Morgunblaðið - 17.12.1987, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 17. DESEMBER 1987
Óeirðimar á Gaza-svæðinu:
Israelar kalla til
liðsauka gegn
Paiestínumönnum
Framferði ísraela gagnrýnt víða um heim
Rafah, Tel Aviv, Gaza, Washington, Reuter.
ÍSRAELAR sendu liðsauka inn á
Gaza-svœðið í gœr til að koma i
veg fyrir frekari óeirðir Palestín-
mumanna, sem búa á svæðinu.
Einn fsraelskur hermaður var rek-
inn á hol i gær og fluttur helsærð-
ur í sjúkrahús en ísraelskir
hermenn særðu ekki færri en sex
Palestinumenn. ísraelskir her-
menn hafa fellt að minnsta kosti
13 Palestínumenn frá því óeirðim-
ar hófust i siðustu viku og hafa
fjölmörg riki fordæmt valdbeit-
ingu israelsku hersveitanna.
„Við höfum aukið viðbúnað okkar
á svæðinu. Við höfum komist að
þeirri niðurstöðu að við slíkar að-
stæður verði aukinn herafli til þess
að draga úr spennu," sagði talsmað-
ur ísraelshere í gær. Sveitir heriög-
regiumanna og fallhlífarhermanna
héldu uppi eftirliti á götum Rafah
og Khan Younis þar sem óeirðimar
hafa verið hvað umfangsmestar.
Hermennimir reyndu að koma f veg
fyrir að fréttamenn gætu fylgst með
aðgerðunum en nokkrir þeirra kváð-
ust hafa séð ísraelska hermenn beija
á ungum Palestínumönnum sem
grýtt höfðu hermennina. Yitzhak
Rabin, vamarmálaráðherra tsraeis,
sagði í gær að ekki ynði reynt að
takmarka fréttaflutning frá óeirðun-
um á Gaza-svæðinu nema frétta-
menn trufluðu aðgerðir sveita here
og lögreglu. Talsmaður Yitzhaks
Shamir foreætisráðherra hefur sagt
að ekki sé ráðgert að meina frétta-
mönnurn um aðgang að svæðinu.
Bassam Abu Sherif, sérlegur ráð-
gjafi Yassere Arafat, leiðtoga Frels-
issamtaka Palestínu (PLO), sagði í
gær að hereveitir ísraela hefðu fellt
sjö palestfnumeim á þriðjudag og í
gær og hefðu alls 43 menn fallið f
átökum á Gaza undanfama átta
daga. ísraelar segjá hins vegar 13
palestfnumenn hafa fallið og einn
fsraelskan hermann.
Sameinuðu Þjóðimar, Bretland,
Kfna, Frakkland, Austur- og Vest-
ur-Þýskaland , Sovétrfkin, Tyrkland,
Bandaríkin og flest öll rfki araba
hafa gagnrýnt viðbrögð ísraela við
óeirðunum og lýst yfir harmi sínum
mannfallsins.
elar náðu Gaza-svæðinu á sitt
vald í „sex-daga stríðinu" svonefnda
árið 1967 er þeir sigmðu herafla
Egypta, Sýrlendinga og Jórdana.
Þrátt fyrir mikinn viðbúnað og öflug-
an herafla þykja drápin á Palestínu-
mönnunum sýna að sveitir ísraela
séu ekki undir það búnar að bijóta
á bak aftur óeirðir með friðsamlegum
hætti. Hefur verið bent á að ísraelar
ráði ekki yfir nógu öflugum sérþjálf-
uðum sveitum óeirðalögreglumanna
líkt ogtfðkast í löndum víða um heim.
Reuter
Gary Hart endurnýjaði kosningabaráttu sina með því að heilsa upp á fólk í stórverslun í bænum Concord
í New Hampshire en í þvi ríki verða fyrstu almennu forkosningamar meðal demókrata.
Viðbrögðin við endurkomu Garys Hart:
Gamanþáttur, harmleikur
eða einstæð klókindabrögð
Washington. Reuter.
GARY Hart, sem öllum að óvörum gaf aftur kost á sér sem forsetafram-
bjóðandi fyrir bandaríska demókrata, hefur skorað á landsmenn sina
að láta málefnin ráða en ekki það, sem honum kann að hafa orðið á
i einkalífinu, en keppinautar hnns i Demókratafloknnum hafa tekið
ákvörðun h»na með nokkurri furðu. Segjast þeir hræddir um, að hún
verði hvorki flokknum né honum sjálfum til framdráttar.
Gaty Hart sagði í fyrrakvöld í
klukkustundarlöngu sjónvarpsvið-
tali, að vafalaust yrði margt og
misjafnt um sig skrifað og skegg-
rætt en þó varla verra en það, sem
þegar hefði komið fram. Kvaðst hann
ekki ætla að svara þvf. Það væru
málefnin, sem þyrfti að ræða, nýjar
hugmyndir hans um endurekipulagn-
ingu heraflans, um aðgerðir í
fjármálum þjóðarinnar og um ut-
anríkisstefnu, sem „felst f öðru en
að láta Gorbatsjov koma okkur á
óvart".
