Morgunblaðið - 03.10.1987, Blaðsíða 53

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. OKTÓBER 1987
53
í dag fer fram frá Hólskirkju
útför Guðmundar Kristjánssonar
bæjarstjóra Bolungarvíkurkaup-
staðar, því langar mig til þess að
setja á blað nokkur kveðjuorð, sem
þakklætisvott fyrir góð kynni.
Á stað eins og Bolungarvík, þar
sem mannleg samskipti eru mikil
og næstum því allir þekkjast, snert-
ir fráfall hvers og eins okkur öll.
Fráfall Guðmundar Kristánsson-
ar kom sem reiðarslag að morgni
23. september sl. Mér fannst sem
traustasta máttarstólpa bæjar-
stjórnar Bolungarvíkur hefði verið
kippt í burtu og upp í huga minn
komu ýmis atvik frá samskiptum
okkar Gumundar á lífsleiðinni.
Við höfum verið samtíða allt frá
því að ég var lítil telpa, sem kom
oft á hans bemskuheimili með
Sigríði systur hans, heimili sem
rómað var fyrir myndarskap.
Síðar lágu leiðir saman í vinnu
hjá Einari Guðfinnssyni, þeim mæta
manni. Á þeim tíma var venja hjá
starfsfólkinu að koma saman eftir
vinnu á laugardögum á skrifstof-
unni eða í stofunni á heimili Einars
og syngja saman nokkur lög áður
en haldið var heim.
Guðmundur var mjög söngelskur
maður og tók mikinn þátt í sönglífi
bæjarins, ásamt Guðrúnu eiginkonu
sinni. Þau hafa verið tryggir með-
limir kirkjukórsins í tugi ára og
unnið mikið og vel að kirkjumálum.
Eg veit, að hans er sárt saknað af
kirkjukórsfélögum, sem sakna góðs
félaga og hans djúpu bassaraddar.
Að sveitarstjómarmálum unnum
við saman í 12 ár, hann sem bæjar-
stjóri, ég bæjarfulltrúi. Mér fannst
það vera mikið kappsmál hjá hon-
um, að öðlast sem besta þekkingu
á öllum málefnum bæjarfélagsins,
vera nákvæmur í bókunum og
reikningsskilum og taka ekki
flausturslegar ákvarðanir. Hann
fylgdist vel með öllu því sem var
að gerast á sviði sveitarstjómar-
mála um land allt.
Menn og málefni Bolungarvíkur
bar oft á góma í samtölum okkar
Guðmundar, en hann var sérstak-
lega fróður um sögu Bolungarvíkur
og hafði mikinn áhuga fyrir því,
að sú saga yrði skrifuð.
Nú síðast ræddum við saman um
skjalasafn fyrir Bolungarvík, sem
hann sagðist hafa velt mikið fyrir
sér og ætlaði að koma á fund bóka-
safnsstjórnar í haust til þess að
hrinda því máli í framkvæmd, en
hugmyndin um skjalasafn hafði
komið fram í fundargerð bókasafns-
stjómar fyrr á árinu. Þennan fund
var ekki búið að halda þegar hann
lést.
í þessum kveðjuorðum mínum
hef ég aðeins nefnt örfá atriði þar
sem við Guðmundur höfum átt sam-
leið, en ég á von á því að aðrir
reki hans æviferil.
Við Siguijón kveðjum góðan
samferðamann og sendum Guð-
rúnu, sem staðið hefur við hlið hans
í blíðu og stríðu, bömunum þeirra,
öldmðum fósturföður, og öllum ást-
vinum innilegar samúðarkveðjur.
Kristín Magnúsdóttir
f hartnær tvo áratugi hef ég átt
því láni að fagna að fá að starfa með
Guðmundi Kristjánssyni, bæjarstjóra
í Bolungarvík, að vestfírskum sveitar-
stjómarmálum. Með árunum varð
samvinna okkar að góðum kunnings-
skap og síðar að vináttu. Ég mat
vináttu okkar mikils, því ég bar mikla
virðingu fyrir Guðmundi Kristjáns-
syni og skoðunum hans. Ótímabært
fráfall hans vekur upp ýmsar minn-
ingar.
