gerði, en var þó ekki nema 8 ára
gamall. Ég man að ég ætlaði að
leika þennan sama leik, en það tókst
aldrei betur til en svo, að það vant-
aði alltaf á þá hausinn. Við ungana
á bakinu reyndi ég aldrei við.
Músíkin var Bjama í blóð borin.
Það var snemma til einföld harmon-
ika á heimilinu sem móðurbræður
okkar áttu, Jens og Jóhannes. Þeir
léku báðir á hana. Bjami var langt
innan við fermingu þegar hann
hafði náð góðum tökum á henni.
Síðar lék hann bæði á fiðlu og saxó-
fón. Hvemig hann lærði það veit
ég ekki. Ég veit bara að hann sótti
aldrei tónlistartíma neins staðar.
Hann lék í hljómsveit á dansleikjum
í Keflavík með Bjama Gísla, Jóa
Guðmunds, Kidda á Sólvöllum, Óla
Elís og e.t.v. einhveijum fleirum.
Músíkin var hans „hobbý" eða tóm-
stundaiðja.
Föðurfólk okkar Bjama er allt
- úr Dýrafirði, langt um ættir fram,
þótt ég kunni ekki skil á henni,
nema til Péturs Péturssonar, lang-
afa okkar. Þessi Pétur var mjög
kynsæll maður. Ekki veit ég hvar
hann bjó eða hveija konu hann átti.
En hann mun hafa fengist við sinn-
ar tíðar útveg og komist sæmilega
af. Meðal bama hans voru þær syst-
ur Petrína og Ragnheiður. Dóttir
Petrínu var Kristín Kristjánsdóttir,
sem síðast átti heima á Byggðar-
enda á Þingeyri og var gift Aðal-
steini Aðalsteinssyni, skipstjóra.
Kristín var afgerandi kvenskörung-
ur, sem ég á mikið gott upp að
unna og var aldrei maður til að
iauna þeim hjónum í neinu.
Ragnheiður Pétursdóttir var
amma okkar Bjama. Hún átti fyrir
mann Krisiján Össurarson, sem var
sonur Össurar Magnússonar og bjó
hann í Hvammi fyrir 150 til 200
árum. Ragnheiður og Kristján settu
bú saman í Múla í Dýrafírði. Þau
eignuðust fjögur böm. Össur, Guð-
mund, Kristján og Sigríði. Þegar
bömin eru ennþá ung að ámm ferst
Kristján í brimlendingu við Fjalla-
skaga, hinum megin í firðinum. Þar
var þá nokkur árabátaútvegur og
urðu menn alltof oft að gjalda þann
útveg með lífi sínu, vítt og breitt
um landið. Þegar Ragnheiður miss-
ir mann sinn með þessum hætti, á
hún fárra kosta völ með bömin sín.
Heimilið tvístrast og þau verða
hvort fyrir sig að bjarga sér eftir
því sem þroski þeirra og geta leyf-
ir. Öll komast þau þó vel til manns,
þótt ekki væri vandlega undir þau
mulið, fremur en svo marga á þeirri
tíð.
Össur vann alla sína ævi við land-
búnaðarstörf. Fór orð af honum sem
góðum og glöggum fjármanni,
heyrði ég. En aðallega fékkst hann
við byggingar, úr því þjóðlega
byggingarefni, torfí og gijóti, sem
öll húsagerð í sveitum byggðist á,
auk túngarða og vamargarða, sem
vom einu girðingamar á þeim tíma.
Mér er sagt að honum hafi farist
það vel úr hendi og má ennþá sjá
merki um handbragð hans eftir
meira en 100 ár.
En eins og áður segir var það á
ijúfum grandum Bolungavíkur, sem
við Bjami hefjum leik saman, með
kjálka, leggi og skeljar. Fyrst hvor
við annan og síðan við lífið sjálft,
sem ekki strauk alltaf blítt um
vangann, að okkur fannst, og munu
margir einnig þekkja til þess af eig-
in raun. í okkar fyrstu leikjum
höfðum við engan þroska til þess
að bera, að gefa því gaum, hvers
vegna móðir okkar klæddist aðeins
um miðjan daginn og stundum alls
ekki, dögum saman. Við skildum
ekki veikindi hennar.
Mörg banabáran barst að strönd
víkurinnar áður heldur en brim-
bijótnum tókst að vetja hana fyrir
þeim. En banabárar rísa víðar held-
ur en á hafinu. Þær rísa hvenær
og hvar sem er og falla oft með
miklum þunga að viðkvæmri strönd.
Ein slík reis okkur Bjama til handa
á haustmánuðum — og féll — þegar
hann er sex ára og ég fjögurra.
Össur, faðir okkar, veikist af
lungnabólgu og deyr. Þá var enginn
sá brimbijótur til sem gat varið
fólk fyrir þeim banabáram, sem
bárast að lífi þess á þennan hátt.