Hart sagði, að næstu sex eða átta
vikur myndu skera úr um framhaldið
á forkosningabaráttunni en f febrúar
nk. verða demókratar f Iowa fyrstir
til að velja sér forsetaframbjóðanda.
Verður það gert á lokuðum flokks-
fundi en fyrsta almenna forkosningin
meðal demókrata verður í New
Hampshire.
Keppinautar Harts innan Demó-
krataflokksins sögðust undrandi á
ákvörðun hans og töldu vafasamt,
að hún yrði til að auka hróður flokks-
ins meðal kjósenda. Vildi þó enginn
láta á sannast, að hann hefði áhyggj-
ur af endurkomu Harts sjálfs sín
vegna. Bruce Babbitt, fyrrum ríkis-
stjóri í Arizona, sagði raunar, að sér
kæmi ekkert á óvart lengur því „á
þessu ári er það óvænta orðið að
viðtekinni venju".
Hart hóf kosningabaráttuna í gær
með þvf að heilsa upp á fólk í stór-
markaði í Concord f New Hampshire
og var honum vel tekið. Það kom
þó fram hjá fólki, sem fréttamenn
ræddu við, að því eru enn ofarlega
í huga ásakanimar um framhjáhald
Harts með fyrireætunni Donnu Rice
og kváðust sumir efast um, að hann
kæmist yfir þann þröskuld. í skoð-
anakönnun, sem fréttablaðið USA
Today og sjónvarpsstöðin Cable
News Network gerðu á þriðjudag,
kom það hins vegar fram, að Hart
nýtur enn mests fylgis meðal demó-
krata. Studdu hann 29%, Michael
Dukakis, ríkissljóri í Massachusetts,
fékk 15% og Jesse Jackson 12%.
Bandarískir stjómmálaskýrendur
sögðu í gær, að til að réttlæta
ákvörðun sína yrði Gaiy Hart að ná
umtalsverðu fylgi á skömmum tíma,
að öðrum kosti yrði hún dæmd sem
grátbrosleg mistök.
„Hér er á ferðinni örstuttur gam-
anþáttur, langdreginn harmleikur
eða einhver mestu klókindabrögð í
bandarískri pólitík," sagði stjóm-
málaskýrandinn Robert Beckel og
Pat Caddell, fyrrum aðstoðarmaður
Harts, sagði, að ákvörðun hans bæri
vitni um „óvenjulega dirfsku, hvemig
sem á væri litið".
Hjá öðmm kom fram, að þeir teldu
Hart óhæfan sem foreeta vegna sam-
bands hans við Donnu Rice og tóku
undir með David Broder, fréttaritara
Washington Post, að sigraði Hart í
forkosningunum í New Hampshire
myndu álitlegir menn . á borð við
Mario Cuomo, ríkissfjóra í New York,
sjá sig tilneydda til að gefa kost á
sér. Raunar er á kreiki orðrómur um,
að Washington Post ætli að birta
nýjar upplýsingar um ástamál Harts
en Broder vildi þó ekki kannast við
það berlega. í gær sagði hins vegar
í blaðinu, að önnur kona hefði haft
samband við það og boðist til að
skýra frá kynnum sínum af Hart.
Um það vom allir sammála, að
Hart hefði tekið ákvörðunina um
gefa aftur kost á sér að hluta í von
um að endurheimta æmna, til að
hans verði ekki minnst fyrir það eitt
að hafa bundið enda á pólitfskan
feril sinn með ómerkilegu framhjá-
haldi.
Afvopnunarsamningur risaveldanna:
Varnir Sovétrflganna
jafnöflugar og áður
- segir yfirmaður sovéska herráðsins
Moskvu, Reuter.
SERGEJ Akhromejev, yfirmaður sovéska herráðsins, sagði i blaðavið-
tali, sem birtist I gær, að samningur risaveldanna um upprætingu
meðal- og skammdrægra kjamorkuflauga á landi breytti litlu sem
engu um vamir Sovétrfkjanna þrátt fyrir að Sovétmenn þyrftu að
eyðileggja mun fleiri kjamorkuflaugar en Bandarfkjamenn samkvæmt
ákvæðum sáttmálans. Akhromejev Iét þess einig getið að Sovétmenn
myndu ekki liða að vestræn riki tækju að efla varnir sinar i Vestur-
Evrépu til að bæta upp missi bandarisku kjaraorkuflauganna.
Viðtalið birtist í Prövdu, málgagni
sovéska kommúnistaflokksins, og
sneríst það einkum um herfræðilegar
afleiðingar sáttmálans sem þeir Ron-
ald Reagan Bandaríkjaforeeti og
Míkhafl S. Gorbatsjov, aðalrítari so-
véska kommúnistáflokksins, undir-
rituðu í Washington á þriðjudag I
sfðustu viku.
„Árangur í samningaviðræðum er
aðeins hugsanlegur ef báðir aðilar
eru reiðubúnir til að fallast á tilslak-
anir. Þetta kom á daginn í viðræðun-
um um útrýmingu meðal- og
skammdrægra kjamorkuflauga,"
sagði Akhromejev. „Jafnframt þessu
er tryggt að vamarmáttur herafla
okkar er óskertur," bætti hann við.