Hann var óvenju traustur maður
og orðheldinn, bæjarstjórinn í Bol-
ungarvík, það held ég að öllum sem
þekktu hann og kynntust honum
hljóti að bera saman um. Þetta var
einkenni hans, auk kímnigáfunnar,
en hann var fágaður húmoristi og
afar fundvís á það spaugilega í til-
verunni.
En það hefði síst verið mínum
áægta vini að skapi að telja upp kosti
hans og hæfileika í minningargrein
og því verður hér staðar numið í
þeim efnum. Hitt trúi ég að hefði
fallið honum betur í geð að slá á létta
strengi, við vorum vanir því þegar
við hittumst við hin ólíku tækifæri
eða þegar við töluðumst við í síma.
Guðmundur Kristjánsson var
Bolvíkingur eins og þeir gerast best-
ir, en hann var einnig mikill Vest-
firðingur. Hagsmunir Bolungarvíkur
voru tryggðir undir hans farsælu
bæjarstjóm, en Vestfirðingar sem
heild gleymdust ekki. Þetta kom vel
fram á sameiginlegum fundum sveit-
arstjómanna hér vestra og á Fjórð-
ungsþingum, þar sem hagsmunamál
voru rædd og lagðar línur. Þá ætlað-
ist hann ekki til þess að allar leiðir
lægju til Bolungarvíkur. Og vegna
þess hve maðurinn var þekktur fyrir
harða og ötula baráttu fyrir bol-
vískum hagsmunum varð mér á að
spyija hann, hvort norðurborgin hans
kæra væri nú gleymd og grafin.
„Heyrðu, Magnús," sagði hann þá,
„við Bolvíkingar erum ekki eins og
þið ísfirðingar, við getum vel unnt
öðrum að ná fram sínum hagsmuna-
málurn." 0g ég var ekki lengi að
viðurkenna, að Bolvíkingar almennt
væru ekki eins og annað fólk, þ.e.
eins og við ísfirðingar, og svo hlóum
við hjartanlega og tókum til að ræða
önnur mál.
Við vorum oft sammála um það
að það þvældist fyrir blessað lýðræð-
ið, allur þessi nefndafjöldi og skrif-
finnska. En bæjarstjórinn í Bolung-
arvík með sína lífsreynslu og stjórn-
unarlegu klókindj gat þó sannfært
bæjarritarann á ísafirði um það, að
vissara væri nú og öruggara að fara
að reglum lýðræðisins. Það var vissu-
lega hægt að læra margt af
Guðmundi Kristjánssyni.
Hann hafði ýmis áhugamál. Hann
var mikill náttúruunnandi og við
ræddum oft um hin furðulegustu
mál. „Þú veist að fjöllin okkar Bolvík-
inga eru eldri en ykkar á ísafirði,
Öskubakurinn er trúlega elsta fjall
landsins. Hann sagði mér þetta hann
Steinn Emilsson." Og þá spurði ég
hann hversu gömul elstu húsin í Bol-
ungarvík væru og það varð fátt um
svör. „Hávellan kann ekki við sig á
ísafirði, og harla von, þótt hún haldi
til hér í höfninni hjá okkur," sagði
hann og hló við. Og svo sýndi hann
mér fágæta steina, sem hann hafði
fundið nýlega í nágrenni Bolung-
arvíkur. Eg sagði honum að það hlyti
að vera óvenjulegur áhugi á skíðaiðk-
un hjá Bolvíkingum fyrst þeir legðu
á sig að koma á Seljalandsdalinn
okkar. „Þið hafið nú komið í golfið
til okkar og ekki orðið meint af, eða
hvað,“ sagði bæjarstjórinn. „Við eig-
um nóg land héma útfrá, komiði
bara, þið eruð velkomnir, þið verðið
víðsýnni."
Svona var okkar samband, við
gátum í góðu hlegið hvor að öðrum
og gamansemi Guðmundar var aldrei
meiðandi.
Það er mikið áfall fyrir Bolvíkinga
að Guðmundur Kristjánsson skuli nú
vera fallinn frá á besta aldri. Hann
hafði alla þræði í höndum sér, mundi
fortíðina, lét sér mjög annt um vel-
ferð nútímafólksins og spáði í
framtíðina. Hann dreymdi stóra
drauma um framtíðina hér vestra.