Svokölluð fúkkalyf vora þá með
öllu óþekkt og þessi veiki þess
vegna mjög mannskæð. Þá er Össur
48 ára gamall. Við Bjami náðum
því ekki að muna það nákvæmlega,
hvemig við komumst af næsta vet-
ur. Bjami fullvissaði mig þó um að
hann myndi það vel, að það var
aðeins fyrir hjálpsemi, samúð og
mannkærleika þess fólks, sem þá
byggði Bolungavík, sem það gat
gerst. Sérstaklega minntist hann
Guðfinnu á Hóli, sem hann sagði
að hefði borið þetta umkomulausa
fólk mjög fyrir bijósti og hún hafi
fengið aðra til þess að vinna þama
miskunnarverk. Við bræður eigum
þess vegna þessu fólki stóra þökk
að gjalda og biðjum því velfamaðar
á sínum leiðum. Flest eða allt er
það látið, en það á hlýjan hug okk-
ar, samt sem áður. Það hefir alltaf
verið vitað, að Bolvíkingar eiga
sterka skapgerð og stórt hjarta.
Vorið 1921 flytur móðir okkar
tii foreldra sinna og systkina að
Skálará í Keldudal í Dýrafírði, með
okkur Bjama. Mér er ýmislegt
minnisstaett úr því ferðalagi. Við
fóram með gamla Willemóes frá
Bolungavík til Þingeyrar. Þar er
skipstjóri Pétur Bjömsson, frændi
okkar. Hann var sonur Petrínu,
systur ömmu okkar, Ragnheiðar,
eins og áður er getið. Mér býður í
gran, að hann hafí ekki látið okkur
greiða fargjald eða þá greitt það
sjálfur, hafi hann ekki getað komið
t
Elsku móðir okkar, tengdamóðir, amma og langamma,
ANNA MARGRÉT JÓHANNESDÓTTIR
frá Hvammstanga,
Knarrarbergi 1,
Þorlákshöfn,
sem andaðist í Vífilsstaðaspítala 27. september, verður jarðsung-
in frá Fossvogskirkju mánudaginn 5. október kl. 13.30.
Jóhannes Lárusson, Kristrún Guðjónsdóttir,
Matthildur Óskarsdóttir, Árni V, Árnason,
Jóhanna Óskarsdóttir, Kári Böðvar,
Björk Lind Óskarsdóttir, Pálmi Aðalbergsson,
barnabörn og barnabarnabarn.
t
Systir mín, mágkona og föðursystir okkar,
SARA ÞORBJÖRG ÁRNADÓTTIR,
Bergþórugötu 51,
frá Vestur-Sámsstöðum í Fljótshlíð,
lést á öldrunardeild Landspítalans, Hátúni 10b, 21. september.
Jarðarförin hefur farið fram í kyrrþey að ósk hinnar látnu.
Kærar þakkir til starfsfólks á öldrunardeildinni fyrir góða umönnun.
Fyrir hönd ættingja,
Sigurður Árnason,
Hildur Árnason
og börn.
t
Systir okkar,
ÞÓRDÍS GUÐJÓNSDÓTTIR,
Slovacek,
Los Angeles,
andaðist 29. fyrra mánaðar.
\
Kjartan Guðjónsson,
Benóný Guðjónsson.
t
Eiginmaður minn, faðir, tengdafaðir og afi,
BJARNI ÖSSURARSON,
Noröurtúni 2,
Keflavfk,
verður jarösunginn frá Keflavíkurkirkju laugardaginn 3. október
kl. 14.00.
Ólöf Pálsdóttir,
Gestur A. Bjarnason, Sigrfður G. Birgisdóttir,
Páll V. Bjarnason, Sigrfður Harðardóttis
og barnabörn.
t
Eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir og afi,
MAGNÚS VILHJÁLMSSON,
Hamragerði 7,
Akureyri,
verður jarðsunginn frá Akureyrarkirkju mánudaginn 5. október
kl. 13.30. Jarðsett verður að Svalbarði.
Kristfn Hólmgrímsdóttir,
Margrót H. Magnúsdóttir, Gunnar Blöndal,
Arndís H. Magnúsdóttir, Ingólfur Bragason,
Þórey B. Magnúsdóttir, Magnús Þ. Haraldsson,
Gfsli H. Magnússon, Ásta Sverrisdóttir
og barnabörn.
t
Faðir okkar, tengdafaðir, afi og langafi,
ÁRNI KRISTJÁNSSON,
Minni Grund,
áður tíl heimilis á Nýbýlavegi 42,
Kópavogi,
verður jarðsunginn frá Kópavogskirkju mánudaginn 5. október
kl. 13.30.
Dagbjört Árnadóttir, Ragnar V. Ingibergsson,
Eysteinn Árnason, Friðbjörg Ingibergsdóttir,
Kristján Árnason,
Sigrún Guðmundsdóttir, Ingimar Jónasson,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Faðir okkar,
SIGURGEIR JÓNSSON
bifvélavirki,
Bræðraborgarstfg 13,
sem lést 25. september, verður jarösunginn frá Fossvogskapellu
fimmtudaginn 8. október kl. 13.30.
Magnús, Baldur
og Gunnlaugur Sigurgeirssynir.
t
Þökkum innilega samúð og hlýhug við andlát og jarðarför sonar
okkar, dóttursonar, föður og bróður,
PÉTURS ÞÓRS MAGNÚSSONAR.
Ingibjörg Pétursdóttir, Magnús Karl Pétursson,
Guðrfður Kristjánsdóttir, Pétur Sigurðsson,
börn og systkini.