Akhromejev er 64 ára að aldri og
tók þátt í samningaviðræðum við
bandaríska embættismenn auk þess
sem hann var í för með Gorbatsjov
í Washington.
Akhromejev sagði að nokkuð hefði
miðað í viðræðum um fækkun lang-
drægra kjamorkuvopna f Washing-
ton vegna þess að bæði ríkin hefðu
verið reiðubúin til að fallast á
ákveðnar tilslakanir. Sagði hann
embættismenn ríkjamia einkum hafa
deilt um túlkun ABM-sáttmálans frá
árínu 1972 um takmarkanir gagneld-
flaugakerfa, sem Reagan foreeti og
stjóm hans telur að taki ekki fyrir
tilraunir með geimvamir gegn kjam-
orkuvopnum. Sagði hann Banda-
ríkjamenn hafa freistað þess að ijúfa
tengslin milli ABM-sáttmálans og
hugsanlegs samnings um fækkun
langdrægra kjamorkuvopna. „Okkur
tókst að koma þvf inn f sameiginlega
yfirlýsingu leiðtoganna að bæði ríkin
væru reiðubúin til að virða uppruna-
legt orðalag ABM-sáttmálans frá
árínu 1972,“ sagði Akhromejev.
í viðtalinu lét Akhromejev þess
getið að Sovétmenn myndu ekki líða
það ef ríki Vestur-Evrópu tækju að
efla hefðbundinn herafla sinn og flöl-
guðu vfgvallarvopnum með kjama-
hleðslum. Sagði hann þetta geta leitt
til vfgbúnaðarkapphlaups sem myndi
stórlega draga úr mikilvægi samn-
ingsins um útrýmingu meðal- og
skammdrægra kjamorkuvopna.
Austurríki:
Tímarit gert upptækt
Kært fyrir meiðyrði um Kurt Waldheim
Vín, Reuter.
STJÓRNVÖLD í Austurríki gerðu upptækt upplag af mánaðar-
riti. Ritstjóri blaðsins hefur verið kærður fyrir meiðyrði vegna
þess að í grein í blaðinu var greint frá þvi að Kurt Waldheim
forseti Austurríkis hafi þegið mútur fyrir að bjarga júgóslavnesk-
um borgurum í síðari heimsstyijöldinni.
Tímaritið Wiener gaf út sérs-
takt tölublað í síðustu viku, sem
fjallaði um ásakanimar á hendur
Waldheim. Gerd Leitgeb ritsljóri
tfmaritsins og fulltrúi dómsmála-
ráðuneytisins sögðú í samtali við
Reuter að hafist hefði verið handa
við að fjarlægja tímaritið af sölu-
stöðum á miðvikudagsmorgun.
Leitgeb sagði að samtímis hefði
lögsókn hafist. Hann sagðist ekki
vita nákvæmlega hversu mörg
eintök af tímaritinu, sem gefið er
út í 100.000 eintökum, yrðu gerð
upptæk, en tímaritið verður ein-
göngu fjarlægt af sölustöðum í
Vín og nágrenni. Tímaritið var
vfða uppselt, að sögn Leitgeb.
Tímaritið, sem kom í verslanir
á fímmtudag í síðustu viku, birti
viðtal við Miodrag Cedic, 64 ára
Júgóslava, sem nú er búsettur í
Bandaríkjunum. Segir Cedic að
frændi hans og faðir hafí mútað
Waldheim til að bjarga Júgóslöv-
um undan hefndaraðgerðum
Þjóðveija. í síðari heimsstyijöld-
inni myrtu Ijóðveijar 100 Júgó-
slava fyrir hvem þýskan hermann
sem júgóslavneskir skæruliðar
felldu.
Waldheim neitar allri aðild að
hefndaraðgerðum Þjóðveija og
annarra stríðsglæpa á Balkan-
skaga, þar sem hann gegndi
herþjónustu í þýska hemum á
árunum 1942 til 1945. í greininni
í tímaritinu, sem Charles Ashman
skrifar, kemur fram að framburð-
ur Cedics og listi bandaríska
hereins yfír stríðsglæpamenn hafi
verið ástæðan fyrir því að
bandarísk stjómvöld hafi sett
Waldheim á lista yfír óæskilega
útlendinga.
Forsetaskrifstofan í Austurríki
gaf út yfirlýsingu um greinina í
Wiener á föstudaginn þar sem
sagði meðal annars að þessi sérút-
gáfa tfmaritsins sé augljóslega
ætluð til að ófrægja austurríska
forsetann með ósönnum ásökun-
um. „í Ijósi þess að ætlun útgef-
enda tfmaritsins er ærameiðing
hefur forsetinn ákveðið að kalla
ákæravald Vínarborgar og hefja
málsókn á hendur tímaritinu.
Kurt Waldheim ákvað f gær að
láta 798 fanga lausa vegna jól-
anna. Að sögn dómsmálaráðu-
neytisins munu fangamir verða
látnir lausir f dag. Þeir fangar sem
verða látnir lausir hafa allir hlotið
dóma sem era styttri en fímm ár.