Hann vildi byggja upp og bæta, hann
vildi að vegurinn um Óshlíð yrði
hættulaus og hvatti til skjótra úrbóta
við þann veg, hann vildi byggja
framtíðarhöfn í Bolungarvík þar sem
sjómenn gætu átt öruggt athvarf í
öllum veðrum, hann vildi efla sam-
skipti Bolvíkinga og ísfirðinga og
skyldi að það er báðum sveitarfélög-
unum nauðsynlegt, svo þau megi
dafna og eflast og hann taldi jarð-
göng einu færu leiðina til að tryggja
Djúpmönnum og íbúum Vestur-Isa-
fjarðarsýslu eðlilegan samgang. Það
var svo margt sem honum kom í hug
og hann nefndi, þótt aðeins hluti
hugmyndanna sé nú kominn í fram-
kvæmd eða sé á undirbúningsstigi.
í bæjarstjóratíð Guðmundar Kristj-
ánssonar í Bolungarvík hefur afar
margt áunnist og það sem hefur ein-
kennt uppbygginguna er stórhugur-
inn og framsýnin. Ég tel að í þessum
efnum hafi ekki skipt minnstu óvenju-
legir mannkostir míns ágæta vinar.
Bolvíkingar eiga um sárt að binda.
Þeir hafa misst einn af sínum bestu
mönnum. Ég sendi þeim öllum sam-
úðarkveðjur og óska þeim velfamað-
ar.
Fjölskyldu Guðmundar Kristjáns-
sonar sendum við Guðrún, kona mín,
innilejrustu samúðarkveðjur.
Blessuð sé minning Guðmundar
Kristjánssonar, það var mér mikils
virði að eiga hann að vini.
Magnús Reynir Guðmundsson
bæjarritari á ísafirði.
Minning:
Þórir Þorkels-
son, Selfossi
Fæddur 14. september 1921
Dáinn 27. september 1987
Sunnudaginn 27. september sl.
lést í Borgarspítalanum í Reykjavík
Þórir Þorkelsson, Smáratúni 14 á
Selfossi.
Nokkur aðdragandi var að dauða
hans þar sem hann gekkst undir
mikla skurðaðgerð fyrir nokkrum
árum, en komst til sæmilegrar
heilsu og stundaði vinnu sína í lang-
an tíma, eða þar til hann veiktist í
júnímánuði sl. Þá töldu læknar ekki
annað fært en leggja hann undir
hnífinn og var hann skorinn upp á
Borgarspítalanum og .komst ekki
til heilsu eftir það. Hann gat dvalið
heima hjá sér í stuttan tíma í sum-
ar, en var þá fyrst lagður inn á
Sjúkrahús Suðurlands, síðan í Borg-
arspítalann þar sem hann lést.
Finnst mér orka tvímælis hvort
leggja skal á menn slíka upp-
skurði, sem virðast nánast gerðir
bara til að gera eitthvað. Að
minnsta kosti ættu læknar að vera
skyldugir til að láta sjúklinginn
velja eða hafna.
Þórir var fæddur að Gerðum í
Gaulvetjabæjarhreppi, sonur hjón-
anna Guðrúnar Guðmundsdóttur og
Þorkels Guðmundssonar, sem þar
bjuggu frá 1916 til 1958 að þau
brugðu búi og fluttu til Selfoss. Bjó
Þórir með foreldrum sínum alla tíð
meðan þau lifðu og síðan með Þor-
gerði systur sinni í Smáratúni 14.
í sveitinni vann Þórir öll almenn
störf sem til féllu, en þar sem hann
var sérlega laginn, útsjónarsamur
og vandvirkur var hann oft fenginn
til þegar eitthvað þurfti að smíða.
Það kom því engum á óvart að
þegar hann flutti til Selfoss hóf
hann strax störf í trésmiðju Kaup-
félags Ámesinga þar sem hann
vann alla tíð þar til hann fór í
sjúkrahús sl. sumar. Þetta er stutt
og einföld lýsing á starfsævi manns,
sem ekki vildi alltaf vera að skipta
um vinnustað heldur undi að jafn-
aði glaður við sitt. Slíkum mönnum
virðist fara fækkandi.
Meðan heilsan leyfði átti Þórir
hesta, sem hann hafði mikið yndi
af þótt hann stundaði hvorki kapp-
reiðar né hrossakaup. Hann unni
hestinum sem vini og félaga, en
mat hann ekki endilega eftir hraða
eða verðmæti. Svona menn fara vel
með skepnumar sínar.
Þórir var bókhneigður og fróð-
leiksfús enda átti hann mikið af
bókum um margháttuð efni bæði
til fróðleiks og skemmtunar. Hann
var líka vel heima í málum líðandi
stundar jafnt sem þess er liðið var.
Hann var gamansamur og góður
félagi, sem vinnufélagar löðuðust
að og héldu tryggð við til hins
síðasta. Prúðmennska hans var ein-
stök. Ég minnist þess ekki að hafa
séð hann skipta skapi að nokkm
ráði.
Ég sem þessar línur skrifa kom
sem munaðarlaust ungbam að
Gerðum þegar Þórir var liðlega
fermdur. Þar ólst ég upp til fullorð-
insára og var Þórir mér því í senn
bæði uppeldisbróðir og -faðir. Þau
vom hvorki háreist né rúmgóð
húsakynnin á þeim ámm víða til
sveita. Við Þórir deildum rúmi í
mörg ár í bemsku minni, enda svaf
þá víðast hvar allt heimilisfólkið í
sömu baðstofunni. Þrengslin vom
víðast svo mikil að ekki var neitt
rúm til að vera með óánægju. Fólk-
ið sem fætt var á síðustu öld og
mundi kulda og matarskort var yfir-
leitt ánægt ef sæmilega var hlýtt í
húsunum og nóg að borða. Mér
hefur oft komið til hugar hvort
nútímafólk hefði ekki gott af að
kynnast þessum lífsháttum og þeirri
nægjusemi sem fólk varð að við-
hafa á þessum ámm. Ég hygg það
hollt á þessari kröfugerðaröld.
Á stríðsámnum rættist mjög úr
hjá fólki hér í Flóanum eins og víðar
á landinu. Menn fengu vinnu hjá
setuliðinu í Kaldaðamesi og þá
komu fyrst peningar í umferð. Eg
minnist þess þegar þeir bræðumir
Þórir og Markús fóm í þessa vinnu,
en best man ég þegar þeir komu
með útborgunina, þá man ég fyrst
eftir að hafa séð hundrað krónu
seðil, þeir vom eldrauðir og falleg-
ir, spánnýir seðlar.
Á þessum ámm byggðu þeir
bræður íbúðarhús í Gerðum og kom
sér þá vel að þeir vom báðir lagtæk-
ir og duglegir, enda unnu þeir
húsbygginguna að mestu.
Svona gekk lífið í sveitinni á
þessum ámm, flestir undu glaðir
við sitt, eða sættu sig að minnsta
kosti við það.
Nú er komið að kveðjustund.
Þórir sonur minn sem dvelur í Nor-
egi biður fyrir kveðju sína og
hjartanlegar þakkir til nafna síns
fyrir allt sem hann gerði fyrir hann
frá bamæsku til fullorðinsára. Þeir
nafnamir vom alla tíð miklir vinir.
Eftir hálfrar aldar samvem kveð
ég nú Þóri Þorkelsson sem „föður
og bróður“. Þótt að mér sæki sökn-
uður er mér það þó ljóst að dauðinn
var eina hjálpin eins og komið var.
' Við vitum að eitt sinn skal hver
deyja, það er hið eina í lífinu sem
vitað er fyrirfram. Sumir deyja allt
of fljótt, aðrir missa heilsuna og
þrá ekkert meira en dauðann. Dauð-
inn getur því bæði verið ógnun og
ósk, það fer eftir aðstæðum.
Góður vinur er kvaddur. Ég og
fjölskylda mín þökkum honum fyrir
samvemna, vináttuna og hjálpina.
Ég óska Þóri góðrar ferðar, kannski
eigum við eftir að hittast.
Hergeir Kristgeirsson
Jakobína H. Jakobs-
dóttir — Minning
Fædd 5. mars 1902
Dáin 24. september 1987
Mér er sérstaklega minnisstætt
er ég kom sem ung stúlka út í
Hrappsey á Breiðafirði með vinkonu
minni Sólbjörtu Gestsdóttur, en for-
eldrar hennar bjuggu þá þar.
Það var ný reynsla fyrir borgar-
bam eins og mig að kynnast lífinu
úti í eyju, þar sem fólk hafði mest-
allt lífsviðurværi sitt af sjónum og
þeim hlunnindum, sem eyjan hafði
upp á að bjóða.
Hjónin Gestur Sóibjartsson og
Jakobína Helga Jakobsdóttir
bjuggu í Hrappsey ásamt yngstu
bömum sínum og aldraðri móður
Jakobínu. Heimilið var stórt og jafn-
an mjög mannmargt útí eyjunni að
sumri til, gat farið upp í 30 manns
þegar flest var.
En það var ekki á Jakobínu að
sjá að hún hefði mikið að gera þeg-
ar gesti bar að garði. Öllum tók
hún með sömu gestrisninni og
hjartahlýjunni, sem var einkennandi
fyrir skapgerð hennar.
Jakobína Helga fæddist á ísafirði
þann 5. mars 1902. Hún ólst þar
upp til 12 ára aldurs en fluttist þá
til Reykjavíkur. Hún giftist Gesti
Sólbjartssyni bónda frá Bjameyjum
á Breiðafirði þann 25. desember
1925.
Þau bjuggu fyrst í Stykkishólmi
og stundaði Gestur þar alla algenga
vinnu, sem til féll. En árið 1932
fluttu þau út í „eyjar" og bjuggu
fyrst í Svefneyjum í 7 ár en þaðan
fara þau út í Bjameyjar í nokkur ár.
Árið 1944 flytja þau út í Hrapps-
ey og búa þar til ársins 1957 en
flytja þá alfarið í Stykkishólm aft-
ur. Eyjuna hafa þau samt sem áður
alla tíð nýtt á sumrin og verið þar
langtímum saman. Dúntekja hefur
verið þar mikil.
Jakobína og Gestur eignuðust 9
böm, en þau em þessi: Jakob Krist-
inn, Bryndís Margrét, Bergljót
Guðbjörg, Ólafur Helgi, Ingibjörg
Charlotta, Jósep Berent, Sólbjört
Sigríður, Bergsveinn Eyland og
Jónína. Einnig ólu þau upp einn
dótturson sinn, Gest Má, og ætt-
leiddu annan, Helga.
Það segir sig sjálft að vinnan á
heimilinu var mikil og þægindin lítil
á þessum ámm. Allt var unnið
heima, saumað og pijónað á bömin
auk annarra heimilisstarfa. Stund-
um nægði dagurinn ekki til þessara
verka og var þá saumað á bömin
á nóttunni.
En aldrei kvartaði Jakobína og
alltaf var sama góða skapið
ríkjandi.
En Jakobína hafði sín áhugamál,
sem hún reyndi að sinna þegar
kostur var á. Hún var ákaflega
bókhneigð, las allt sem hún komst
yfír en hafði sérstakan áhuga fyrir
ættfræði. Hún grúskaði mikið í
ættartölum og átti sinn þátt í því
að hægt var að gefa út ættfræðirit
um fjölskyldu hennar.
Jakobína var fróð kona og vel
gefin og enginn kom að tómum
kofanum, sem leitaði til hennar.
Hún var sérstaklega bamelsk og
öllum leið vel í návist hennar.
Ég var svo heppin að eiga þess
kost að kynnast þessari mikilfeng-
legu konu, sem miðlaði öðmm af
hjartagæsku sinni. Auðséð var á
öllu að hjónin vom mjög samhent
um að koma upp þessum stóra
bamahóp og að gestrisnin og
hjartahlýjan sat í fyrirrúmi.
Ég votta gamla manninum sam-
úð mína, ásamt bömum og bama-
bömum og veit að Gestur á nú um
sárt að binda eftir áralanga sam-
búð.
Valborg S. Böðvarsdóttir